معنای «هستی» از نگاه عطار در منطق الطیر (با تاکید بر دیدگاه مارتین هایدگر)
الموضوعات : Mystical (with literary and artistic features)نعیمه محبی 1 , محمد خسروی شکیب 2 , علی حیدری 3
1 - دانشجوی دکترای زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه لرستان، لرستان، ایران.
2 - . دانشيار گروه زبان و ادبيات فارسي، دانشگاه لرستان، لرستان، ایران.
3 - استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه لرستان، لرستان، ایران.
الکلمات المفتاحية: عطار, هایدگر, وجود, شهود, دازاین,
ملخص المقالة :
هایدگر از فیلسوفان دنیای مدرن غرب است که اندیشههایش را بر این مبنا استوار کرده است که معنای هستی چیست؟ از نگاه او فلسفه به دلیل توجه به «موجود» و غفلت از معنای «وجود» و همچنین دنیای مدرن با زیر سلطه درآوردن «هستی» برای انسان، معنا را از دست آدمی ربودهاند. هایدگر راه چاره را فراموشی فلسفۀ مابعدالطبیعه و نقد علم مدرن دانسته و جستجوی حقیقت «وجود» را تنها راه ایجاد معنا برای هستی میداند. عطار نیز در آثارش، دغدغة «وجود» شناختی دارد. سالکِ عطار همانند «دازاین» اصیل در اندیشة هایدگر، میکوشد تا به معنای هستی دست یابد. عدم توجه به «موجود»، تأکید بر درک معنای «وجود»، منحصر بودن، در راه بودن و مرگاندیشی و مرگآگاهی، از مهمترین ویژگیهای سالک در منطقالطیر عطار است که با خصوصیات «دازاینِ» اصیل در اندیشة هایدگر همخوانی دارد. عطار مانند هایدگر، مشاهده و تجربه از طریق سلوک عرفانی را تنها راه رسیدن به معنای «وجود» میداند. رسیدن «سیمرغ»، به صورت نمادین به حضور سیمرغ، نشانی از راه درک حقیقتِ «وجود» است. سالک به دلیل در «جهان بودنش» و رویارویی با مرگ، توانایی جستجوی حقیقت وجود را دارد. مرگ به او میآموزد که در هستیِ محدود خود برای رهایی از دلهره و اضطراب نابودی، باید کنشهایی اصیل را خود انتخاب کند تا به درک معنای «وجود» دست یابد. این نوشتار قصد دارد از نظریۀ «دازاین» و «معناشناسی» هایدگر استفاده کند تا به صورت کیفی و با شیوة تحلیل و توصیف، به جستجوی معنای «وجود» در شعر عطار بپردازد.
کتاب‌ها
احمدی، بابک. (1384). هایدگر و پرسش بنیادین، تهران: نشر مرکز.
پروتی، جیمز، ال. (1373). الوهیت و هایدگر، ترجمه محمدرضا جوزی، تهران: نشر حکمت.
تاج الدینی، علی. (1388). فرهنگ نمادها و اشاره ها در اندیشةمولانا، تهران: نشر سروش.
دیویس، تونی. (1394). اومانیسم، ترجمه عباس مخبر، نشر مرکز، تهران.
عطار نیشابوری، شیخ فریدالدین. (1374). منطق الطیر، به کوشش سید صادق گوهرین، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
فدایی مهربان، مهدی. (1391). ایستادن در آن سوی مرگ، تهران: نشر نی.
کالینز، جف. (1384). هایدگر، ترجمۀ صالح نجفی، تهران: نشر شیرازه.
گنجی، محمدحسین. (1392). کلیات فلسفه، تهران: نشر سمت.
گوتک، جرالد. (1390). مکاتب فلسفی و آرای تربیتی، ترجمه محمد جعفر پاک سرشت، تهران: نشر سمت.
مک کواری، جان. (1376). مارتین هایدگر، ترجمه محمد حسین حنایی کاشانی، تهران: نشر گروس.
