دولت، نفت و برنامه‌‌های تعدیل اقتصادی در ایران معاصر 1368-1399

الموضوعات : سیاست پژوهی ایرانی (سپهر سیاست سابق)

فاطمه میرعباسی ¹ (دکتری، گروه علوم سیاسی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
مقصود رنجبر ² (استادیار، گروه علوم سیاسی، دانشکده علوم انسانی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران.)

تاريخ الإرسال : 03 الأحد , ذو القعدة, 1442 تاريخ التأكيد : 15 الأحد , ذو الحجة, 1442 تاريخ الإصدار : 04 الخميس , ذو الحجة, 1444

الکلمات المفتاحية: نفت, اقتصاد سیاسی, ایران, توسعه اقتصادی, دولت,

ملخص المقالة :

هدف پژوهش حاضر بررسی ماهیت و علل شکست سیاست‌های تعدیل اقتصادی در ایران از منظر اقتصاد سیاسی است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و بر این فرضیه استوار است که از آنجا که نظریات توسعه، ارتباط مستقیمی با سازوکارهای اقتصاد سیاسی هر جامعه دارد و شکل‌‌بندی‌های اقتصاد سیاسی هر کشور باید براساس برنامه‌ریزی اقتصادی و راهبردی آن کشور به مرحله اجرا دربیاید؛ بر این اساس، دخالت دولت و سهم تعیین‌کننده‌‌ای که به‌‌عنوان یک کاتالیزورگر در روند توسعه و توسعه‌‌نیافتگی دارد، عامل محوری شکست سیاست‌های تعدیل اقتصادی در سال‌های 1368 تا 1399 در ایران بوده است. این معضل به تدریج باعث انحراف دولت از اجرای درست برنامه‌‌های توسعه و وخامت اوضاع اقتصادی و اجتماعی کشور شده است. نه‌تنها بسترها و زمینه‌‌های لازم برای تحقق توسعه از بین رفته، بلکه پیامدهای مخاطره‌آمیزی چون بحران توسعه اقتصادی و شکنندگی توسعه همه‌‌جانبه را در کشور به‌‌همراه داشته است.

المصادر:

احمدی، علی‌محمد؛ مهرگان، نادر (1384). تأثیر سیاست‌های تعدیل اقتصادی بر توزیع درآمد در ایران برای دوره 1348 تا 1379. تحقیقات اقتصادی، شماره 70.

اکبرزاده، فریدون؛ همراهی، نعمت‌الله (1397). دولت توسعه‌‌گرای هاشمی رفسنجانی و سیاست تعدیل اقتصادی. در: ششمین کنفرانس بین‌المللی حقوق و توسعه پایدار جامعه مدنی.

دیگارد، ژان پیر؛ اورکاد، برنار؛ ریشار، یان (1378). ایران در قرن بیستم. ترجمه عبدالرضا (هوشنگ) مهدوی. تهران: نشر البرز، چاپ دوم.

رزاقی، ابراهیم (1376). نقدی بر خصوصی‌‌سازی در ایران. تهران: موسسه رسا.

سازمان برنامه و بودجه ایران (1392). سالنامه آماری کشور. تهران: سازمان برنامه و بودجه ایران.

صدیقی، کورس (29/02/1383). کمک به انباشت سرمایه. روزنامه شرق، شماره 192.

کدی، نیکی (1383). نتایج انقلاب. ترجمه مهدی حقیقت‌‌خواه. تهران: انتشارات ققنوس.

گزارش اقتصادی سال 1383 و نظارت بر عملکرد برنامه سوم توسعه. تهران: انتشارات سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور، 1384.

مصلی‌‌نژاد، عباس (1396). آسیب‌‌شناسی توسعه اقتصادی ایران: (برنامه اول تا چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران). تهران: نشر اختران.

موثقی، احمد (1388). نوسازی و اصلاحات در ایران (از اندیشه تا عمل). تهران: نشر قومس، چاپ دوم.

میرعباسی، فاطمه (1398). تأثیر ساخت دولت در ظهور بحران‌های دیوان‌سالاری در ایران معاصر 1397-1357. رساله دکتری. دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران.