بررسی و تحلیل نقش دلاله در داستان زال و رودابه از شاهنامۀ فردوسی با رویکرد به مؤلفه های مددکاری فردی

الموضوعات :

فرخ رو شهابی ¹ , رضا اشرف زاده ² , بتول فخر اسلام ³

1 - دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران.
2 - استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران.
3 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد نیشابور، دانشگاه آزاد اسلامی، نیشابور، ایران.

تاريخ الإرسال : 18 الخميس , ذو القعدة, 1441 تاريخ التأكيد : 02 الثلاثاء , ربيع الثاني, 1442 تاريخ الإصدار : 28 الخميس , جمادى الأولى, 1444

الکلمات المفتاحية: دلاله, مددکاری فردی, زال و رودابه, شاهنامۀ فردوسی, سیندخت, میانجی گری,

ملخص المقالة :

در متون حماسی، دلاله یا میانجی زنی است که شخصیت های اصلی را در برابر مشکلات راهنمایی می کند و موجب رشد و تعالی آن ها در ابعاد جسمانی و روانی می شود. در دنیای امروز، این نقش برای مددکاران در زندگی روزمره تعریف شده است. وجه اصلی شباهت دلاله و مددکار، یاری رسانی به افراد نیازمند است. در این تحقیق که با استفاده از منابع کتابخانه ای و روش توصیفی- تحلیلی پرداخته شده، نقش دلاله در داستان زال و رودابه از شاهنامۀ فردوسی، با رویکرد به شخصیت سیندخت و مبانی نظری مددکاری فردی کاویده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که اصلی ترین رسالت سیندخت در داستان، تضمین پیوند میان زال و رودابه و فراهم آوردن بسترهای لازم برای زاده شدن رستم و جهت دهی به مسیر حماسه است. همچنین، او با شخصیت شناسی دقیق و آسیب شناسی مشکل و بحران پیش آمده، مانع از شکل گیری نبردی خونین میان ایرانیان و حکومت کابل شده است. در این داستان، بازخوانی خویشکاری های سیندخت، مبین حضور چشم گیر زنان در عرصه های سیاسی- اجتماعی (نقش فراجنسیتی و ورای هنجارهای موجود) و نیز، نقش آفرینی در مسائل عاشقانه (نقش سنتی) است. سیندخت نمایندۀ زنی پویا و تأثیرگذار در بهبود مناسبات بینا فردی و اجتماعی است. افزون بر سیندخت، زن نامه رسان هم در آغاز داستان، زال و رودابه را به هم نزدیک کرده و دل آن ها را به هم پیوند زده است.

المصادر:

کتاب‌ها

آقابخشی، حبیب (1393) قضازدایی (نقش میانجی مددکار اجتماعی در حل اختلاف غیر دادگاهی)، تهران: جامعه‌شناسان.

اسلامی ندوشن، محمدعلی (1349) زندگی و مرگ پهلوانان در شاهنامه، تهران: توس.

اسلامی ندوشن، محمدعلی (1381) چهار سخن‌گوی وجدان ایران؛ فردوسی، مولوی، حافظ و سعدی، تهران: قطره.

پرلمن، هلن هریس (1353) مددکاری اجتماعی، ترجمۀ پریوش منتخب، تهران: انقلاب اسلامی.

پیکارد، بتی.جی (1373) مقدمه‌ای بر مددکاری اجتماعی؛ مبانی اولیه، ترجمۀ منیرالسادات میربها و اکبر بخشی‌نیا، رودهن: دانشگاه آزاد اسلامی رودهن.

دابلیومافت، مری و بی‌اشفورد، خوزه (1393) اصول و مبانی مددکاری اجتماعی، ترجمۀ خدیجه‌السادات غنی‌آبادی، تهران: آوای نور.

دانش‌نامۀ جهان اسلام (1393) به کوشش غلامعلی حداد‌عادل، تهران: بنیاد دائره‌المعارف اسلامی.

زاهدی‌اصل، محمد (1390) مبانی مددکاری اجتماعی، تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.

سام‌آرام، عزت‌الله (1373) مددکاری گروهی (کار با گروه)، تهران: علم.

فردوسی، ابوالقاسم (1366) شاهنامه، به تصحیح جلال خالقی‌مطلق، نیویورک: Bibliotheba Persica.

مهذب، زهرا (1374) داستان‌های زنان شاهنامه، تهران: قبله.

مقالات

آقابخشی، حبیب و نوبخت، ناهید. (1384). نظریۀ نقش میانجی در مددکاری اجتماعی. نشریۀ مددکاری اجتماعی، 5(22)، 9-5.

ابن‌الدین، محمدرضا (1391) مشکلات و روش تشخیص مشکل در مددکاری فردی. مجلۀ دانشکدۀ علوم انسانی، 14(59)، 98-79.

