تدوین مدل پیشگیری از جرم در طراحی مجتمع‌های مسکونی بوشهر با تاکید بر ارتقاء احساس امنیت زنان در رده سنی 18-60 سال

الموضوعات :

پرنیان عبیدی ¹ , وحیده حجتی ² , حمیدرضا عظمتی ³

1 - گروه معماری، دانشکده معماری، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران
2 - استادیار گروه شهرسازی، گروه شهرسازی، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران.
3 - استاد تمام گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران، ایران.

تاريخ الإرسال : 20 الأربعاء , جمادى الأولى, 1444 تاريخ التأكيد : 05 الأحد , جمادى الأولى, 1445 تاريخ الإصدار : 19 الجمعة , جمادى الثانية, 1446

الکلمات المفتاحية: مجتمع‌های مسکونی, بوشهر, احساس امنیت, پیشگیری از جرم,

ملخص المقالة :

پرداختن به بحث امنیت در ادبیات معماری و طراحی شهری در قالب ارائه مدل پیشگیری از جرم در محدوده‌های مسکونی دارای سابقه طولانی است. توجه به این موضوع با تاکید بر بحث جغرافیای انسانی در بستر شهری خاص و انتخاب گروه زنان به واسطه تفاوت احساس امنیت در این گروه نسبت به سایر گروه‌ها و نیز به خاطر حضورپذیری بیشتر زنان در مجتمع‌های مسکونی، ضرورت پرداختن به تدوین مدلی جدید برای پیشگیری از جرم در طراحی مجتمع‌های مسکونی بوشهر برای زنان را در قالب یک هدف ایجاب می‌نماید. روش تحقیق ترکیبی و بر حسب هدف کاربردی و پرسشنامه محقق ساخته با 60گویه است. جامعه آماری بررسی حاضر، کلیه ساکنین 18-60 سال مجتمع‌های (باغ نار، سینا، مروراید و وحدت) واقع در شهر بوشهر بوده و حجم نمونه، طبق فرمول کوکران 313 نفر میباشد. پرسشنامه‌ها بین افرادی با حداقل مدت سکونت 2سال در مجتمع‌ها به روش نمونه‌گیری طبقه‌ای تصادفی توزیع شد. با استفاده از نرم افزار SPSS 22 و Amos 22 نتایج منتج گردید. نتایج نشان داد که متغیرهای کالبدی با اثر مستقیم (938/0) و عوامل معنایی با اثر مستقیم (131/0) بیشترین و کمترین تاثیر بر ارتقاء احساس امنیت زنان در مجتمع‌های شهر بوشهر را تبیین نموده است که باید این عوامل مهم در طراحی معماری مجتمع‌های مسکونی جدید در نظر گرفته شود. ساکنان مجتمع باغ نار و مروارید به ترتیب بیشترین و کمترین میزان احساس امنیت را نسبت به مجتمع‌های دیگر دارند. احساس امنیت بر اساس جنسیت در مجتمع مروارید متفاوت است و زنان نیاز به افزایش احساس امنیت بیشتری دارند.

المصادر:

