نظریه دولت در اندیشه سیاسی ابن‌خلدون

الموضوعات : سیاست پژوهی ایرانی (سپهر سیاست سابق)

محمدرضا اویسی ¹ (کارشناس ارشد، روابط بین‌الملل، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.)

تاريخ الإرسال : 08 الإثنين , ذو القعدة, 1441 تاريخ التأكيد : 25 الخميس , ربيع الثاني, 1442 تاريخ الإصدار : 06 الإثنين , جمادى الأولى, 1442

الکلمات المفتاحية: نظریه عصبیت, نظریه دولت, ابن‌خلدون, تئوری‌های دولت,

ملخص المقالة :

هدف پژوهش حاضر بررسی نظریه دولت در اندیشه سیاسی ابن‌خلدون است. در این راستا و با رویکردی هرمنوتیکی نظریه عصبیت به عنوان سنگ بنای اندیشه سیاسی ابن‌خلدون، پیدایش دولت و عوامل آن، علل اضمحلال دولت، انواع دولت و بهترین نوع آن تحت عنوان تئوری دولت ابن‌خلدون بررسی شد. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و نتایج نشان داد که ابن‌خلدون جزء نخستین اندیشمندان در جهان است که به بررسی دولت پرداخته و در تئوری خویش هم منشاء آن و هم تعریف، نحوه تاسیس، اشکال و بهترین شکل آن، اجزاء، نحوه کارکرد، نحوه افول و سقوط آن را تئوریزه نموده است. از آنجا که براساس سه عنصر یک تئوری علمی یعنی تطابق نظریه با موارد عینی، وجود پیوندهای چندگانه در بین مفاهیم نظریه و شمول و وحدت تعابیر در پدیده‌های مختلف، می‌توان این نظریه را جزء نخستین تئوری‌های دولت دانست و به شکل آکادمیک منتشر و جهان‌شمول نمود.

المصادر:

1. ابن منظور، محمد بن ‌مکرم (1414ق). لسان‌ العرب. بیروت: دار صادر.


2. ابن‌خلدون، عبدالرحمن (1369). مقدمه ابن‌خلدون. ترجمه محمد پروین گنابادی. تهران: بنگاه نشر و ترجمه کتاب، ج1.


3. ادیبی، مهسا (1389). تحلیل ظهور و سقوط سلسله صفویه با رویکردی به نظریه دولت ابن‌خلدون. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. تهران: دانشگاه علامه طباطبائی.


4. اسدی کویجی، علی اکبر (1389). مقایسه عصبیت ابن‌خلدون با سرمایه اجتماعی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. تهران: دانشگاه تربیت مدرس.


5. بنی‌جمالی، احمد (1390). اندیشه‌ی سیاسی متفکران مسلمان «ابن‌خلدون». تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی، ج5.


6. حصری، ساطع (1387). دراسات عن مقدمة ابن‌خلدون. بی‌جا: مکتبة الخانجی، دار الکتاب العربی، ج3.


7. رفیع، حسین؛ عباس‌زاده مرزبالی، مجید (1394). بررسی ماهیت و فراز و فرود دولت در اندیشه ابن‌خلدون. علوم سیاسی، دوره 11، شماره 31، ص159-188.


8. صلیبا، محمد (1366). فرهنگ فلسفی. ترجمه منوچهر صانعی دره بیدی. تهران: حکمت.


9. طالبی، محمد (1391). ابن‌خلدون و تاریخ. ترجمه محسن حسنی، سپیده و ره‌انجام. تهران: پژوهشکده تاریخ اسلام.


10. طباطبایی، سیدجواد (1391). ابن‌خلدون و علوم اجتماعی. تهران: ثالث.


11. متقی‌هندی، علی‌ بن حسام‌الدین (1419ق). کنز الاعمال فی سنن الاقوال و الافعال. بیروت: دارالکتب العلمیه.


12. مرادی، محسن (1394). نظریه و ویژگی‌های آن. قابل دسترس در:

https://analysisacademy.com/2800

1. معانی مختلف دولت. قابل دسترس در:                  https://www.ksymg.com/government-meanings

 

Adibi, M. (2010). Analysis of the Rise and Fall of the Safavid Dynasty with an Approach to Ibn Khaldun's Government Theory. M.Sc. Thesis. Allameh Tabatabai University, Tehran. [In Persian]

Al-Talebi, M. (2012). Ibn Khaldun and History. Translated by Mohsen Hassani & Sepideh Rahnameh.Tehran: Research Institute of Islamic History. [In Persian]

Asadi Kojiji, A.A. (2010). Comparison of Ibn Khaldun Nervousness with Social Capital. M.Sc. Thesis. Tarbiat Modares University, Tehran. [In Persian]

Bani Jamali, A. (2011). The Political Thought of Muslim Thinkers "Ibn Khaldun". Tehran: Research Institute for Cultural and Social Studies, Vol. 5. [In Persian]

Different meanings of government. Available at: https://www.ksymg.com/government-meanings. [In Persian]

Hasri, S. (2008). Studies on the introduction of Ibn Khaldun. Bija: Al-Khanji Library, Dar Al-Kitab Al-Arabi, vol.3. [In Persian]

Ibn Khaldun, A.R. (1990). Introduction by Ibn Khaldun. Translated by Mohammad Parvin Gonabadi.Tehran: Book Publishing and Translation Company, Vol.1. [In Persian]

Ibn Manzoor, M. (1414 AH). Arabic language. Beirut: Dar Sader. [In Persian]

Moradi, M. (2015). Theory and its characteristics. Available at:

https://analysisacademy.com/2800. [In Persian]

Mottaqi Hindi, A. (1419 AH). The treasure of deeds in the tradition of words and deeds. Beirut: Scientific Library. [In Persian]

Rafi, H. & Abbaszadeh Marzbali, M. (2015). A Study of the Nature and Ups and Downs of the State in Ibn Khaldun's Thought. Quarterly Journal of Political Science, Vol.11, No.31, P.159-188. [In Persian]

Saliba, M. (1987). Philosophical Culture. Translated by Manouchehr Sanei Darreh Bidi. Tehran: Hekmat. [In Persian]

Tabatabai, S.J. (2012). Ibn Khaldun and Social Sciences. Tehran: Sales Publication. [In Persian]