واکاوی فقهی ضرورت تشکیل سازمان امر به معروف و نهی از منکر

الموضوعات :

ابراهیم خمر ¹ (دانشجوی دکتری، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد بابل، دانشگاه آزاد اسلامی، بابل، ایران)
اکبر فلاح ² (استادیار، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد بابل، دانشگاه آزاد اسلامی، بابل، ایران)
علی فقیهی ³ (استادیار، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد بابل، دانشگاه آزاد اسلامی، بابل، ایران)

تاريخ الإرسال : 26 الأحد , صفر, 1443 تاريخ التأكيد : 05 الخميس , جمادى الأولى, 1443 تاريخ الإصدار : 24 السبت , ذو الحجة, 1443

الکلمات المفتاحية: امر به معروف و نهی از منکر, مقدّمه‌ واجب, سیره‌ عقلا, قاعده‌ اولویّت, ادلّه‌ نقلی, عرف,

ملخص المقالة :

هدف پژوهش حاضر تبیین و اثبات ضرورت تشکیل سازمان امر به معروف و نهی از منکر برای اقامة درست و مؤثر این فریضه و نیز تجلّی و تحقّق آثار و برکات آن برای فرد و جامعه است. در این راستا و با روش توصیفی- تحلیلی به این مسأله اساسی پرداخته شده است که علی‌رغم حکم عقل و تأکید آیات و روایات بر ضرورت اقامة امر به معروف ونهی از منکر و نیز آثار و برکات بی‌بدیل آن، چرا اقامة آن نمودی شایسته و بایسته در جامعه نداشته و احیاناً نتایج نامطلوبی درپی‌دارد؟ از مهم‌ترین یافته‌های پژوهش ضرورت تشکیل سازمانی لازم الاتباع با رسالت تعریف و تبیین معروف و منکر، بویژه مصادیق نوظهور آن و ساماندهی و فراهم نمودن زمینه‌های لازم برای پیاده‌سازی درست و مؤثّر این فریضه در عرصه‌ها و نهادهای گوناگون است. ضرورت تشکیل سازمان مزبور را می‌توان به استناد آیات و روایات، عرف و سیره عقلا، مقدّمة‌ واجب و قاعده اولویّت ثابت کرد.

المصادر:

قرآن کریم.

نهج‌البلاغه.

ابن‌ادریس (1410ق). السرائر الحاوی‌ لتحریر الفتاوی. قم: دفتر انتشارات ‌اسلامی، چاپ ‌دوم، ج2.

بهبهانی، محمدباقر (۱۴۱۵ق). الاجتهاد و التقلید (الفوائد الحائریه). قم: مجمع ‌الفکر الاسلامی.

تبریزی، ابوطالب ‌تجلیل (1421ق). التعلیقه ‌الإستدلالیه‌ علی‌ تحریر الوسیله. تهران: مؤسسه نشر آثار امام ‌خمینی.

حرّعاملی، محمدبن‌حسن (1409ق). وسائل ‌الشیعه. قم: مؤسسه آل‌البیت،   ج16.

‌حکیم، سید محسن (۱۴۱۶ق). مستمسک ‌العروه ‌الوثقی. قم: موسسه‌دار التفسیر، ج9.

خلخالی، سید محمدمهدی (۱۴۲۲ق). حاکمیت ‌در اسلام ‌یا ولایت‌ فقیه. ترجمه جعفر الهادی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.

خمینی، سید روح‌الله (۱۳۸۶). صحیفه‌ نور (صحیفه امام). تهران: بی‌نا، ج6، 9.

خمینی، سید روح‌الله (1404ق). زبده‌ الأحکام. تهران: سازمان ‌تبلیغات ‌اسلامی، ج7.     

سبزواری، سید عبدالأعلی(1413ق). مهذب ‌الأحکام. قم: مؤسسه ‌المنار، چاپ ‌چهارم، ج27.

سبزواری، محمدباقر (1423ق). کفایه ‌الأحکام. قم: دفتر انتشارات‌ اسلامی، ج4.

شهید اول (1410ق). اللمعه ‌الدمشقیه ‌فی ‌فقه ‌الإمامیه. بیروت: دارالتراث، الدار الإسلامیه.     

شهید اول (بی‌تا). القواعد و الفوائد. قم: کتابفروشی ‌مفید، ج1.

شهید ثانی (1413ق). مسالک ‌الأفهام إلی تنقیح شرائع الإسلام. قم: مؤسسه ‌المعارف الإسلامیه، ج3، 1.     

 شیخ ‌انصاری (1410ق). کتاب ‌المکاسب (المحشی) .قم: موسسه مطبوعاتی‌ دارالکتاب، چاپ‌ سوم، ج4.

شیخ‌ طوسی (1400ق). النهایه ‌فی ‌مجرد الفقه‌ و الفتاوی. بیروت: دارالکتب‌ العربی چاپ‌ دوم.  

صاحب ‌جواهر (1404ق). جواهر الکلام ‌فی ‌شرح ‌شرائع ‌الإسلام. بیروت: داراحیاء التراث، چاپ‌ هفتم، ج21.

 علامه ‌حلّی (1410ق). إرشاد الأذهان ‌إلی‌ أحکام ‌الإیمان. قم: دفتر انتشارات ‌اسلامی، ج1.   

علامه‌ حلّی (1414ق). تذکره ‌الفقهاء. قم: مؤسسه آل‌البیت، ج9.     

  علامه ‌حلّی (بی‌تا). تحریر الأحکام ‌الشرعیه‌ علی ‌مذهب ‌الإمامیه. مشهد: مؤسسه آل‌البیت، ج1    

کوه‌کمری، سید محمد (۱۴۰۹ق). کتاب‌ البیع. قم: دفتر انتشارات ‌اسلامی، چاپ ‌دوم.

مظفر، محمدرضا (۱۳۸۶ق). اصول ‌الفقه. نجف: مطابع ‌النعمان، چاپ‌ دوم، ج1.

مظفر، محمدرضا (۱۴۳۰ق). اصول ‌الفقه. قم: مؤسسه ‌النشر الاسلامی، ج2.

منتظری، حسینعلی (۱۴۰۹ق). مبانی ‌فقهی ‌حکومت ‌اسلامی. ترجمه محمود صلواتی و ابوالفضل شکوری. قم: موسسه کیهان، ج2، 8.

میرزای ‌قمی (1413ق). جامع ‌الشتات ‌فی‌ أجوبه ‌السؤالات. تهران: مؤسسه کیهان، ج1.