احمدی، ص، چاره جو، ف. (1390). بررسی میزان رضایت ساکنین از کیفیت مسکونی پروژه مسکن مهر با تمرکز بر شاخص های مسکن پایدار، برنامه ریزی فضایی، سال یازدهم، شماره یک، (40 متوالی)، صفحات 93-19.
احمدی، س.، حمیدپور، خ.، صداقت، ح.، کرمی، ف. ((1390). خشونت علیه زنان: غلبه ایدئولوژی مردسالارانه و هماهنگی اقتدار مردانه (مطالعه موردی: زنان شهر بوشهر)، مقاله پژوهشی زنان در توسعه و سیاست، دوره 19، شماره 4-5، صفحات 2.5 در 54. اسدپور، ع.، مسرور علی نودهی، م. (1399) بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر احساس امنیت اجتماعی زنان شهری (مطالعه موردی: شهرستان بابل)، مجله علمی نظم اجتماعی، سال دوازدهم، شماره سوم، صفحات 97-120.
ابوالحسنی، ع.، بهمه ای، ع. (1391). خشونت علیه زنان و راه¬های پیشگیری از آن، فصلنامه تمدن حقوقی، ش5.، شماره 11، صفحات 621-632. (به زبان فارسی ).
اکبری اوغاز، ز.، حنایی، ت. (1398). تبیین عوامل افزایش امنیت در جهت بهبود تعاملات اجتماعی معلولان جسمی- حرکتی (مطالعه موردی: مشهد، خیابان طبرسی)، فصلنامه معماری و شهرسازی پایدار، سال هفتم، شماره اول. (به زبان فارسی).
بمانیان، م.ر.، محمودی نژاد، ح. (1390). امنیت و طراحی شهری، انتشارات هل: طحان، چاپ سوم، تهران. (به زبان فارسی).
بهزادپور، م.، ساروخانی، س. (1390). بررسی سطح پیشگیری از جرم با استفاده از طراحی محیطی (C.P.T.E.D.) مجله معماری، سال سوم، شماره 17. (به زبان فارسی)
براناس، چارلز سی.، ساوت، یوجنیا، کوندو، میشل سی.، هول، برنادت سی.، بورگویس، فیلیپ، ویبه، داگلاس جی.، مک دونالد، جان ام. (2018). کارآزمایی تصادفی خوشه¬ای در سطح شهر برای بازیابی زمین های خالی سوخته و اثرات آن بر خشونت، جنایت و ترس، PNAS، جلد 115.، شماره 12، صص 2946-2951.
بیرانوند، ر.، یاراحمدی، ح.، میلانی، ع. (1399). تحلیل پیشگیری از جرم رشد محور در نظام حقوقی ایران، فصلنامه تحقیقات علوم پلیسی، سال بیست و دوم، شماره دوم. (به زبان فارسی).
سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور، مرکز آمار ایران. (2023). سالنامه آماری کشور- 1390. چاپ اول، تهران: مرکز آمار ایران، دفتر مدیرکل روابط عمومی و همکاری های بین المللی. (به زبان فارسی).
دلسوز خاکی، ح.، کافی، م.، معظمی، س.، طهماسبی، ج. (1399). اثربخشی آموزش مهارت¬های ارتباطی بر کاهش خشونت¬های روانی و کلامی در زنان قربانی خشونت خانگی کرج، دو فصلنامه پژوهشی پلیسی- اجتماعی زنان و خانواده، دوره هشتم، شماره دوم.
فرزانه، ی. (2020). راهکارهای افزایش امنیت در طراحی مجدد مجتمع¬های مسکونی بر اساس تئوری ایجاد فضای قابل دفاع و CPTED (نمونه موردی شهرک بسیجیان آمل)، فصلنامه معماری، سال سوم، شماره15.
گاتهام، اف.، کوین، بروس کندی، دی. (2019). فصل 4- امنیت آپارتمان اول: اندازه گیری و تحلیل قابل پیش بینی جرم، تمرین جرم شناسی قانونی، ص 67-89.
گدرزی، س.، اله دادی، ن. (1399). عوامل مرتبط با احساس امنیت با تاکید بر احساس نابرابری، مقاله علمی- پژوهشی نظم و امنیت پلیس، سال سیزدهم، شماره دوم. (به زبان فارسی).
هدایتی مرزبالی، م.، مقصودی تیلکی، م. ج. (1395). بررسی نقش جنسیت در احساس امنیت شهروندان در مناطق مسکونی با رویکرد نظریه اختلال مطالعه موردی: پنانگ، مالزی، مجله مطالعات شهری، شماره 18. (به زبان فارسی).
حاتمی، ر.، پژمان ضیایی، ن. (1390). بررسی رابطه¬ی بین انرژی مصرف شده در فعالیت¬ها و مولفه¬ی محصوریت فضایی به منظور بهبود کیفیت فرآیند طراحی معماری، مجله معماری و شهرسازی آرمان¬شهر، شماره 34. (به زبان فارسی).
جلالیان، ای. (2020). بررسی تأثیر عوامل فیزیکی پارک پلیس بر احساس امنیت شهروندان (مطالعه موردی: پارک پلیس تهران پارس)، پژوهش جغرافیای برنامه ریزی شهری، ش8.، شماره 3.
کاملی، م.، عظمتی، ح.ر. (1390). بررسی میزان ارتباط بین احساس تعلق به مکان و سطح امنیت اجتماعی شهروندان، مطالعه موردی: شهر قم، مجله پژوهشی کاربردی علوم جغرافیایی، سال بیست و یکم، شماره 61. (به زبان فارسی).
مرزبان، ای.، مرزبان، م. (1391). توسعه گردشگری موسیقی در ایران: تحلیل ساختاری (مطالعه موردی: استان بوشهر)، فصلنامه علمی- پژوهشی گردشگری و توسعه، سال یازدهم، شماره 2. (به زبان فارسی).
نامنی، ه.، حسینیان شلمزاری، م. (1390). رابطه ساختار خانواده و استفاده از فضای مجازی در زنان ایثارگر: نقش میانجی احساس امنیت، روانشناسی نظامی، سال 12، شماره 46.
نظیف، ح.، عینی فر، ع. (1390). شناخت مفهوم خوانایی در فرآیند ادراک ساکنان از مجتمع های مسکونی. نمونه موردی: مجتمع اکباتان، تهران، مجله جغرافیایی بررسی فضا، فصلنامه علمی- پژوهشی دانشگاه گلستان، سال یازدهم، شماره مسلسل 39، صفحات 261-276) . (به زبان فارسی).
نوری، ج.، بخارایی، ع.، سینایی، ع. (2020). بررسی جامعه شناختی رابطه سرمایه اجتماعی با احساس امنیت اجتماعی، مجله پژوهشی نظم و امنیت پلیس، سال سیزدهم، شماره 3 (سری پنجاه و یکم). (به زبان فارسی).
پرتوی، ن.، معزی بدی، ع.، شریفی، ف.، مودی، م.، ازدکی، ن. (1391). ارتباط بین بیماری¬های مزمن و فعالیت بدنی در سالمندان شهر بیرجند، مجله دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، ش. 29، شماره 2. (به زبان فارسی).
پرتوی، پ.، شکوهی، م.، قرایی، ف.، حبیبی، م. (1394). زنان و فضاهای عمومی شهری، چاپ اول، تهران: مرکز مطالعات و برنامه¬ریزی، ستاد توانمندسازی زنان سرپرست خانوار. (به زبان فارسی).
روشن¬فکر جورشری، س.، اسدی ملکه جهان، ف.، مولایی هشجین، ن. (1390). تبیین عوامل محیطی موثر در ایجاد احساس امنیت اجتماعی در مجتمع های مسکونی شهر رشت، فصلنامه علمی- پژوهشی نگرش¬های نو در جغرافیای انسانی، سال سیزدهم، شماره سوم. (به زبان فارسی).
سیدزاده ثانی، م.، جلالی، م، (1394). بررسی زمینه¬های حقوقی جرم در پروژه مسکن مهر بر اساس اصول محیط طراحی پیش بینی جرم (CPTED)، فصلنامه داخلی کانون وکلای دادگستری خراسان، شماره 14. (به زبان فارسی).
صالحی، ز.، حسینی، ح. (1390). بررسی نقش عوامل محیطی بر امنیت زنان در سبزوار، فصلنامه زنان و جامعه، ش. 12. مسأله 47. (به زبان فارسی).
صالحی، م.، رضایی، ع. (1399). مقایسه مدل راهبردی برنامه¬ریزی پیشگیری از جرم با مدل¬های جزئی گرا، فصلنامه علمی مطالعات بین رشته¬ای دانش راهبردی، سال دهم، شماره 38. (به زبان فارسی).
صفری شیخ علی کلایه، ب.، ترابی، ز. (2022). بررسی عوامل کالبدی میدان بهارستان در زندگی شهروندان تهرانی، مجله مطالعات هنر اسلامی، ش. 19، شماره 47، صفحات 327-319. (به زبان فارسی).
تقی پور، م. (1399). ارزیابی و تحلیل پراکندگی انواع مجتمع¬های مسکونی بر اساس معیارهای سازمان فضایی، نمونه موردی: شیراز، فصلنامه علمی پژوهشی برنامه ریزی و تحقیقات شهری، سال 11، شماره 40. (به زبان فارسی).
ویردی، م.، حمزه، ف.، اخباری، م. (1390). ارائه الگوی مشارکت اجتماعی در توسعه پایدار محلات شهری (مطالعه موردی منطقه 6 تهران)، فصلنامه نگرش¬های نو در جغرافیای انسانی، سال 13، شماره 2. (به زبان فارسی).
زاهدی، ع.، رئیسی پور شیرازی، م.، فرجی، م. (1391). نقش پلیس زن در پیشگیری از خشونت علیه زنان، فصلنامه مطالعات فرهنگی پلیس، سال 8، شماره 31. (به زبان فارسی).
زندی راد، ع.، بهمئی، ع. (1392). نقش رسانه¬ها در پیشگیری از جرم، تمدن حقوقی، ش. 6، شماره 16. (به زبان فارسی).