مگی، براین. (1374). مردان اندیشه پدیدآورندگان فلسفة امروز، ترجمه عزت الله فولادوند، تهران: طرح نو.
نقیب¬زاده، عبدالحسین. (1399). درآمدی بر فلسفه، تهران: نشر طهوری.
هایدگر، مارتین. (1387). هستی و زمان، ترجمه سیاوش جمادی، تهران: نشر ققنوس.
یانگ، جولیان. (1390). مرگ، خدا و معنای زندگی، ترجمه م. آراده، مجموعه مقالات، تهران: نشر نگاه معاصر.
مقالات
اکبریان، رضا، و زمانی¬ها، حسین. (1390). امکان وجودشناسی؛ بررسی تطبیقی آرای ملاصدرا و هایدگر. تاریخ فلسفه، 1( 4)، 139-161.
بختیاری، فاطمه. (1394). تأثیر مفهوم وجود ثابت پارمنیدس و سیلان هراکلیتوس در وجودشناسی افلاطون. پژوهش¬های هستی¬شناختی، 4(7)، 105-12. .dor:20.1001.1.2345376 1.1394.4.7.6.6
پاکدل، مسعود. (1392). وحدت وجود و بازتاب آن در منطق¬الطیر. عرفان اسلامی، 9(35)، 213-235.
خان¬محمدی، محمدحسین، عبیدی¬نیا، محمدامیر، و سلیمان، فهری اومر. (1394). وجودشناسی در اندیشه عطار. زبان و ادب فارسی، 7(24)، 91-116.
شعاعی، مالک، حسینی¬نیا، سیّدمحمدرضا، و پاکزاد، مهری. (1397). مراتب سلوک از منظر عطار و شبستری با تکیه بر منطق¬الطیر و گلشن راز شبستری. ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی، 12(15)، 169- 205.
عسگری یزدی، علی، و میرزایی، مسعود. (1397). مرگاندیشی و معنای زندگی در هایدگر. فلسفه دین، 15(1)، 25-49. doi: 10.22059/jpht.2018.242285.1005509.
فروغی، شهرام، خالدیان، محمدعلی، و عباسپور اسفدن، حسنعلی. (1401). بررسی تطبیقی وادی توحید از دید مولانا و عطار. تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی(دهخدا)، 14(54). 319-341. Doi:10.30495/dk.2022.1954461.2454
گشتاسبی، مهرانگیس، و جمشیدی، لیلا. (1400). بررسی تطبیقی مؤلفه¬های هستی¬شناسی در شعر حلاج و عطار. مطالعات ادبیات تطبیقی، 15(57)، 309-334. Doi:10.30495/clq.2021 .681925
مصلح، علی اصغر. (1382). نحوة پرسش انسان معاصر از خویش. دانشکدة ادبیات و زبان¬های خارجی تبریز، 46(186)، 139-150.
هایدگر، مارتین. (1373). پرسش از تکنولوژی، ترجمه شاپور اعتماد، ارغنون،1(1)، 1-30.
هایدگر، مارتین. (1379). عصر تصویر جهان، ترجمه حمید طالب¬زاده، فلسفه، 1(1)، 139-156.
منابع انگلیسی
Hidegger, martin. (1926). Being and Time, Trans. John Macquarrie and Edward Robinson.
Hidegger, martin. (1998). The questions of language in Heidegger history of being, by R. Bernasconi, Humanities N. V.
Richardson, William J. (1962). Heidegger and the Problem of Thought. Revue Philosophies de Louvain (Troisième série) tome, 60(65), 58-78.
