تحلیل بن مایه های اساطیری در آثار سه گانۀ ابوتراب خسروی

الموضوعات :

پوران علی‌زاده ¹ (دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.)
پروانه عادل‌زاده ² (دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.)
کامران پاشایی فخری ³ (دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.)

تاريخ الإرسال : 17 الأربعاء , شوال, 1443 تاريخ التأكيد : 30 الأربعاء , ذو القعدة, 1443 تاريخ الإصدار : 28 الخميس , جمادى الأولى, 1444

الکلمات المفتاحية: اسفار کاتبان, رود راوی, ابوتراب خسروی, ملکان عذاب, بن‎مایه‎های اسطوره‎ای, اسطوره,

ملخص المقالة :

اسطوره و نقش آن در تشکیل بنیان فکری جوامع بشری و ارتباط آن با هنر و ادبیات بر کسی پوشیده نیست. ادبیات از عوامل حیات ملت‌ها و جاودانگی آن‎هاست. بازتاب این اسطوره‌ها و باورهای کهن اقوام در آثار نویسندگان و شاعران دیده می‌شود. ابوتراب خسروی از نویسندگان معاصر ایرانی است که علاقه‌مندی او به اسطوره ها و متون مقدس و ادبیات عرفانی و مضامین اساطیری و عرفانی در آثار سه گانه اش به وضوح دیده می‌‌شود. آثار خسروی از مضامین سورﺋﺎﻝ با مختصّات رمان پسامدرن برخوردار است. مفاهیمی مثل هستی، کلمه و کتابت، جاودانگی، مرگ، عشق، انسان‌شناسی موضوعات پایه ای تألیفات اوست. این پژوهش با هدف تحلیل بن مایه های اساطیری، سه رمان ابوتراب خسروی؛ یعنی اسفار کاتبان، رود راوی و ملکان عذاب، را مورد بررسی قرار می‌دهد. شیوۀ کار توصیفی-تحلیلی است و نتایج نشان می دهد که ابوتراب خسروی با رویکرد انسان‌شناسی از دو منبع اسطوره و عرفان، رمان‌هایش را خلق می‌کند. وی با استفاده از بن‌مایه های اساطیر دوران ابتدایی و ادبیات عرفانی و اساطیر دینی، آثار سه گانه اش را با رویکرد شرح روایت تکوین عالم و شناخت ماهیت انسان و شیطان آفریده است. اهداف و آرمان های او در راستای تعالی‌بخشی و جاودانگی انسان است؛ پرتاب انسان به زمان بی‌زمانی و روزگار مقدس نخستین و فراسوی تاریخ است.

المصادر:

کتاب‌ها

قرآن کریم (1393) ترجمه مهدی الهی‌قمشه‌ای، تهران: دهقان.

اسماعیل‌پور، ابوالقاسم (1391) اسطورۀ بیان نمادین، تهران: سروش.

الیاده، میرچاده (1365) اسطوره‌ بازگشت جاودانه، ترجمۀ دکتر بهمن سرکاراتی، تبریز: نیما.

الیاده، میرچاده (1374) اسطوره، رؤیا، راز، ترجمۀ رﺅیا منجم، تهران: فکر روز.

الیاده، میرچاده (1392) چشم‌اندازهای اسطوره، جلال ستاری، تهران: توس.

برزگر، کریم (1377) شیطان‌شناسی، قم: دار الذخایر.

خسروی، ابوتراب (1392الف) رود راوی، تهران: ثالث.

خسروی، ابوتراب (1392ب) ملکان عذاب، تهران: ثالث.

خسروی، ابوتراب (1381) اسفار کاتبان، تهران: قصه و آگاه.

دماوندی، مجتبی (1384) جادو در اقوام ادیان و باز تاب آن در ادب فارسی، سمنان: آبرخ.

دو بوکور، مونیک (1373) رمزهای زنده جان، تهران: مرکز.

ستاری، جلال (1390) اسطوره و رمز، ترجمۀ جلال ستاری، تهران: سروش.

شایگان، داریوش و کربن، هانری (1371) آفاق تفکر معنوی در اسلام ایرانی، ترجمۀ باقر پرهام، تهران: آگاه.

علمداری، کاظم (1379) چرا ایران عقب ماند و غرب پیش رفت، تهران: کام نو.

فوردهام، فریدا (1388) مقدمه‌ای بر روانشناسی یونگ، ترجمۀ مسعود میربها، تهران، جامی.

کاسیرر، ارنست (1390) زبان و اسطوره، ترجمه‌ محسن ثلاثی، تهران: مروارید.

کمبل، جوزف (1386) قدرت اسطوره، ترجمۀ‌ عباس مخبر، تهران: مرکز.

کوپر، جی سی (1379) فرهنگ مصور نمادهای سنتی، ترجمۀ ملیحه کرباسیان، تهران،

فرشاد. واحد دوست، مهوش (1378) نهادینه‌های اساطیری در شاهنامه فردوسی، تهران: سروش.

هال، جیمز (1383) فرهنگ نگاره‌ای نمادها در هنر شرق و غرب، رقیه بهزادی، تهران: فرهنگ معاصر.