References
Ahmadi, P., Charehjoo, F. ((2021). Investigating the Level of Residents’ Satisfaction with the Residential Quality of the Mehr Housing Project Focusing on Sustainable Housing Indicators, Spatial Planning, Year 11, number one, (40 consecutive), pages 93-119. (In persian)
Ahmadi, S., Hamidpour, Kh., Sedaqhat, H., Karami, F. ((2021). Violence against women: the dominance of patriarchal ideology and the harmony of male authority (case study: women of Bushehr city), research paper on women in development and politics, period 19, number 4, pages 545-572. (In persian)
Asadpour, A., Masrour Ali Nodehi, M. (2020). The study of social factors affecting the sense of social security of urban women (case study: Babol city), scientific journal of social order, 12th year, 3rd issue, pages 97-120.
Abolhasani, A., Bahmehei, A. (2022). Violence against women and ways to prevent it, Legal Civilization Quarterly, Vol. 5, No. 11, pages 621-632. (In persian)
Akbari Oghaz, Z., Hanai, T. (2019). Explaining the factors of increasing security in order to improve the social interactions of the physically-motor disabled (case study: Tabarsi Street, Mashhad), Architecture and Sustainable Urbanism Quarterly, 7th year, 1st issue. (In persian)
Bemanian, M.R., MahmoudiNezhad, H. (2021). Security and Urban Design, Helle Publishing: Tahan, third edition, Tehran. (In persian)
Behzadpoor, M., Sarokhani, S. (2020). Examining the level of crime prevention using environmental design (C.P.T.E.D.) Architectural Journal, third year, number 17. (In persian)
Branas, Charles C., South, Eugenia, Kondo, Michelle C., Hohl, Bernadette C., Bourgois, Philippe, Wiebe, Douglas J., MacDonald, John M. (2018). Citywide cluster randomized trial to restore blighted vacant land and its effects on violence, crime and fear, PNAS, vol. 115, No. 12, pp. 2946–2951.
Biranvand, R., Yarahamdi, H., Milani, A. (2020). Analysis of growth-oriented crime prevention in Iran's legal system, Police Science Research Quarterly, 22nd year, 2nd issue. (In persian)
Country Management and Planning Organization, Iran Statistics Center. (2023). Statistical yearbook of the country- 2021. First edition, Tehran: Iran Statistics Center, Office of the Director of Public Relations and International Cooperation. (In persian)
Delsuz Khaki, H., Kafi, M., Moazami, S., Tahmasebi, J. (2020). Effectiveness of Communication Skills Training on Reducing Psychological and Verbal Violence in Women Victims of Domestic Violence in Karaj, Two quarterly journals of policing-social research on women and family, 8th period, 2nd issue.
Farzaneh, Y. (2020). Solutions to increase security in the redesign of residential complexes based on the theory of creating a defensible space and CPTED (case example of Basijian Amol town), Architectural Quarterly, third year, number 15.
Gotham, F., Kevin, Bruce Kennedy, D. (2019). Chapter 4- Apartment Security I: Measuring and Analyzing Crime Foreseeability, Practicing Forensic Criminology, pp. 67-89.
Godarzi, S., Allah Dadi N. (2020). Factors related to the feeling of security with an emphasis on the feeling of inequality, scientific-research article on order and police security, 13th year, 2nd issue. (In persian)
Hedayati Marzbali, M., Maghsoudi Tilki, M. J. (2016). assessing the role of gender in the sense of security of citizens in residential areas with an approach to the theory of disorder Case Study: Penang, Malaysia, Journal of Urban Studies, No. 18. (In persian)
Hatami, R., Pejhman Ziyai, N. (2021). Investigating the relationship between the energy consumed in activities and the spatial confinement component in order to improve the quality of the architectural design process, Armanshahr Architecture and Urbanism Journal, No. 34. (In persian)
Jalalian, E. (2020). Investigating the effect of the physical factors of Police Park on citizens' sense of security (case study: Tehran Pars Police Park), Urban Planning Geography Research, Vol. 8, No. 3.
Kameli, M., Azemati, H.R. (2021). Investigating the degree of connection between the sense of belonging to the place and the level of social security of citizens, case study: Qom city, Applied Research Journal of Geographical Sciences, Year 21, Number 61. (In persian)
Marzban, E., Marzban, M. (2022). Development of music tourism in Iran: a structural analysis (case study: Bushehr province), scientific-research quarterly of tourism and development, year 11, No. 2. (In persian)
Nameni, E., Hosseiniyan Shalamzari, M. (2021). The Relationship between Family Structure and the Use of Cyberspace in Self-Sacrificing Women: The Mediating Role of Sense of Security, Military Psychology, Y. 12, No. 46.
Nazif, H., Einifar, A. (2021). Recognizing the concept of legibility in the process of residents' perception of residential complexes. Case example: Ekbatan Complex, Tehran, Journal of Geographical Survey of Space, Golestan University Scientific-Research Quarterly, 11th year, serial number 39, pages 261-276. (In persian)
Noori, j., Bokharai, A., Sinaii, A. (2020). Sociological study of the relationship between social capital and the feeling of social security, Police Order and Security Research Journal, 13th year, number 3 (51th series). (In persian)
Partovi, N., Moezi Bady, A., Sharifi, F., Moodi, M., Azdaki, N. (2022). The association between chronic diseases and physical activity in the elderly in Birjand, Iran, Journal of Birjand University of Medical Sciences, Vol. 29, No. 2. (In persian)
Partovi, P., Shokohi, M., Qarai, F., Habibi, M. (2015). Women and urban public spaces. First edition, Tehran: Center for Studies and Planning, Headquarters for Empowerment of Women Heads of Household. (In persian)
Roeshanfekre Jurshari, S., Asadi Molke Jahan, F., Moulai Hashjin, N. (2021). Explanation of effective environmental factors in creating a sense of social security in the residential complexes of Rasht city, Scientific-research quarterly of new attitudes in human geography, 13th year, third issue. (In persian)
Seyedzadeh Thani, M., Jalali, M, (2015). Investigating the legal contexts of crime in the Mehr housing project according to the principles of crime prediction design environment (CPTED), Internal Quarterly of the Khorasan Bar Association, No. 14. (In persian)
Salehi, Z., Hosseini, H. (2021). Investigating the Role of Environmental Factors on Women's Security in Sabzevar, Quarterly Journal of Women and Society, Vol. 12. Issue 47. (In persian)
Salehi, M., Rezaei, A. (2020). Comparison of the strategic model of crime prevention planning with detail-oriented models, scientific quarterly of interdisciplinary studies of strategic knowledge, 10th year, number 38. (In persian)
Safari Sheikh Ali Kalaye, b., Torabi, z. (2022). Investigating the physical factors of Baharestan Square in the life of Tehran citizens, Islamic Art Studies Journal, Vol. 19, No. 47, Pages 327-319. (In persian)
Taghipour, M. (2020). Evaluation and analysis of the distribution of different types of residential complexes based on the criteria of space organization, case example: Shiraz, Scientific Research Quarterly of Urban Planning and Research, Y 11, No 40. (In persian)
Virdi, M., Hamzeh, F., Akhbari, M. (2021). Presenting the model of social participation in the sustainable development of urban neighborhoods (case study of District 6 of Tehran), New Attitudes in Human Geography Quarterly, Y. 13, No. 2. (In persian)
Zahedi, A., Raeispour Shirazi, M., Faraji, M. (2022). The Role of Women Police in Preventing Violence Against Women, Quarterly Journal of Police Cultural Studies, Vol.8, No.31. (In persian)
Zandi Rad, A., Bahmei, A. (2023). The role of the media in crime prevention, Legal Civilization, Vol. 6, No. 16. (In persian)

