طیف رمزگان و نمادهای شادی و امید در غزل های مولانا

الموضوعات :

پروین‌دخت رضایی مجدآبادی ¹ , حسین پارسایی ² , رضا فرصتی جویباری ³

1 - دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد قائمشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، قائمشهر، ایران.
2 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد قائمشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، قائمشهر، ایران
3 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد قائمشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، قائمشهر، ایران.

تاريخ الإرسال : 10 السبت , ربيع الأول, 1443 تاريخ التأكيد : 02 الأربعاء , جمادى الثانية, 1443 تاريخ الإصدار : 29 الثلاثاء , شعبان, 1444

الکلمات المفتاحية: طیف, رمزگان, نشانه, شادی و امید, نماد, غزلیات مولوی,

ملخص المقالة :

نمادهای شادی و امید به مثابۀ دو نشانۀ به هم پیوسته ای که همواره برصورت و معنای زندگی و منش آدمیان اثر می‌گذارد، در تمام فرهنگ ه ای بشری موضوعی درخور تأمل بوده است. مولانا بنابرآن چه از آثارش، به ویژه غزلیات شمس به‌دست می آید، انسانی شاد و امیدوار است. در این مقاله، دو نشانۀ شادی و امید، نه تنها به مثابۀ دال هایی که بر مدلول هایی قراردادی و مشخصی دلالت دارند؛ بلکه به مثابۀ مرکز طیفی از نشانه های متعددی که به نوعی با شادی در پیوند بوده اند و از عوامل ایجاد آن به شمار می آیند، بررسی و تحلیل شده است. مسألۀ اصلی این نوشته نشان دادن گستره و طیف‌های معنایی شادی و امید است. این مسأله با توجه به این فرض شکل گرفته است که فراوانی اوزان رقصان و لحن طرب‌انگیز و شادمانگی عشق، در غزل‌های مولوی، احتمالاً بیانگر معنایی فراتر از چیزی است که از دو نشانۀ شادی و امید دریافت می‌شود. بدین ترتیب بازنمود این طیف‌ها و هاله‎های معنایی ناشی از آن‌ها ضرورت می‌یابد و هدف نویسندگان بازنمود گسترۀ اندیشه و عمق عاطفۀ مولانا در باب این نشانه‌‌هاست. داده های پژوهش که با روش کیفی تحلیل و توصیف شده است، نشان می دهد که مولانا تقریباً در تمام لحظه های زندگی و در هر شرایط روحی و در هر برخورد با پدیده های محیطی، روحیۀ شاد خود را حفظ کرده و نگذاشته است گرد ناامیدی بر چهرۀ زندگی او بنشیند.

المصادر:

کتاب‌ها

ابوزید، نصر حامد (1381) معنای متن‌پژوهی در علوم قرآنی، مترجم مرتضی کریمی‌نیا، تهران: طرح نو.

احمدی، بابک (1370) ساختار، تأویل متن، تهران: مرکز. احمدی، بابک (1371) از نشانه‌های تصویری تا متن، تهران: مرکز.

انوری، حسن (1381) فرهنگ سخن، تهران: سخن. برقلمی، ژان (1392) زیبایی‌شناسی، مترجم احمد سمیعی، تهران: سخن.

پورافکارى، نصرت‏اللّه (1380) فرهنگ جامع روان‏شناسى روان‏پزشکى، تهران: فرهنگ معاصر.

پورنامداریان، تقی (1367) رمز و داستان‌های رمزی در ادب فارسی، تهران: علمی و فرهنگی.

پورنامداریان، تقی (1380) در سایۀ آفتاب، تهران: سخن.

چیتینگ، ویلیام (1386) من و مولانا، مترجم شهاب‌الدین عباسی، تهران: مروارید.

حلی، حسن‌بن‌یوسف (1377) الجوهر النضید فی شرح منطق التجرید، تصحیح محسن بیدار فر، قم: بیدار.

خلیلی جهان‌تیغ، مریم (1380) سیب باغ جان، تهران: سخن.

خواجه نصیرطوسی (1367) اساس‌الاقتباس، مصّحح محمدتقی مدرس رضوی، تهران: دانشگاه تهران.

خوانساری، محمّد (1359) منطق صوری، تهران: آگاه.

دشتی، علی (1386) سیری در دیوان شمس، به کوشش مهدی ماحوزی، تهران: زوار.

دوبوکور، مونیک (1373) رمزهای زندۀ جان، مترجم جلال ستاری، تهران: امیرکبیر.

دهخدا، علی‌اکبر (1360) لغت‌نامه، تهران: دانشگاه دانشگاه تهران.

ساغروانیان، سیدجلیل (1369) فرهنگ اصطلاحات زبان‌شناسی، مشهد: نشر نما.

