رابطه فقه و عرفان در اندیشه امام خمینی
الموضوعات :
محمد جواد رودگر
1
,
قاسم ابراهیمی پور
2
,
ابوذر کاظمیان سورکی
3
1 - دانشیار، گروه عرفان اسلامی، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه، قم، ایران
2 - استادیار، گروه جامعه شناسی، موسسه امام خمینی، قم، ایران
3 - دانشجوی دکتری، عرفان اسلامی و اندیشه امام خمینی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قم، قم، ایران
تاريخ الإرسال : 04 السبت , ذو الحجة, 1441
تاريخ التأكيد : 10 السبت , محرم, 1442
تاريخ الإصدار : 03 السبت , محرم, 1442
الکلمات المفتاحية:
شریعت,
امام خمینی,
انسان کامل,
فقه,
عرفان,
ملخص المقالة :
روح انسان با معنویت سازگار است و گرایش به بحث‌های عرفانی در جامعه‌ی امروز بسیار به چشم می‌آید، برخی از مدعیان، قائل‌اند که می‌توان، مراحل سلوکی را بدون توجه به شریعت و فقه طی کرد. امام خمینی، شرایع الهی را دارای ظاهر و باطنی می‌دانند که می‌توان از ظاهر شریعت به باطن که حقیقت است، به واسطه‌ی رابطه‌ی طولی که میان آنهاست، دست یافت، و ترک ظاهر شریعت را از تلبیسات شیطان برمی‌شمرند. ایشان عمل به دستورات فقهی را در تمام مراحل سلوک و حتی بعد از رسیدن به حقیقت، حتمی دانسته و تغییری در کیفیت عمل کردن به احکام و دستورات شرع را نمی‌پذیرند. ایشان در زمان غیبت، با توجه به نقش انسان کامل در دستگیری افراد و احکام شرعی، جایگاه فقیهان را در تعیین تکلیف مقلدان نسبت به احکام و در نگاه حداکثری، جانشینان انسان کامل می‌دانند. بر این اساس، در این پژوهش با روش تحلیلی - توصیفی، رابطه‌ی شریعت به معنای خاص آن، یعنی فقه، با عرفان در اندیشه‌ی امام خمینی مورد تحلیل و تبیین قرار گرفت.
المصادر:
قرآن کریم.
1. آملی، سید حیدر (1368). جامع الأسرار و منبع الأنوار. تهران: مرکز انتشارات علمى و فرهنگى، وابسته به وزارت فرهنگ و آموزش عالى.
2. ابن‌عربی، محیى‌الدین (1423ق). دیوان ابن عربى. بیروت: دارالکتب العلمیه، چاپ دوم.
3. ابن‌عربی، محیى‌الدین (بی‌تا). الفتوحات المکیه. بیروت: دار الصادر، ج1، 3-4.
4. اردبیلی، سید عبدالغنى (1385). تقریرات فلسفه امام خمینى. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى، چاپ دوم، ج2.
5. حسن‌زاده آملى، حسن (1378). ممد الهمم در شرح فصوص الحکم. تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى.
6. خمینی، سید روح‌الله (1387). شرح حدیث جنود عقل و جهل. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى، چاپ دوازدهم.
7. خمینی، سید روح‌الله (1378). صحیفه امام. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى، ج12-10، 19-20.
8. خمینی، سید روح‌الله (1388الف). آداب الصلاه(آداب نماز). تهران:مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى، چاپ شانزدهم.
9. خمینی، سید روح‌الله (1388ب). سر الصلاة(معراج السالکین و صلاة العارفین). تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى، چاپ سیزدهم.
10. خمینی، سید روح‌الله (1388ج). شرح چهل حدیث(اربعین حدیث). تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى، چاپ چهارم.
11. خمینی، سید روح‌الله (1386). شرح دعاء السحر. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى، چاپ چهارم، ج1.
12. خمینی، سید روح‌الله (1388د). ولایت فقیه، حکومت اسلامى(تقریر بیانات امام خمینى). تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى، چاپ بیستم.
13. خمینی، سید روح‌الله (بی‌تا). تعلیقات على شرح «فصوص الحکم» و «مصباح الأنس». تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
14. خمینی، سید روح‌الله (1378). تبیان. تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، دفتر دوازدهم، ج18، 16، 20.
15. خمینی، سید روح‌الله (1386). تحریر الوسیلة(ترجمه فارسى). تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، چاپ دوم.
16. دهخدا، علی‌اکبر (1373). لغت‌نامه دهخدا. تهران: انتشارات دانشگاه تهران، ج10.
17. راغب اصفهانى، حسین (1412ق). مفردات ألفاظ القرآن. بیروت- دمشق: دارالقلم - الدارالشامیه، ج1.
18. سجادی، سیدجعفر (1375). فرهنگ و اصطلاحات عرفانی. تهران: انتشارات طهوری، چاپ سوم.
19. شریف رضی، محمد بن حسین (1414ق). نهج‌البلاغه. للصبحی صالح. قم: هجرت.
20. کاشانی، عبدالرزاق (1426ق). اصطلاحات الصوفیه. بیروت: دارالکتب العلمیه.
21. مجلسى، محمدباقر (1403ق). بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار. بیروت: دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، ج2، 84.
22. محمودالغراب، محمود (1420ق). الفقه عند شیخ الاکبر. بی‌جا: مطبعه نضر، چاپ سوم.
23. مرتضوی لنگرودی، سید محمدحسن (1386). جواهر الأصول. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى، چاپ دوم، ج1.
24. مصطفوی، حسن (بی‌تا). التحقیق فی کلمات القرآن الطکریم. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ج9.
25. مطهری، مرتضی (1384). مجموعه آثار استاد شهید مطهرى. تهران: صدرا، چاپ هفتم، ج3، 20.
_||_