نص كامل:



تدوین مدل پیشگیری از جرم در طراحی مجتمع­های مسکونی بوشهر با تاکید بر ارتقاء احساس امنیت زنان در رده سنی18-60 سال¹

پرنیان عبیدی1، وحیده حجتی2²، حمیدرضا عظمتی3  

گروه معماری، دانشکده معماری، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران

1.       دانشجوی دکتری، گروه معماری، دانشکده معماری، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران.

2.       استادیار، گروه شهرسازی، گروه شهرسازی، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران.

3.       استاد، گروه معماری، دانشکده مهندسی معماری و شهرسازی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران، ایران.

 

تاریخ دریافت: -/-/1401               تاریخ پذیرش:  -/-/ 1402

 

 

چکیده

پرداختن به بحث امنیت در ادبیات معماری و طراحی شهری در قالب ارائه مدل پیشگیری از جرم در محدوده­های مسکونی دارای سابقه طولانی است. توجه به این موضوع با تاکید بر بحث جغرافیای انسانی در بستر شهری خاص و انتخاب گروه زنان به واسطه تفاوت احساس امنیت در این گروه نسبت به سایر گروه­ها و نیز به­خاطر حضورپذیری بیشتر زنان در مجتمع­های مسکونی، ضرورت پرداختن به تدوین مدلی جدید برای پیشگیری از جرم در طراحی مجتمع­های مسکونی بوشهر برای زنان را در قالب یک هدف ایجاب می­نماید.  روش تحقیق ترکیبی و بر حسب هدف، کاربردی و پرسشنامه محقق ساخته با 60 گویه است. جامعه آماري بررسي حاضر، کلیه ساکنین  18-60  سال مجتمع­های (باغ نار، سینا، مروراید و وحدت) واقع در شهر بوشهر بوده و حجم نمونه، طبق فرمول كوكران 313  نفر می­باشد. پرسشنامه­ها بین افرادی با حداقل مدت سکونت 2 سال در مجتمع­ها به روش نمونه­گیری طبقه­ای تصادفی توزیع شد. با استفاده از نرم افزار SPSS 22 و Amos 22  نتایج منتج گردید. نتایج نشان داد که متغیرهای معماری- کالبدی با اثر مستقیم (938/0) و عوامل معنایی و نشانه شناختی با اثر مستقیم (131/0) بیشترین و کمترین تاثیر بر ارتقاء احساس امنیت زنان در مجتمع­های شهر بوشهر را تبیین نموده است که باید این عوامل مهم در طراحی معماری مجتمع­های مسکونی جدید در نظر گرفته شود. ساکنان مجتمع باغ نار و مروارید به ترتیب بیشترین و کمترین میزان احساس امنیت را نسبت به مجتمع­های دیگر دارند. احساس امنیت بر اساس جنسیت در مجتمع مروارید متفاوت است و زنان نیاز به افزایش احساس امنیت بیشتری دارند.

