خوانش زبان صناعی «نی نامه» مثنوی مولوی بر مبنای الگوی «قرائت تنگاتنگ» سلینا کوش
الموضوعات :
عبدالحمید امانی
1
,
عبّاس محمدیان
2
,
مهیار علوی مقدم
3
,
احمد خواجه ایم
4
1 - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران.
2 - دانشیار زبان و ادبیّات فارسی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران.
3 - دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران.
4 - استادیار زبان و ادبیّات فارسی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران.
الکلمات المفتاحية: مثنوی, «نی‌نامه», الگوی قرائت تنگاتنگ, خوانش زبان صناعی, سلینا کوش,
ملخص المقالة :
هدف این پژوهش، خوانش زبان صناعی نی نامه مثنوی مولوی بر مبنای الگوی قرائت تنگاتنگ سلینا کوش است. رویکردی که افزون بر تفسیر جزئیات زبانی و روابط متقابل آن ها، تحلیل متغیّرهای دیگری همچون بافتار، بینامتنیت، روایت و ژانر متن را نیز ضروری می شمارد. این مقاله، به شیوۀ توصیفی- تحلیلی می کوشد به این پرسش‌ها پاسخ دهد که راهبرد شاعر در به کارگیری زبان صناعی در نی نامه مثنوی چیست؟ و کارکرد هریک از صناعات در تحقّق اهداف این متن و انسجام کلّی آن چگونه است؟ نتایج نشان می دهد که صناعات به کار رفته در نی نامه طی یک فرایند منسجم، در دو گروه کلّی جای می گیرند:1) مرتبط با بشنو؛ 2) مرتبط با نی. گروه نخست با افزایش موسیقی کلام، مخاطب را به شنیدن ترغیب می کند؛ اصل وحدت در کثرت و فناپذیری جهان اضداد را به نمایش می گذارد و گروه دوم، جلوه هایی از از خودتهی‌شدن، هرولۀ روح آدمی برای رهایی از قفس تن، مجازی بودن دنیای ما، غیر قابل درک بودن عشق و غیره را.
کتاب‌ها
احمدی، بابک (1392) از نشانه‌های تصویری تا متن، تهران: مرکز.
اسلامی ندوشن، محمّد علی (1390) داستان داستان‌ها، تهران: شرکت سهامی انتشار.
حافظ، خواجه شمس‌الدین محمّد (1362) دیوان حافظ، جلد 1، تصحیح و توضیح: پرویز ناتل خانلری، تهران: خوارزمی.
خالقی، روح‌الله (1381) سرگذشت موسیقی ایران، 3 جلد، تهران: موسسة فرهنگی هنری ماهور.
دهخدا، علی‌اکبر (1372-1373) لغت‌نامۀ دهخدا، زیر نظر محمّد معین و سیّدجعفر سجّادی، تهران: دانشگاه تهران.
زرین‌کوب، عبدالحسین (1386) سرّ نی: نقد و شرح تحلیلی و تطبیقی مثنوی، جلد 1، تهران: علمی.
ستایشگر، مهدی (1384) رباب رومی: گشتی در رفتار و آثار موسیقایی جمال‌آفرین جلال‌الدین محمد مولوی، جلد 2، تهران: شرکت تعاونی کارآفرینان فرهنگ و هنر.
سنایی غزنوی، مجدودبن آدم (1383) حدیقه الحقیقه و شریعه الطریقه، تصحیح مدرّس رضوی، تهران: دانشگاه تهران.
شفیعی کدکنی، محمدرضا (1371) شاعر آینه‌ها، تهران: آگاه.
شفیعی کدکنی، محمدرضا (1376) موسیقی شعر، تهران: آگه.
شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1375) صور خیال در شعر فارسی، تهران: آگاه.
عنصرالمعالی کیکاووس بن اسکندر (1375) قابوس‌نامه، تصحیح غلامحسین یوسفی، تهران: علمی و فرهنگی.
فالک، جولیا اس (1372) زبان‌شناسی و زبان؛ بررسی مفاهیم بنیادی زبان‌شناسی، ترجمۀ خسرو غلامعلی‌زاده، مشهد: آستان قدس رضوی.
فرشیدورد، خسرو (1373) دربارۀ ادبیات و نقد ادبی، جلد 2، تهران: امیرکبیر.
فروزانفر، بدیعالزمان (1373) شرح مثنوی شریف، دفتر اول، تهران: علمی و فرهنگی.
کلیگز، مری (1388) درسنامۀ نظریۀ ادبی، ترجمۀ جلال سخنور و همکاران، تهران: اختران.
کوش، سلینا (1396) اصول و مبانی تحلیل متون ادبی، ترجمة حسین پاینده، تهران: مروارید.
گولپینارلی، عبدالباقی (1374) نثر و شرح مثنوی شریف، جلد اوّل (دفتر اوّل و دوم)، ترجمه و توضیح توفیق هـ . سبحانی، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
مولوی، جلال‌الدین محمّد (1363) دیوان کبیر، 9 جلد، با تصحیح و حواشی بدیعالزمان فروزانفر، تهران: امیرکبیر.
مولوی، جلال‌الدین محمّد (1363) کلیّات شمس، 10 جلد، با تصحیح و حواشی بدیعالزمان فروزانفر، تهران: امیرکبیر.
مولوی، جلال‌الدین محمّد (1384) مثنوی مولانا جلال‌الدین محمد بلخی رومی، مقدّمه، تحلیل، تصحیح، توضیح و فهرست‌ها محمّد استعلامی، تهران: سخن.
وحیدیان کامیار، تقی (1392) بدیع، تهران: دوستان.
