سیمای شبلی در منطق الطیر و دیگر آثار عطار
الموضوعات :
Persian language and literature texts
محمد یوسف نیری
1
,
امیر محمد اردشیرزاده
2
1 - استاد ،بخش زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیراز،شیراز، ایران
2 - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شیراز،شیراز،ایران
تاريخ الإرسال : 19 الخميس , محرم, 1438
تاريخ التأكيد : 19 الخميس , محرم, 1438
تاريخ الإصدار : 19 الإثنين , ذو القعدة, 1437
الکلمات المفتاحية:
ملخص المقالة :
موضوع این مقاله سیمای شبلی در منطق‌الطیر عطّار و دیگر آثار وی می‌باشد. عطّار برای بیان افکار و اندیشه‌های عرفانی خود، از عرفا و شیوخ در قالب داستان و حکایت بهره می‌گیرد و همگان به خصوص سالکان راه را به پیروی از احوال و اقوال آنها تشویق می‌کند. در این مقاله به معرفی شبلی، صوفی و عارف قرن سوم و چهارم، که مورد توجه و احترام بزرگان تصوف بود پرداخته شده است. وی عاشق مجنون و عارف بلند مرتبه ای است که در حال و علم بی همتا بود. نکتهها و اشارات و رموز و عبارات و ریاضات و کرامات فراوانی از وی نقل شده است. عطار در منطق الطیر و دیگر آثار خود به ذکر حکایاتی از زبان وی میپردازد و بدین ترتیب اندیشهها و باورهای عرفانی خود را گاه به زبانی ساده و گاه رمزی بیان می‌کند. در این مقاله کوشش شده تا به تفسیر، تحلیل و شرح داستان‌ها که هرکدام تقریباً یک تمثیل رمزی می‌باشند توجه شده و به رمزها و نمادهای نهفته در آنها اشاره شود. هرکدام از این حکایتها به گونه ای با اصول و سیر و سلوک عرفان گره میخورند و عطار با شگردی خاص از زبان شبلی برای بیان مسایل خود استفاده می‌کند که در این مقاله به آنها اشاره شده است.
المصادر:
1. الذهبی، شمس الدین. (1989). تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر والاعلام. تحقیق عمر عبدالسلام تدمری، بیروت: دارالکتب العربی.
2. انصاری هروی، شیخ عبدالله. (1386). طبقات الصوفیه. محمد سرور مولایی، تهران: توس.
3. پورنامداریان، تقی. (1391). رمز و داستان‌های رمزی در ادب فارسی. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
4. حافظ، شمس الدین محمد. (1372). دیوان حافظ، تصحیح محمد قزوینی و قاسم غنی، تهران: اقبال.
5. حموی، یاقوت بن عبدالله. (1979). معجم البلدان. بیروت: دارصادر.
6. دهخدا، علی اکبر. (1373). لغت نامه. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
7. ریتر، هلموت. (1388). دریای جان. ترجمه عباس زریاب خویی و مهرآفاق بایبوردی، تهران: انتشارات بین المللی الهدی.
8. سجادی، سیدجعفر. (1393). فرهنگ اصطلاحات و تعبیرات عرفانی. تهران: طهوری.
9. سراج، ابونصر. (1914). اللمع فی‌التصوف. تحقیق رنولد الن نیکلسون، لندن: پریل.
10. سعدی شیرازی، مصلح الدین. (1374). کلیات سعدی. تصحیح مرحوم محمدعلی فروغی، تهران: ققنوس.
11. عثمانی، ابوعلی. (1345). ترجمه ی رساله ی قشیریه. تصحیح بدیع الزمان فروزان فر، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
12. عراقی، فخرالدین. (1390). لمعات. تهران: مولی.
13. عطار، فریدالدین.(1386). اسرارنامه. محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران: سخن.
14. ---، ---. (1387). الهی نامه. محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران: سخن.
15. عطّار، فریدالدین. (1393). تذکره الاولیاء. تصحیح محمد استعلامی، تهران: انتشارات زوّار.
16. ---، --- . (1386). مصیبت نامه. محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران: سخن.
17. --- ، --- . (1388). منطق‌الطیر. محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران: انتشارات سخن.
18. --- ، --- . (1372). منطق‌الطیر(مقامات طیور). سید صادق گوهرین، تهران: انتسارات علمی و فرهنگی.
19. فروزان فر، بدیع الزمان. (1389). شرح احوال و نقد و تحلیل آثار شیخ فریدالدین محمد عطار نیشابوری. تهران: انتشارات زوّار.
20. فولادی، علیرضا. (1389). زبان عرفان. تهران: سخن.
21. قشیری، ابوالقاسم. (1391). رساله‌ی قشیریه. تصحیح بدیع الزمان فروزان فر، تهران: انتشارات زوّار.
22. کاشانی، عزالدین محمود. ( 1367). مصباح الهدایه و مفتاح الکفایه. تصحیح استاد جلال‌الدین همایی، تهران: انتشارات بی‌تا.
23. ---- ، ---------------. ( 1390). مصباح الهدایه و مفتاح الکفایه. مجید سرمدی، تهران: علمی.
24. لاهیجی، شمس الدین محمد. (1374). مفاتیح الاعجاز فی شرح گلشن راز. تصحیح و تعلیقات محمدرضا برزگر خالقی و عفت کرباسی، تهران: زوار.
25. معین، محمد. (1364). فرهنگ فارسی. تهران: امیرکبیر.
26. موسوی بجنوردی، کاظم. (1389). دایره المعارف بزرگ اسلامی. تهران: مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی.
27. میبدی، رشیدالدین ابوالفضل. (1364). کشف الاسرار و عدّه الابرار. به کوشش علی اصغر حکمت، تهران: ابن سینا.
28. هجویری، علی. (1376). مقدمه قاسم انصاری، تهران: طهوری.
_||_