 

واژگان کلیدی

 احساس امنیت، پیشگیری از جرم، مجتمع­های مسکونی، بوشهر.

مقدمه

مسکن فقط یک سرپناه نیست نمادی از ارزش شخصی، موقعیت اجتماعی و امنیت است.(Gotham et al., 2019: 71) 

امنیت پس از نیازهای اولیه، در مرتبه دوم نیازهای انسانی مازلو قرار دارد   .(Bemanian, Mahmoudi Nejhad, 2021: 14) امروزه خانه دیگر فقط یک سرپناه برای حفاظت آدمی از شرایط بیرونی نیست؛ بلکه مأمن آرامش و سلامت روحی است که آرامش انسان در آن تأمین می­شود. اهمیت این مسئله تا جایی است که داشتن سرپناه متناسب با نیاز آدمی پس از غذا، اصلی­ترین نیاز انسانی محسوب می­شود .(Ahmadi, Charehjoo, 2021: 94) امروزه، مسکن مفهوم خاصی از مکانی   برای سکونت و امنیت است. ملاحظات کامل اصول طراحی می­تواند موجب بهبود امنیت مناطق برای افراد و دارایی­هایشان و نیز کیفیت محیط پیرامونی گردد. در طراحی به منظور مقابله با جرم و ایجاد امنیت در جامعه بایستی برنامه­ریزی و طرح­های توسعه نوین در نظر گرفته شود.

   زنان نیمی از جامعه را تشکیل می­دهند و طی دهه­های اخیر حضور آنها به شدت افزایش یافته است. یکی از عواملی که به عنوان عامل تعیین کننده در حضور زنان در فضاهای شهری، مطرح است، وجود مولفه­ی امنیت و به ویژه احساس امنیت می­باشد (Salehi, Hosseini, 2021: 209). گروه­های آسیب­پذیر در برابر جرم، کودکان، زنان و سالمندان هستند که در این پژوهش به­طور خاص، ارتقاء احساس امنیت زنان مورد بحث قرار گرفته است. حضور زنان در فضا کمرنگ است. زنان از لحاظ روحی در برابر نا­­امنی آسیب­پذیرتر هستند و ترس بیشتری دارند. امنیت روانی خصیصه زنان نسبت به مردان ضعیف­تر است. با توجه به اهمیت امنیت زنان در مجتمع­های مسکونی ضرورت دارد مدلی پیشنهاد شود.

   در سرشماری­ها سن شروع سالمندي براي بازنشستگی، عرضه خدمات و مراقبت­ها 60 سال اعلام شده است (Partovi et al., 2022: 144). از سن 60 سال به بالا یعنی سالمندان در این پژوهش حذف شده است تا بتوان به­طور خاص­تر تنها احساس امنیت زنان مد نظر قرار گیرد. از نظر سنی، رده ­بندی اعلام شده برای جوانی 18-30 سالگی است (Biranvand et al., 2020: 105). با توجه به اینکه ایران کشوری جوان است و تعداد زیادی از زنان، جوان و میانسال هستند به لحاظ فراوانی و تعداد مناسب­تر است و زنان میانسال بیشتر در جامعه حضور دارند ولی چون کودکان و سالمندان تحت مراقبت هستند از این پژوهش حذف شده­اند و ایجاد امنیت برای زنان جوان در این پژوهش مد نظر است پس رده­ی سنی 18 تا 60 سال انتخاب شده است.

   به استناد آخرین سالنامه آماری 1400، بیشترین ناامنی­ها در بوشهر، سرقت از منازل و اماکن خصوصی (بالاتر از سرقت مغازه، اتومبیل و...) بوده است ( Management and Planning Organization, Statistical Center of Iran, 2023: 551). 

   با توجه به اینکه جنسیت و سن به عنوان متغیر کنترل در مدل تحقیق در نظر گرفته شده است، این پژوهش با ارائه نتایج دقیق، بر طراحی مجتمع مسکونی مناسب در بوشهر با رویکرد پیشگیری از جرم می­تواند بسیار موثر واقع شود. هدف از این پژوهش، ارائه مدلی است که نواقص مدل­های پیشین را بپوشاند و به متغیرهایی که هنوز بررسی نشده است بپردازد. بحث تدوین مدل، این موضوع را عمیق­تر و خروجی دقیق­تری را می­دهد. در پژوهش حاضر سعی بر آن بوده است که ضمن مروری بر تلاش­های انجام شده در حفظ امنیت زنان مدلی برای شناخت مسأله و تحلیل آن ارائه گردد.

   در ادامه با انتخاب نمونه موردی­­ها در بوشهر از طریق پر کردن پرسشنامه در حوزه انتخابی به آسیب­ شناسی از نقطه نظر طراحی کالبدی و رابطه­ی آن با مسأله تأمین امنیت پرداخته شده است حاصل این تحلیل به موارد مهمی که تأمین امنیت را در مجتمع­های مسکونی فراهم خواهد آورد منتج شده است. 

