بازتاب طب در طوطینامة نخشبی
الموضوعات :
حمیدرضا فرضی
1
,
حسین سلطانی قدیم
2
1 - دانشیار
2 - دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز
تاريخ الإرسال : 07 الإثنين , شعبان, 1439
تاريخ التأكيد : 07 الإثنين , شعبان, 1439
تاريخ الإصدار : 04 الجمعة , ربيع الثاني, 1439
الکلمات المفتاحية:
ملخص المقالة :
طوطی نامه اثر ضیاء الدّین نخشبی است. نخشبی از عارفان و نویسندگان مشهور قرن هشتم بود. این کتاب که از آثار قرن هشتم است، از مجموعه داستان های عامیانه تشکیل یافته، به صورت داستان در داستان می آید.نخشبی در تحریر این اثر از تمام دانش هایی که اطلاع وافی داشته است، استفاده می کند. استفاده از آیات قرآنی، احادیث و اخبار نبوی، اشعار و امثال و حکم فارسی و عربی، استفاده از دانش های گوناگونی چون طب، نجوم، جواهرات، موسیقی و دین به وضوح احاطۀ وی را بر علوم مختلف آشکار می سازد. اطلاع مؤلف از این علوم سطحی نیست و هدفش تفنّن نبوده است. می توان آگاهی های حوزۀ علوم طبّی وی را در سه دستۀ بیماری ها، داروها و اصطلاحات طبّی جای داد. این نوشته گوشه ای از اطلاعات نخشبی را در کاربرد این موارد بررسی می کند. قابل ذکر است که طوطی نامۀ نخشبی در سال 1372 به کوشش دکتر فتحالله مجتبایی و غلامعلی آریا چاپ شده است؛ در این پژوهش، ارجاع به صفحات از همین مأخذ نقل شده است.
المصادر:
ابن سینا، حسینبن عبدالله. (1370-1367).قانون در طب، ترجمۀ عبدالرحمن شرفکندی، تهران:سروش.
ابوریحان بیرونی، محمدبن احمد. (1358).صَیدَنه، ترجمۀ فارسی از ابوبکربن علیبن عثمان کاسانی؛ به کوشش منوچهر ستوده و ایرج افشار، تهران: شرکت افست سهامی عام.
تفضّلی، احمد.(1378). تاریخ ادبیّات ایران پیش از اسلام، به کوشش ژالۀ آموزگار، تهران: سخن.
جرجانی، اسماعیلبن حسن.(1345).الأغراضالطّبیّه و المباحثالعلاییّه، تهران:بنیاد فرهنگ ایران.
ــــــــــــــــــــــــــ(1381). یادگار در دانش پزشکى و داروسازى، به اهتمام مهدی محقق، تهران: دانشگاه تهران، مؤسسۀ مطالعات اسلامى.
ـــــــــــــــــــــــــ(1384-1380). ذخیرۀ خوارزمشاهی، تصحیح و تحشیۀ دکتر محمدرضا محرری، تهران: فرهنگستان علوم پزشکی جمهوری اسلامی ایران.
حکیم مؤمن، محمد مؤمن بن محمدزمان.(1390).تحفه المؤمنین مشهور به تحفۀ حکیم مؤمن، تصحیح و تحقیق مؤسسۀ احیای طبّ طبیعی، قم: نور وحی.
خوارزمی، محمد.(1362). مفاتیحالعلوم، ترجمۀ حسین خدیوجم، تهران: مرکز انتشارات علمی و فرهنگی.
دهخدا، علی اکبر.(1377).لغتنامه، تهران: دانشگاه تهران، مؤسسۀ انتشارات و چاپ.
رامپوری، غیاثالدّین. [بیتا]. غیاثاللغات، به کوشش محمّد دبیرسیاقی، تهران: کانون معرفت.
سقّاباشی، علی اکبر.(1370). راهنمای نجات از مرگ مصنوعی، تهران: شرکت سهامی طبع کتاب.
صفا، ذبیحالله. (1370). تاریخ ادبیات در ایران، تهران: فردوس.
عقیلی علوی شیرازی، محمدحسین بن محمدهادی. [بیتا]، قرابادین کبیر، تهران: مؤسسۀ مطالعات تاریخ پزشکی، طبّ اسلامی و مکمل.
ــــــــــــــــــ(1380). مخزنالادویه، دایرة‌المعارف خوردنیها و داروهای پزشکی سنتی ایران، تهران: باورداران.
ــــــــــــــــــ(1385).خلاصهالحکمه، تصحیح، تحقیق، ویرایش اسماعیل ناظم، قم: مؤسسۀ اسماعیلیان.
مراغی، عبدالهادیبن محمد. (1388). منافع حیوان، به کوشش محمّد روشن، تهران: بنیاد موقوفات دکترمحمود افشار.
مصاحب، غلامحسین.(1345).دایره‌المعارف فارسی، تهران: شرکت سهامی کتاب‌های جیبی.
نخشبی، ضیاءالدّین. (1372). طوطینامه، تصحیح دکتر فتحالله مجتبایی و دکتر غلامعلی آریا، تهران: منوچهری.
نصیرالدّین طوسی، محمدبن محمد. (1363). تنسوخنامۀ ایلخانی، مقدّمه و تعلیقات از محمّدتقی مدرّس رضوی، تهران: اطّلاعات.
نفیسی، علی اکبر. (2535). فرهنگ نفیسی، تهران: خیّام.
هروی، موفقبن علی.(1346). الأبنیه عن حقایق الأدویه، به تصحیح احمد بهمنیار، تهران: دانشگاه تهران، مؤسسۀ انتشارات.
همایی، جلالالدین.(1331).کنوزالمعزمّین، تصنیف ابوعلی سینا؛ با مقدمه و حواشی و تصحیح جلالالدین همایی، تهران: انجمن آثار ملی.
یوسفی هروی، یوسفبن محمد. (1391).ریاضالادویه، با مقدمه و تصحیح سیدمحمّد نظری، تهران: انتشارات المعی.
_||_