References
Books
Ahmadi, Babak. (2005). Heidegger and Fundamental Questions, Tehran: markez. [In Persian]
Attar Neishabouri, Sheikh Farid al-Din. (1995). Logic of Al-Tir, by Seyyed Sadegh Goharin, Tehran: Scientific and Cultural Publications. [In Persian]
Collins, Jeff. (2005). Heidegger, Trans. Saleh Najafi, Tehran: Shirazeh Publishing.[In Persian]
Davis, Tony. (2014). Humanism, Trans. Abbas Mokhbar, Tehran: publishing center. [In Persian]
Fadaei Mehraban, Abbas. (2012). standing on the other side of death, Tehran: Ney Publishing. [In Persian]
Ganji, Mohammad Hossein. (2012). Kliayat philosophia, Tehran: Samit Publishing House. [In Persian]
Gutek Gerald. (2013). Philosophical Schools and Educational Opinions, Tazjmeh Mohammad Jafar Pak Sarasht, Tehran: Samit Publishing House. [In Persian]
Heidegger, Martin. (2008). Being and Time, Trans. Siavash Jamadi, Tehran: Nash Ghoqnos. [In Persian]
Macquarie, John. (1997). Martin Heidegger, Trans. Mohammad Hossein Hanai Kashani, Tehran: Gross Publishing. [In Persian]
Maggie Bryn. (1995). Men of Thought, Creators of Today's Philosophy, Trans. Ezatollah Fouladvand, Tehran: New Design. [In Persian]
Naqibzadeh, Abdul Hossein. (2019). an introduction to philosophy, Tehran: Tahori Publishing. [In Persian]
Perotti, James, L. (1994). Divinity and Heidegger, Trans. Mohammad Reza Jozi, Tehran: Hekmat. [In Persian]
Taj al-Dini, Ali. (2008). Culture of Symbols and Gestures in Maulana's Thought, Tehran: Soroush Publishing. [In Persian]
Young, Julian. (2010). Death, God and the meaning of life, Trans. M. Aradeh, a collection of essays, Tehran: Negah Masahez publishing house. [In Persian]
Articles
Akbarian, R., & Zamaniha, H. (2011). The Possibility of Ontology; A Comparative Study of the Views of Mulla Sadra and Heidegger. History of Philosophy, 1(4), 139-161. [In Persian]
Asgari Yazdi, A., & Mirzaei, M. (2018). Death Thought and the Meaning of Life in Heidegger. Philosophy of Religion, 15(1), 25-49. doi: 10.22059/jpht.2018.242285 .1005509. [In Persian]
Bakhtiari, F. (2015). The influence of Parmenides' concept of fixed existence and Heraclitus's flow in Plato's ontology. Ontological Research, 4(7), 105-12. dor:20.10 01.1.23453761.1394.4.7.6.6. [In Persian]
Foroughi, Sh., Khaledian, M. A., & Abbaspour Esfadan, H. A. (2022). A comparative study of the Valley of Monotheism from the perspective of Rumi and Attar. Interpretation and Analysis of Persian Language and Literature Texts (Dehkhoda), 14(54). 319-341. Doi:10.30495/dk.2022.1954461.2454. [In Persian]
Gashtasbi, M., & Jamshidi, L. (2021). A comparative study of ontological components in the poetry of Hallaj and Attar. Comparative Literature Studies, 15(57), 309-334. Doi:10.30495/clq.2021.681925. [In Persian]
Heidegger, M. (1994). The Question of Technology, Trans. Shapour Etemad, Arghanun, 1(1), 1-30. [In Persian]
Heidegger, M. (1999). The Age of the World Image, Trans. Hamid Talebzadeh, Philosophy, 1(1), 139-156. [In Persian]
Khan-Mohammadi, M. H., Obediniya, M. A., & Suleiman, F.O. (2015). Ontology in Attar's Thought. Persian Language and Literature, 7(24), 91-116. [In Persian]
Masleh, A.A. (2003). The way in which contemporary man questions himself. Tabriz Faculty of Literature and Foreign Languages, 46(186), 139-150. [In Persian]
Pakdel, M. (2013). Unity of Existence and Its Reflection in the Mantiq al-Tayr. Islamic Mysticism, 9(35), 213-235. [In Persian]
Shoa'i, M., Hosseini-Niya, S.M.R., & Pakzad, M. (2018). Stages of Behaviour from the Perspective of Attar and Shabestari, Relying on Mantiq-ul-Tayr and Gulshan Raz Shabestari. Mystical and Mythological Literature, 12(15), 169-205. [In Persian]