   به استناد آخرین آمار، مهاجران وارد شده طی 5 سال گذشته بر حسب وضع سکونت، محل اقامت فعلی و قبلی (بر اساس آخرین جابجایی) آبان 1395، 87331 نفر است ( Management and Planning Organization, Statistical Center of Iran, 2023: 160). شهر بوشهر با توجه به موقعیت­های نظامی، نزدیکی به دریا، ایجاد اشتغال و... شهری مهاجرنشین است. در شهر بوشهر تعداد اجتماعات خرده فرهنگی فراوان است و از این­رو احتمال شیوع رفتارهای بزه­کارانه نیز بیشتر خواهد بود. تعداد افراد مهاجر به بوشهر زیاد است پس بوشهر مهاجرپذیر است و درصد بالای افراد مهاجر در شهر با افزایش تعداد افراد غریبه ارتباط دارد و وقتی که افراد تعلق خاطر به فضا ندارند و عدم شناخت افراد... باعث کاهش امنیت و افزایش جرم می­شود با ورود افراد غریبه به محله­های مختلف شهر بایستی تمهیداتی برای طراحی مسکن جهت کاهش جرم اندیشیده شود.

   مهاجرپذیر بودن، آمار بالای سرقت از منازل و آسیب­ پذیر بودن زنان باعث شده است که به جلوگیری از وقوع جرم و ارتقاء احساس امنیت زنان در مجتمع­های مسکونی بوشهر اهمیت قائل شد. با بررسی نقش طراحی بر کاهش جرم و نظریه­هاي طراحی ایمنی در مجتمع­های مسکونی و معیارهایی که در طراحی با استفاده از آن می­توان محیط امن­تري را ایجاد کرد. معیارهای تاثیرگذار بر افزایش احساس امنیت در مجتمع­های مسکونی ارزیابی و بررسی شده است. احساس ترس از جرم و ناامنی در بین زنان وجود دارد که به دلیل آسیب ­پذیری آنان در مواجهه با جرائم است. طراحی می­تواند بر میزان ارتکاب جنایت مؤثر باشد یا ایمنی را ارتقاء دهد. همچنین محیطی امن­تر را ایجاد کند. این پژوهش درصدد آن است که راهکارهای طراحی معماری بر اساس مدل پیشنهادی، برنامه­ریزی بلند مدتی را برای ارتقاء احساس امنیت زنان در مجتمع­های مسکونی به­صورت عام و در شهر بوشهر به­صورت خاص پیشنهاد دهد.

 

فرضیات پژوهش:

این پژوهش به دنبال تدوين مدل پیشگیری از جرم در طراحی مجتمع­های مسکونی بوشهر با تأکید بر ارتقاء احساس امنیت زنان در رده­ی سنی18-60 سال است. فرضیه­های پژوهش به این صورت است:

   فرضیه اول: کیفیت احساس امنیت در مجتمع­های مسکونی شهر بوشهر بر اساس جنسیت ساکنان با یکدیگر متفاوت است.

   فرضیه دوم: به نظر می­رسد رابطه معناداری میان احساس امنیت زنان (در رده­ی سنی 18-60 ساله) ساکن در مجتمع­های مسکونی بوشهر و عوامل کالبدی- معماری، ادراکی- احساسی، اجتماعی، زیست محیطی، زیبایی شناسی و معنایی در طراحی مجتمع­های مسکونی وجود دارد.

   در نهایت پژوهش به تدوین مدل می­پردازد و در آن مدل، مولفه­ها و متغیرها امتیازدهی می­شوند.

 

مبانی نظری

پیشگیری از جرم در مجتمع مسکونی

تمامی جوامع و گروه­های انسانی دارای هنجارهای خاص خود هستند، به عبارت دیگر تمامی جوامع و گروه­های انسانی دارای هنجارهای خاص خود هستند که با یك تداوم خاص و در مدت زمان طولانی به­وجود آمده­اند، قوانینی که سرپیچی از آنها مستوجب مجازات است و تغییر در این هنجارها به عنوان جرم تلقی می­شود .(Behzadpoor, Sarokhani, 2020: 3) پیشگیری به لحاظ لغوی به معانی جلوگیری از رخدادهای بد و ناخواسته آمده است. شرمن عقیده دارد هر رویدادی که اعمال شود و نتیجه آن نشان بدهد که از نرخ  بزهکاری کاسته شده آن رویداد را می­توان پیشگیرانه دانست (Biranvand et al., 2020: 102). در تعریفی که استیون لب³ از پیشگیری ارائه نموده، کاهش ترس از جرم نیز به­عنوان یکی از مهم­ترین نتایج اقدامات پیشگیرانه مدنظر قرار گرفته است. به نظر وی، پیشگیری از جرم عبارت است از: طراحی هر اقدامی برای کاهش واقعی جرم و ترس از جرم است .(Salehi, Rezaei, 2020: 40) هدف اصلی پیشگیري از جرم جلوگیري از وقوع جرم و کنترل اعمال مجرمانه است. پیشگیري وضعی عبارت است از اقدام به محدود کردن فرصت­هاي ارتکاب جرم یا مشکل­تر کردن تحقق این فرصت­ها براي مجرمین بالقوه .(Zandi Rad, Bahmei, 2023: 208)

   نظریه­ی "پنجره­های شکسته" مطلوب­ترین ایده در مورد پیشگیری از جرم شناخته شده است که در آن جیمز کیو. ویلسون و جورج ال کلینگ⁴ در سال 1982 استدلال می­کنند که جرم نتیجه یک نابسامانی است و محله­هایی  که که در آنها نشانه­هایی از بی­توجهی و خرابی، نظیر انباشتگی زباله­ها، نمای بیرونی ناموزون، ساختمان­ها و پنجره­های شکسته وجود دارد، جرم و بزهکاری نیز بیشتر است (Salehi, Hosseini, 2021: 210). کاهش جرم و جنایت به­طور ساده به هرگونه اقدام جهش کاهش توالی و شدت رخدادهای مجرمان اطلاق می­گردد. بسیاری از شیوه­های کاهش جرم به­طور خاص در اقدام به­ واسطه­ی فرایند طراحی توسط شیوه­های پیشگیری از آن تحقق می­یابد. طراحی مجتمع مسکونی به این معنی نیست که فقط چند واحد مسکونی را کنار هم تنظیم کنید. وقوع جرایم همیشه اتفاقی نیست و اغلب به ساختار، طراحی و ویژگی­های محل جرم بستگی دارد.

