گلشن کرمانی تقلیدی دیگر از گلستان سعدی

الموضوعات :

سید یعقوب حسینی ¹ (دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد دهاقان، دانشگاه آزاد اسلامی، دهاقان، ایران.)
مریم محمودی ² (دانشیار زبان و ادبیات فارسی، واحد دهاقان، دانشگاه آزاد اسلامی، دهاقان، ایران.)
پریسا داوری ³ (استادیار زبان و ادبیات فارسی، واحد دهاقان، دانشگاه آزاد اسلامی، دهاقان، ایران.)

تاريخ الإرسال : 05 الجمعة , ربيع الثاني, 1442 تاريخ التأكيد : 05 الجمعة , ربيع الثاني, 1442 تاريخ الإصدار : 29 الأحد , شوال, 1441

الکلمات المفتاحية:

ملخص المقالة :

در ادب فارسی آثار ارزشمندی وجود دارد که هدف از نگارش آن ها، هدایت انسان و هموار کردن مسیر او برای زندگی سالم و بهتر است. نویسندگان و شاعران همواره کوشیده اند تا مبانی و مفاهیم اخلاقی را در قالب زبانی زیبا و تأثیرگذار بیان کنند. سعدی چون معلم اخلاق، برآن بوده تا انسان ها را از جهل خود آگاه سازد و راه درست را به آنان نشان دهد؛ از این رو آثار وی همواره مورد توجه نویسندگان و شعرای ادب فارسی بوده است. محمدرحیم کرمانی از نویسندگان و شاعران قرن سیزدهم هجری نیز در کتاب گلشن از مضامین و روش و سبک سعدی تأثیر پذیرفته است. این پژوهش که به روش تحلیلی - تطبیقی انجام شده ضمن معرفی نسخة خطی گلشن به تطبیق وجوه اشتراک آن با گلستان سعدی پرداخته است. نتایج نشان می دهد که پیروی از سبک سعدی در گلشن با نگاهی هنری، خلّاقانه و ادیبانه صورت گرفته است و استفاده از سجع و آرایه‌ها و تشبیهات بر پایة معیارهای فصاحت و بلاغت شکل گرفته است. کلام وحی و احادیث نبوی یکی از منابع الهام بخش در گلستان و گلشن است. کرمانی کوشیده است، با داستان‌پردازی و یا استفاده از بیانی سحرانگیز چون سعدی، مفاهیم متعالی را به مخاطب عرضه دارد. مضامین مشترک گلشن با گلستان عبارتند از: شکرگزاری، نعت پیامبر، توجه به عقل، پرهیز از خشم و حسد، عدالت ورزی و نصیحت پادشاهان.

المصادر:

کتاب ­ها

قرآن کریم

 بهار، محمدتقی (1368) سبک‌شناسی، ج 2و3، تهران: انتشارات امیرکبیر.

خزائلی، محمد (1363) شرح گلستان سعدی، چاپ پنجم، تهران: جاویدان.

سعدی، مصلح بن عبدالله (1377) گلستان، تصحیح غلامحسین یوسفی، چاپ پنجم، تهران: خوارزمی.

کرمانی، محمدرحیم(1290) نسخة خطی گلشن، تهران: کتابخانه مجلس اسلامی.

مشکور، محمد جواد(1387) فرهنگ فرق اسلامی، مشهد: پژوهش­ های آستان قدس رضوی.

همایی، جلال الدین (1368).  فنون بلاغت و صناعات ادبی، چ 8، تهران: هما.

مقالات

دهنمکی، زکیه، خدایاری، مصطفی (1395) بررسی تطبیقی عناصر داستانی گلستان سعدی و روضة خلد مجد خوافی، فصلنامه زبان و ادب فارسی، دورة8، شمارة 28-29، صص 65-100.

صیادکوه، اکبر (۱۳۹۰).سفارش‌های عنصرالمعالی در آیین شعر و شاعری، آویزة گوش سعدی. کاوش نامه زبان و ادبیات فارسی، ش 22، صص ۷۹ -۱۰۴.

ظهیری ناو، بیژن، پاک مهر، عمران (1387) اندیشه ­های سیاسی و حکومتی سعدی در بوستان و گلستان، پژوهشنامة علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی، ش 58، صص 99-122.

علامی، ذوالفقار. کیانیان، فریبا (1389) مقایسة سبکی منشات قائم مقام و گلستان سعدی، مجلة فنون ادبی، دورة 2، ش1، صص 89-110.

مظفری، علیرضا، گودرزی، رقیه (1387) بررسی و مقایسة محتوایی و بلاغی بهارستان جامی با گلستان سعدی، مجلة بهارستان سخن، ش 11، صص 50-75.

منزوی، احمد (1352) تتبع در گلستان سعدی، نشریة وحید، ش119، صص 866-870.

نورایی، الیاس (1393) تحلیل محتوایی و ساختاری مقامات حمیدی و گلستان سعدی و واکاوی ریشه­ های آن دو در ادب عربی، فصلنامه کاوش­نامة ادبیات تطبیقی، دورة 4، ش 14، صص141-163.