هینلز، جان (1389) شناخت اساطیر ایران، ترجمه باجلان فرخی، تهران: اساطیر.

هینلز، جان (1388) شناخت اساطیر ایران، ترجمه‌ ژاله آموزگار و احمد تفضلی، تهران: چشمه.

یاحقی، محمدجعفر (1386) فرهنگ معاصر و داستان‌واره‌ها در ادبیات فارسی، تهران: فرهنگ فارسی.

یونگ، گوستاوکارل (1368) چهار صورت مثالی، ترجمۀ پروین فرامرزی، مشهد: معاونت آستان قدس رضوی.

یونگ، گوستاوکارل (1383) انسان و اسطوره‌هایش، ترجمۀ‌ حسن اکبریان طبری، تهران: دایره.

مقالات

علی‌زاده، پوران، عادل‌زاده، پروانه، پاشایی فخری، کامران. (1396). تحلیل بن‌مایه‌های اساطیری در رود راوی اثرابوتراب خسروی. پژوهش ادبیات معاصر جهان، 22(2)، 469-500. doi: 10.22059/jor.2017.128342.1239.

نجات‌زاده عیدگاهی، حسنیه، قوام، ابوالقاسم. (1399). «وصف مدرنیستی» در آثار ابوتراب خسروی. تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا)، 12(43)، 171-194. doi: 10.30495/dk.2020.672393.

Book

The Holy Quran (2014) Third edition, translated by Mehdi Elahiqamshahi, Tehran: Dehghan.

Ismailpour, Abolghasem (2012) The Myth of Symbolic Expression, Tehran: Soroush.

Eliyadeh, Mirchadeh (1986) The Myth of Eternal Return, translated by Dr. Bahman Sarkarati, Tabriz: Nima.

Eliyadeh, Mirchadeh (1995) Myth, Dream, Mystery, translated by Roya Monjem, Tehran: Fekr Rooz.

Eliyadeh, Mirchadeh (2013) Mythical Perspectives, Jalal Sattari, Third Edition, Tehran: Toos.

Barzegar, Karim (1998) Satanology, Qom: Dar al-Zakhayr.

Khosravi, Abu Trab (2013a) Ravi Ravi, Tehran: Third.

Khosravi, Abu Trab (2013b) Malekan Azab, Tehran: Third.

Khosravi, Abu Trab (2002) Asfar Kataban, Tehran: Qeshe va Agah.

Damavandi, Mojtaba (2005) Magic in the tribes of religions and its reflection in Persian literature, Semnan: Abarkh.

Do Bucor, Monique (1994) Live Secrets of John, Tehran: Center.

Sattari, Jalal (2011) Myth and Mystery, translated by Jalal Sattari, Tehran: Soroush.

Shaygan, Darius and Carbon, Henry (1992) Horizons of Spiritual Thought in Iranian Islam, translated by Baqer Parham, Tehran: Agah.

Alamdari, Kazem (2000) Why Iran lagged behind and the West moved forward, Tehran: Com No.

Fordham, Frida (2009) An Introduction to Jungian Psychology, translated by Massoud Mirbaha, Tehran, Jami.

Cassirer, Ernst (2011) Language and Myth, translated by Mohsen Thalasi, Tehran: Morvarid.

Campbell, Joseph (2007) The Power of Myth, translated by Abbas Mokhber, Tehran: Markaz.

Cooper, GC (2000) Illustrated culture of traditional symbols, translated by Maliheh Karbasian, Tehran, Farshad.

Unit friend, Mahvash (1999) Mythological Institutions in Ferdowsi Shahnameh, Tehran: Soroush.

Hall, James (2004) Dictionary of Symbols in East and West Art, Roghayeh Behzadi, Tehran: Contemporary Culture.

Hinels, John (2010) Understanding Iranian mythology, translated by Bajlan Farrokhi, third edition, Tehran: mythology.

Hinels, John (2009) Understanding Iranian mythology, translated by Jaleh Amoozgar and Ahmad Tafazli, Tehran: Cheshmeh.

Yahaqi, Mohammad Jafar (2007) Contemporary Culture and Fiction in Persian Literature, Tehran: Persian Culture.

Jung, Gustavkarl (1989) Four examples, translated by Parvin Faramarzi, Mashhad: Deputy of Astan Quds Razavi.

Jung, Gustavkarl (2004) Man and his myths, translated by Hassan Akbarian Tabari, Tehran: circle.

Articles

Nejatzade Eedgahi, H., & Ghavam, A. (2020). The modernist described in the works of Abootorab Khosravi. Interpretation and Analysis of Persian Language and Literature Texts (Dehkhoda), 12(43), 171-194. doi: 10.30495/dk.2020.672393.

Alizadeh, P., Adelzadeh, P., Pashaei Fakhri, K. (2017). Analysis of mythological motifs In” Rude Ravi" written by Aboutorab Khosravi. Research in Contemporary World Literature, 22(2), 469-500. doi: 10.22059/jor.2017.128342.1239