   عبارت» خشونت علیه زنان« طیف وسیعی از رفتارها از قبیل رفتار جنسی، هیجان­ها و تهاجم جسمانی، تهدیدها، آزار کلامی، تحقیر، آزار جسمی و قتل را در برمی­گیرد. بر اساس آخرین آماری که رئیس اورژانس اجتماعی سازمان بهزیستی در زمینۀ خشونت علیه زنان در سال ۱۳۹۷ منتشر کرد، ۴۹ درصد از زنان ایرانی آزار جسمی و فیزیکی، ۲۶ درصد عاطفی، روانی و کلامی و ۲. 22 درصد آنها آزارهای اجتماعی و اقتصادی دیده­اند.(Delsuz Khaki et al., 2020: 317) دانش و همكاران (1396) پژوهشي با هدف تحليل جامعه­شناختي خشونت عليه زنان و مطالعه­ی عوامل اثرگذار بر آن انجام داده­ا­­­­ند. نتايج نشان مي­دهد ميان انواع خشونت عليه زنان (مالي، جسمي، جنسي، اجتماعي، عاطفي، كلامي و رواني) از جمله تجاوز، آزار جنسی و ارعاب، قاچاق زنان و تن­فروشی اجباری شايع­ترين نوع آن خشونت­هاي عاطفي، كلامي و رواني بوده است (Ahmadi et al., 2021: 548). خشونت جسمی شامل اعمالی نظیر ضرب و جرح، هل دادن، کتک زدن و قتل است. خشونت­هایی که نتایج آن، به صورت شکستگی، پارگی، عدم توانایی در وضع حمل، سقط جنین و گاهی مرگ مشخص می­شود .(Abolhasani, Bahmehei, 2022: 624) 

 

تعاریف امنیت و احساس امنیت 

با توجه به اینکه امنیت موضوع بسیار مهمی است نظریه­پردازان، پرداختن به مبحث امنیت را به­عنوان یکی از اولویت­های ضروری در نظر گرفته­اند. علیرغم اینکه وجود فضاهای امن بر رفتار ساکنان و ارتقاء کیفیت­ محیط تاثیر بسزایی دارد نقش کالبدی مکان بر پیشگیری از جرم، موضوع مهمی است که در نظریه­های معماری و شهرسازی مطرح شده است. 

امنیت به­عنوان یکي از نیازهای اولیه و غریزی از دیرباز یکي از دغدغه­های اساسي بشر در حوزه­های مختلف زندگي بوده است .(Nameni, Hosseiniyan Shalamzari, 2021: 24) امنیت به معنای آزادی و آرامش در فرهنگ فارسی معنا شده است. فقدان ترس نداشتن ترس از حمله و هجوم دیگران نیز بیان شده است حالتی که خواسته­ها و نیازهای شخص برآورده شود. داشتن اطمینان خاطر، پذیرش و اعتماد به نفس و در نهایت در مورد طبقه اجتماعی در مورد فرد اعمال شود مطرح شده است (roeshan fekre Jurshari et al., 2021: 670-671). امنیت به­عنوان حق بنیادین و پیش­نیازي براي ابقا و ارتقاي رفاه و سلامت مردم، در دو سطح عینی (امنیت) و ذهنی (احساس امنیت) قابل بررسی است. بوزان به­عنوان یکی از پایه­گذاران مکتب کپنهاك و مطالعات سازه­انگارانه⁵، بر این باور است که »احساس ایمنی ذهنی یا اعتماد به دانستنی­ها فشرده، به هیچ رو به منزله وجود امنیت واقعی یا درستی دریافت­­هاي شخصی نیست.« بسیاري از جامعه شناسان ضمن درك و تأیید اهمیت امنیت اجتماعی در سطح عینی، احساس امنیت را مهم­تر و ضروري­تر از وجود امنیت توصیف می­کنند .(Asadpoor, Masrour Ali Nodehi, 2020: 99-100)  

   احساس امنیت به احساس روانی افراد از میزان وجود یا عدم وقوع جرم و شرایط جرم­خیزی جامعه بستگی دارد. احساس امنیت به معنای امنیت خاطر شهروندان از مال، جان و ... است كه سازمان یافتگي و قانونمندی اجتماع را اثبات می­کند، به گونه­ای كه افراد بدون هیچ نوع تهدیدی آزادانه جابه جا شوند و به فعالیت­های اجتماعي خود مشغول شوند (Akbari Oghaz, Hanai, 2019: 89). بعد ذهنی امنیت به لحاظ تأثیر مستقیم بر میزان احساس امنیت در شهروندان اهمیت زیادی دارد. هر اندازه فراوانی جرم و شرایط جرم خیزی بیشتر باشد احساس امنیت شهروندان کاهش می­یابد (Sharif Nejhad, Montazerol Hojjah, 2019: 40-41). احساس امنیت یا امنیت روانی را هنگامی می­توان مورد اشاره قرار داد که فرد یا جامعه­ای احساس کفایت، اعتماد و آرامش داشته باشند و از احساس دلهره، اضطراب و ترس رها شود (kameli, azemati, 2021: 248). نگاه جنسیتی به پدیده احساس امنیت اجتماعی از این جهت داراي اهمیت است که امروزه با افزایش سطح تحصیلات زنان و مشارکت آنان در فعالیت­هاي بیرون از خانه، شاهد حضور پررنگ آنان در عرصه­هاي مختلف زندگی اجتماعی هستیم .(Asadpoor, Masrour Ali Nodehi, 2020: 98) تأمین احساس امنیت شخصی در درجه اول به خود شخص بر می­گردد و فرد ممکن است به دلایل مختلفی احساس ناامنی کند مثلا عدم آموزش صحیح در خانواده که اساس شکل­گیری شخصیت فرد است و دیگری ممکن است به­خاطر شرایط جامعه و خاطرات بد گذشته و... باشد.