ولک، رنه ووارن، آوستن (1373) نظریّۀ ادبیّات، ترجمۀ ضیاء موحّد و پرویز مهاجر، تهران: علمی و فرهنگی.
همایی، جلال‌الدین (1374) معانی و بیان، به کوشش ماهدخت بانو همایی، تهران: نشر هما.
همایی، جلال‌الدین (1375) فنون بلاغت و صناعات ادبی، تهران: نشر هما.
مقالات
جعفری، علیرضا. (1389). دیدن یا شنیدن، مسئله این است: نگاهی به جایگاه چشم و گوش در شعر و ادبیّات. نقد زبان و ادبیّات خارجی، 3(5)، 47-23.
فتوحی رودمعجنی، محمود (1387). ساخت‌شکنی بلاغی: نقش صناعات بلاغی در شکست و واسازی متن. نقد ادبی، 1(3)، 135-109..dor:20.1001.1.20080360.1387.1.3.4.4
منابع لاتین
Abrams, M. H. & Harpham, Geoffrey Galt (2020) A Glossary of Literary Terms, Wadsworth Cengage Learning.
_||_Books
Ahmadi, Babak (2012) from visual signs to text, Tehran: Marzen.
Dehkhoda, Ali-Akbar (1993-1994) Dehkhoda dictionary, under the supervision of Mohammad Moeen and Seyyedjafar Sajjadi, Tehran: University of Tehran.
Eslami Nadushan, Mohammad Ali (2012) Tales of Tales, Tehran: Publishing Company.
Falk, Julia S. (1993) Linguistics and language; Examining the fundamental concepts of linguistics, translated by Khosro Gholam Alizadeh, Mashhad: Astan Quds Razavi.
Farshidvard, Khosrow (1994) on literature and literary criticism, volume 2, Tehran: Amirkabir.
Forozanfar, Badi-al-Zaman (1994) Commentary on Masnavi Sharif, First Book, Tehran: Scientific and Cultural.
Gulpinarli, Abdul Baqi (1995) Prose and Commentary of Masnavi Sharif, Volume I (Books I and II), translation and explanation by Tawfiq H. Sobhani, Tehran: Ministry of Culture and Islamic Guidance.
Hafez, Khaje Shamsuddin Mohammad (1983) Diwan Hafez, volume 1, correction and explanation: Parviz Natal Khanlari, Tehran: Khwarazmi.
Homaei, Jalaluddin (1995) Meanings and expressions, by the efforts of Mahdekht Bano Homaei, Tehran: Homa publishing.
Homaei, Jalaluddin (1996) Rhetorical Techniques and Literary Industries, Tehran: Homa Publishing.
Khaleghi, Ruhollah (2002) History of Iranian Music, 3 volumes, Tehran: Mahor Cultural Institute.
Kikavus Ibn Eskander's "Elementary Elements" (1996) Qaboosnameh, edited by Gholamhossein Yousefi, Tehran: Scientific and Cultural.
Kligz, Mary (2009) in the book of literary theory, translated by Jalal Sokhnoor et al., Tehran: Akhtran.
Kosh, Selina (2016) Principles and basics of literary text analysis, translated by Hossein Payandeh, Tehran: Marvarid.
Maulvi, Jalaluddin Mohammad (1984) Kalliat Shams, 10 volumes, with corrections and margins by Badi al-Zaman Forozanfar, Tehran: Amir Kabir.
Maulvi, Jalaluddin Muhammad (2004) Masnavi of Maulana Jalaluddin Muhammad Balkhi-Rumi, introduction, analysis, correction, explanation and lists, Mohammad Istilami, Tehran: Sokhn.
Molavi, Jalaluddin Mohammad (1984) Diwan Kabir, 9 volumes, with corrections and margins by Badi al-Zaman Forozanfar, Tehran: Amir Kabir.
Sanai Ghaznavi, Majdod Bin Adam (2013) Hadiqa al-Haqiqah and Sharia al-Tariqah, edited by Madras Razavi, Tehran: University of Tehran.
Satishgar, Mehdi (2004) Rabab Rumi: A tour of the behavior and musical works of Jamal-Afrin Jalal-al-Din-Mohammed Molavi, Volume 2, Tehran: Culture and Art Entrepreneurs Cooperative Company.
Shafi'i Kodkani, Mohammad Reza (1992) Poet of Mirrors, Tehran: Aghaz.
Shafi'i Kodkani, Mohammad Reza (1997) Poetry Music, Tehran: Age.
Shafii Kodkani, Mohammad Reza. (1996) Imaginary images in Persian poetry, Tehran: Aghaz.
Vahidian Kamiyar, Taghi (2012) Badie, Tehran: Dostan.
Volk, Rene and Warren, Austin (1994) Literary Theory, translated by Zia Mohad and Parviz Mohajer, Tehran: Scientific and Cultural.
Zarin Koob, Abdul Hossein (2007) Sarnei: Criticism and Analytical and Comparative Commentary of Masnavi, Volume 1, Tehran: Scientific.
Articles
Fatuhi Roudmajni, Mahmoud. (2008). Rhetorical deconstruction: the role of rhetorical arts in breaking and deconstructing the text. Literary Review, 1(3), 135-109.dor:20.1001.1.20080360.1387.1.3.4.4.
Jafari, Alireza. (2010). To see or to hear, this is the issue: a look at the place of eyes and ears in poetry and literature. Criticism of Foreign Language and Literature, 3(5), 23-47.
Latin References
Abrams, M. H. & Harpham, Geoffrey Galt (2020) A Glossary of Literary Terms, Wadsworth Cengage Learning.