تشکری، منوچهر، قاسمی‌پور، قدرت، محمدحسنی صغیری، زهرا. (1396). شخصیت دایه و دلاله در داستان‌های شفاهی و رسمی. دوماهنامۀ فرهنگ و ادبیات عامه، 5 (16)، 136-109.

مباشری، محبوبه. (1389). بررسی سیمای عجوزه در ادب فارسی. مجلۀ مطالعات زنان، 8(25)، 86-59.

محمدی، هاشم. (1380). نقش دایه‌ها در داستان‌های عاشقانۀ ایرانی. مجلۀ کیهان فرهنگی، (181)، 64-62.

محمودی، مریم و خادمی، احمد. (1396). بررسی تطبیقی- تحلیلی اسطورۀ زال و رودابه با اسطوره‌های ایرانی و مصری. تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا)، 9(34)، 85-59.

منابع لاتین

Casimir, A & Ejiofor, S. (2013). The philosophical exposition of the mind of the social worker: Issues and questions on the African environment. open journal of social science, 6(1), 73-80.

Payne, M, (2005) modern social work theory, London: publishing London.

Walsh, K & Gordon, J. (2008). Creating an Individual Work Identity. scholarship.sha.cornell.edu/articles, 316-285.

Yueh-Ching Ch. (2003). social workers involvement in Taiwan's 1999 earthquake disaster aid. journal of social work and society, 1(1), 124-143.

Books

Aghabakhshi, Habib (2014) Decriminalization (the mediating role of social workers in non-judicial dispute resolution), Tehran: Sociologists.

Encyclopaedia of Islamic World (2013) by Gholam Ali Haddad-Adel, Tehran: Islamic Encyclopaedia Foundation.

Eslami Nadushan, Mohammad Ali (1970) Life and Death of Pahlavans in Shahnameh, Tehran: Tus.

Eslami Nadushan, Mohammad Ali (2002) four spokesmen of Iran's conscience; Ferdowsi, Molavi, Hafez and Saadi, Tehran: Qatr.

Ferdowsi, Abulqasem (1987) Shahnameh, edited by Jalal Khaleghi-Mutalaq, New York: Bibliotheba Persica.

Mehzeb, Zahra (1995) Shahnameh women's stories, Tehran: Qibla.

Perlman, Helen Harris (1974) Social work, translated by Periyush Muntab, Tehran: Islamic Revolution.

Pickard, B.J. (2013) An introduction to social work; Basic Basics, translated by Munir Alsadat Mirbha and Akbar Bakhshnia, Roudhen: Islamic Azad University of Roudhen.

Sam-Aram, Ezzat-Allah (1994) Group assistance (working with groups), Tehran: Alam.

W. Moft, Mary and B. Ashford, Jose (2013) Principles and Basics of Social Work, translated by Khadija Al-Sadat Ghani-Abadi, Tehran: Avai Noor.

Zahedi Asal, Mohammad (2018) Basics of social work, 6th edition, Tehran: Allameh Tabatabai University.

Articles

Aghabakshi, Habib and Nobakht, Nahid. (2005). The theory of mediator role in social work. Journal of social work, 5(22), 5-9.

Ibn Al-Din, Mohammad Reza (2012) Problems and method of problem diagnosis in individual assistance. Journal of Faculty of Human Sciences, 14(59), 98-79.

Mahmoudi, Maryam and Khademi, Ahmed. (2016). A comparative-analytical study of Zal and Rudaba myth with Iranian and Egyptian myths. Interpretation and Analysis of Persian Language and Literature Texts (Dehkhoda), 9(34), 85-59.

Mohammadi, Hashem. (2001). The role of nannies in Iranian love stories. Cultural cosmos magazine, (181), 62-64.

Steward, beloved. (2010). Studying the image of Ajouzeh in Persian literature. Journal of Women's Studies, 8(25), 59-86.

Takshari, Manouchehr, Ghasemi-pour, Ghadrat, Mohammad Hosni Saghiri, Zahra. (2016). Nanny and broker character in oral and official stories. Bimonthly Journal of Popular Culture and Literature, 5 (16), 109-136.

Latin References

Casimir, A & Ejiofor, S. (2013). The philosophical exposition of the mind of the social worker: Issues and questions on the African environment. open journal of social science, 6(1), 73-80.

Payne, M, (2005) modern social work theory, London: publishing London.

Walsh, K & Gordon, J. (2008). Creating an Individual Work Identity. scholarship.sha.cornell.edu/articles, 316-285.

Yueh-Ching Ch. (2003). social workers involvement in Taiwan's 1999 earthquake disaster aid. journal of social work and society, 1(1), 124-143.