سروش، عبدالکریم (1385) قمار عاشقانه، تهران: صراط.

سوسور، فردینان (1378) دورۀ زبان‌شناسی عمومی، مترجم کورش صفوی، تهران: هرمس.

شفیعی‌کدکنی، محمدرضا (1385) موسیقی شعر، تهران: آگاه.

شمس‌الدین تبریزی، ملک داد (1369) مقالات شمس، مصحّح محمدعلی موحد، تهران: خوارزمی.

شمیسا، سیروس (1368) گزیده غزلیات مولانا، تهران: بنیاد.

صفوی، کورش (1380)از زبان‌شناسی به ادبیات، جلد1، تهران: حوزۀ هنری.

طبری، احسان (1357) مولوی هگل شرق، بی‌جا: بی‌نا.

فتوحی رودمعجنی، محمود (1386) بلاغت تصویر، تهران: سخن.

فراروی، جمشید (1387) فرهنگ طیفی، تهران: هرمس.

فروزانفر، بدیع‌الزمان (1376) زندگانی مولانا جلال‌الدین محمّد، تهران: زوار.

فروم، اریک (1368) زبان از یاد رفته، مترجم ابراهیم امانت، تهران: مروارید.

کیانوش، محمود (1390) شعر زمان کودکی انسان، تهران: قطره.

گورین، ویلفرد و دیگران (1370) راهنمای رویکردهای نقد ادبی، ترجمۀ زهرا مهین‌خواه، تهران: اطلاعات.

مظفر، محمّدرضا (1404ه. ق) منطق، تهران: حکمت. معین، محمّد (1360) فرهنگ فارسی، تهران: امیرکبیر.

مقدادی، بهرام (1378) فرهنگ اصطلاحات نقد ادبی، تهران: فکرروز.

مکاریک، ایرناریما (1384) دانشنامۀ نظریه‌های ادبی معاصر، مترجمان مهران مهاجر و محمّد نبوی، تهران: آگاه.

مولوی، جلال‌الدین محّمد (1382) مثنوی، تهران: هرمس. مولوی، جلال‌الدین محّمد (1386) کلیات شمس، تهران: هرمس.

مولوی، جلال‌الدین محّمد (1390) فیه مافیه، شرح کریم زمانی، تهران: معین.

مهاجر، مهران، ونبوی، محمد (1376) به سوی زبان‌شناسی شعر، تهران: مرکز.

میرصادقی، جمال، میرصادقی، میمنت (1377) واژه‌نامۀ هنر داستان‌نویسی، تهران: مهناز.

میرصادقی، میمنت (1376) واژه‌نامۀ هنر شاعری، تهران: مهناز.

ناتل خانلری، پرویز (1366) تاریخ زبان فارسی، تهران: نشرنو.

ناتل خانلری، پرویز (1377) هفتاد سخن، جلد1، تهران: قدس.

نیشابوری، ابوبکر عتیق (1347) قصص القرآن مجید، تهران: دانشگاه تهران.

وحیدیان کامیار، تقی (1367) وزن و قافیه در شعر فارسی، تهران: نشر مرکز.

مقالات

شریفی، حمیده، سیدصادقی، سید محمود. (1399). پیوند دادگری و شادی، و نقش آن در کاهش آسیب‌های فردی و اجتماعی در شاهنامه. تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا)، 12(43)، 13-40. doi: 10.30495/dk.2020.672383. .

فرامرزی فرد، سعیده، مرادی، سیاوش، خدیور, هادی. (1399). نشانه‌شناسی مفهوم عشق در منظومة ویس و رامین بر اساس نظریه رمزگان دانیل چندلر. تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا)،12(پیاپی 44)، 265-268. doi: 10.30495/dk.2020.677301.

Books

Abu Zeyd, Nasr Hamed (2002) The Meaning of Text Research in Quranic Sciences, Translated by Morteza Kariminia, Tehran: New Design.

Ahmadi, Babak (1991) Structure, Text Interpretation, Tehran: Center.

Ahmadi, Babak (1992) From Visual Signs to Text, Tehran: Center.

Anvari, Hassan (2002) Farhang Sokhan, Tehran: Sokhan.

Barghlami, Jan (2013) Aesthetics, translated by Ahmad Samiei, Tehran: Sokhan.

Cheating, William (2007) Me and Rumi, translated by Shahabuddin Abbasi, Tehran: Morvarid.

Dashti, Ali (2007) Siri in Divan Shams, by Mehdi Mahouzi, Tehran: Zavar.

Dehkhoda, Ali Akbar (1981) Dictionary, Tehran: Azad Tehran.

Dubocor, Monique (1994) The Living Secrets of John, translated by Jalal Sattari, Tehran: Amirkabir.

