بررسی اشعار سلمان هراتی در پردازش معنا و تصویر

الموضوعات :

ماه نظری ¹ (دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج، کرج، ایران)

تاريخ الإرسال : 23 الجمعة , ربيع الثاني, 1441 تاريخ التأكيد : 23 الجمعة , ربيع الثاني, 1441 تاريخ الإصدار : 24 الإثنين , محرم, 1441

الکلمات المفتاحية:

ملخص المقالة :

شعر سلمان در حوزۀ شعر ارزشی و انقلابی قابل بررسی است. او گونه ای خاص از شعر مذهبی را با بن مایه های اجتماعی و انسانی ارائه داده است. درونمایه های اشعارش بیشتر مفاهیم دوران انقلاب، جنگ، حماسه، شهادت ،مقاومت، انفاق، مفاهیم دینی چون انتظار، عاشورا، ولادت و وفات معصومین و... را دربرمی گیرد. باوجود تأکید هراتی بر حضور معنا و اندیشه، تا حدی توجه وی به تصویرسازی، جاندارپنداری، واج آرایی نیز حائز اهمیت است و باید گفت تصویر در خدمت مضمون و اندیشة شاعرانه اوست. در اشعار بلندش اصل ساختمان شعر و ارتباط موضوعی به وضوع دیده می شود.تنوع ساختار اشعار سلمان معلول خلاقیت های شاعرانه اوست .با این وصف گاهی به غیر شاعرانه هایی برمی خوریم که حاصل ستیز شاعر با دست آوردهای مدرنیته ای می باشد که اصالت و اعتقادات انسان را مورد هجوم قرار داده است . اعتراض او به بی عدالتی و عدم تعادل است. شعر سلمان، سرشار از عشق، ایمان، خلوص، دین باوری، دفاع از ایران اسلامی است که ارزش های بی بدیل هویت انسانی را نشان می دهد. مسئله این است که حساسیت های شاعر به کدامیک از انگیزه های بیرونی اوج می گیرد. زیرا در شعر که پرورده ترین نوع کلام است عناصر تصویر، ناسنجیده و تصادفی در کنار یکدیگر نمی نشیند. برجسته سازی و تبین تمامی عناصر، یعنی منطق تصویری شعر، روابط هنری و معناشناسی، در فهم شعر خواننده را یاری می دهد. پس مطالب پیش رو به بررسی این قواعد پرداخته است.

المصادر:

1. آریان پور، امیرحسین (1357) فرویدیسم، تهران: شرکت کتاب­های جیبی.


2. ابن خلدون، عبدالرحمان­بن­محمد (1379) مقدمۀ ­ابن­خلدون­، ج1، ترجمۀ محمد پروین گنابادی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.


3. ابن قتیبه (1363) مقدمه الشعر و الشعراء، ترجمۀ آ. آذرنوش، تهران: انتشارات امیرکبیر.


4. داد،سیما (1380) فرهنگ اصطلاحات ادبی،  تهران: مروارید.


5. زرین کوب، عبدالحسین (1356) شعر بی دروغ شعر بی نقاب، تهران: انتشارات جاویدان.


6. سلدن، رامان (1372) راهنمای نظریۀ ادبی معاصر، ترجمۀ عباس، مخبر، تهران: طرح نو.


7. شمیسا، سیروس (1378) سبک شناسی شعر، تهران: فردوس.


8. فتوحی، محمود (1389) بلاغت تصویر، چ دوم،  تهران: سخن.


9. فیشر، ارنست (1386) ضرورت هنر در روند تکامل اجتماعی، ترجمۀ  فیروز شیروانلو، تهران: توس.

10. کاکائی، عبدالجبار (1376) نگاهی به شعر معاصر ایران، آوازهای نسل سرخ، تهران: مؤسسۀ چاپ و نشر عروج.

11. هراتی، سلمان (1364) از آسمان سبز (گزیده اشعار)­، تهران: انتشارات حوضۀ هنری سازمان تبلیغات اسلامی.

12. ــــــــــ ، ــــــــــ (1387) مجموعۀ کامل شعرهای سلمان هراتی، تهران: دفتر شعر جوان .

13. ــــــــــ ، ــــــــــ (1388) آب در سماور کهنه ( گزیده اشعار)، تهران: نشر تکا (توسعه کتاب ایران).

14. ــــــــــ ، ــــــــــ (1389) در باغ­های ناممکن (گزیده اشعار)، تهران: چاپخانۀ سپهر.

15. همایی، جلال الدین (1375) فنون بلاغت و صناعات ادبی، تهران: انتشارات توس.

16. یاحقی، محمدجعفر (1372) تاریخ ادبیات ایران، تهران: شرکت چاپ و نشر ایران.

17. یوشیج، نیما (1363) حرف‏های همسایه، تهران: انتشارات دنیا.

مقالات

1. مسلمیان، نصرت‌اله (1387) تأویل‌پذیری شعر شمس. تصویر‌گری آن را مشکل می‌کند، فصلنامۀ گوهران،  شماره 19و20، صص61ـ 58.