Fararavi, Jamshid (2008) Spectral Culture, Tehran: Hermes.

Forouzanfar, Badi 'al-Zaman (1997) The Life of Maulana Jalaluddin Mohammad, Tehran: Zavar.

Forum, Eric (1989) The Forgotten Language, translated by Ebrahim Amanat, Tehran: Morvarid.

Fotouhi Rudmajani, Mahmoud (2007) Rhetoric, Tehran: Sokhan.

Gorin, Wilfred et al. (1991) Handbook of Literary Criticism Approaches, Translator by Zahra Mahinkhah, Tehran: Information.

Helli, Hassan Ibn Yusuf (1998) Al-Jawhar Al-Nadhid Fi Sharh Mantiq Al-Tajrid, edited by Mohsen Bidar Far, Qom: Bidar.

Khajeh Nasir Tusi (1988) Basis of Acquisition, edited by Mohammad Taghi Modarres Razavi, Tehran: University of Tehran.

Khalili Jahantigh, Maryam (2001) Sib Bagh Jan, Tehran: Sokhan.

Khansari, Mohammad (1980) Formal Logic, Tehran: Agah.

Kianoosh, Mahmoud (2011) Poetry of human childhood, Tehran: drops.

Makarik, Irnarima (2005) Encyclopedia of Contemporary Literary Theories, Translated by Mehran Mohajer and Mohammad Nabavi, Tehran: Agah.

Meghdadi, Bahram (1999) Dictionary of Literary Criticism Terms, Tehran: Fekrooz.

Mirsadeghi, Jamal, Meymanat, Meymant (1998) Dictionary of the Art of Fiction, Tehran: Mahnaz.

Mirsadeghi, Meymanat (1998) Dictionary of Poetic Art, Tehran: Mahnaz.

Moein, Mohammad (1981) Farhang-e Farsi, Tehran: Amirkabir.

Mohajer, Mehran, Vanbavi, Mohammad (1997) Towards Linguistics of Poetry, Tehran: Center.

Molavi, Jalaluddin Mohammad (2003) Masnavi, Tehran: Hermes.

Molavi, Jalaluddin Mohammad (2007) Generalities of Shams, Tehran: Hermes.

Molavi, Jalaluddin Mohammad (2011) Fih Mafia, Sharh Karim Zamani, Tehran: Moin.

Muzaffar, Mohammad Reza (1980) Logic, Tehran: Hekmat.

Natel Khanlari, Parviz (1987) History of Persian Language, Tehran: Nashrno.

Natel Khanlari, Parviz (1998) Haftad Sokhan, volume. 1, Tehran: Quds.

Neyshabouri, Abu Bakr Atiq (1963) Stories of the Holy Quran, Tehran: University of Tehran.

Pourafkari, Nusratullah (2001) Comprehensive Culture of Psychiatric Psychology, Tehran: Contemporary Culture.

Pournamdarian, Taghi (1988) Mysteries and Mysterious Stories in Persian Literature, Tehran: Scientific and Cultural.

Pournamdarian, Taghi (2001) In the Shadow of the Sun, Tehran: Sokhan.

Safavi, Kourosh (2001) From Linguistics to Literature, Volume 1, Tehran: Hozeh Honari.

Saghravanian, Seyed Jalil (1990) Dictionary of Linguistic Terms, Mashhad: Nashr-e Nama.

Saussure, Fardinan (1999) General Linguistics Course, translated by Kourosh Safavid, Tehran: Hermes.

Shafiee Kadkani, Mohammad Reza (2006) Poetry Music, Tehran: Agah.

Shamisa, Sirus (1989) Excerpts from Rumi's lyric poems, Tehran: Bonyad.

Shamsuddin Tabrizi, Malek Dad (1990) Shams Articles, edited by Mohammad Ali Movahed, Tehran: Kharazmi.

Soroush, Abdolkarim (2006) Romantic Gambling, Tehran: Sarat.

Tabari, Ehsan (1978) Mawlawi Gol Shargh, No place: No publisher.

Vahidian Kamyar, Taghi (1988) Weight and Rhyme in Persian Poetry, Tehran: Markaz Publishing.

Articles

Sharifi, H., Sayedsadeghi, S. (2020). Judgment and happiness and its role in injuriesinShahnameh. Interpretation and Analysis of Persian Language and Literature Texts (Dehkhoda), 12(43), 13-40. doi: 10.30495/dk.2020.672383.

Faramarzi Fard, S., Moradi, S., Khadivar, H. (2020). The semiology of concept of love in Ways and Ramin poem based on Daniel Chandler theory. Interpretation and Analysis of Persian Language and Literature Texts (Dehkhoda), 12(Consecutive44), 265-268. doi: 10.30495/dk.2020.677301.