   این مدل به مولفه­ها و معیارهای موثر بر ارتقاء احساس امنیت زنان می­پردازد.

     

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

تصویر 1. مدل مفهومی تحقیق ارتقاء احساس امنیت زنان

Fig 1. Conceptual model of the research on improving women's sense of security

Source: Authors, 2023

 

پیشینه تحقیق

یکی از ناهنجاری­های اجتماعی جرم است. این ناهنجاری در دوره­های زمانی مختلف همواره مورد توجه پژوهشگران بوده است. از آنجا که وقوع هر نوع جرمی از یک سو نیازمند مکان و بستر محیطی مساعد است، لذا وجود برخی ویژگی­ها در محیط­ آنها را به مکان­هایی جرم خیز بدل می­کند نیازمند مکان و بستر محیطی مساعد است، لذا وجود برخی ویژگی­ها در محیط آنها را به مکان­هایی جرم خیز بدل می­کند .(Behzadpoor, Sarokhani, 2020: 2)

   نظریه CPTED در دهه­ی 60 میلادي این ادعا را مطرح می­کند که می­توان با طراحی مناسب محل سکونت و کار افراد، از ارتکاب جرایم در محیط سکونتی ساخته شده جلوگیري به عمل آورد، این فرایند »پیشگیري از جرم از طریق طراحی محیطی «نامیده شده است. در رویکرد امنیت محیط از طریق طراحی (SBD)، محیط نقش اساسی در آفرینش جرم ایفا می­کند. از اهداف این رویکرد افزایش ایمنی شهري از طریق کاستن جرم در محیط شهري است. در انگلستان کمیته فنی ملی براي SBD در انگلستان شروع به کار نمود. در سال­های 1999 با تجدید نظر کلی سایر رویکردهاي امنیت محیطی را علاوه بر امنیت کالبدي در نظر بگیرد (roeshan fekre Jurshari et al., 2021: 671-672). بعد از این دهه بود که در اثر فعاليت­های افرادی چون جين جيکوبز با کتاب "حيات و مرگ شهرهای بزرگ آمریکا"، اسکلو آنگل با کتاب "پيشگيری از جرم از طریق طراحی شهری"، اليزابت وود با کتاب "جنبه­های اجتماعی خانه سازی در توسعه شهری"، اسکار نيومن با کتاب "فضای قابل دفاع" و کتاب سی.ری جفری با نام "پيشگيری از جرم از طریق طراحی محيطی" این نظریه و روابط ميان محيط و جرم بيشتر آشکار شد .(Farzaneh, 2020: 3) در نظریه­ی فضاهای قابل دفاع بنا به تعریف اسکار نیومن، طرح­های شهری به­طور گسترده رابطه مثبتی با کاهش فرصت­های جرم در مناطق مختلف شهرها دارند. قلمروگرایی، نظارت، تعریف مرز، تصویر و فضای اجتماعی چهار اصل این نظریه می­باشد (Salehi, Hosseini, 2021: 210). 

 

   

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

تصویر 2. مرور ادبیات و سوابق تحقیق

Fig 2. Literature review and research records

 

   زارع شاه آبادي و همکاران (1390)، مقاله­اي با عنوان »بررسی عوامل مؤثر بر احساس امنیت اجتماعی در بین شهروندان شهر یزد« با روش پیمایش و به­صورت مقطعی انجام شد. یافته­ها نشان داد که بین احساس امنیت اجتماعی با متغیرهاي زمینه­اي جنس، تحصیلات، شغل و درآمد رابطه معناداري وجود دارد .(Noori et al., 2020: 207)

   در تحقیق هاشمیان فر و کشاورز (1391)، سن، جنس و تحصیلات با احساس امنیت اجتماعی داراي رابطه معناداري بوده است. نتایج تحقیق قاسمی و دیگران (1395)، نشان داد بین سن، وضعیت تأهل، وضعیت اشتغال، مقطع تحصیلی و سرمایه اجتماعی با احساس امنیت اجتماعی رابطه وجود دارد .(Godarzi, Allah Dadi, 2020: 3-4)

   نتایج تحلیلی در مقاله­ای با عنوان تبیین عوامل موثر محیطی در ایجاد حس امنیت اجتماعی در مجتمع­هاي مسکونی شهر رشت در سال 1400 نشان می­دهد که 5 عامل اساسی بر امنیت محیطی و کاهش جرم در مجتمع­هاي مسکونی تاثیر زیادی دارند. این 5 عامل شامل امنیت فیزیکی، نظارت، ترس از جرم، قلمروگرایی، مدیریت و نگهداري می­شودroeshan fekre Jurshari et al., 2021: 667) ).

   تضاد موجود در یافته­های پژوهشگران، مطالعه­ی ­حاضر را بر آن داشت تا با بررسی رابطه میان احساس ناامنی و با در نظر گرفتن متغیر جنسیت، بتواند گامی در جهت برطرف شدن این تناقضات بردارد. 

   پژوهش پیش رو از جهت تأثیر همزمان سن و جنسیت و ارتباط آن با احساس امنیت و ارائه مدل جدیدی جهت پیشگیری از جرم با تحقیقات پیشین انجام شده در این حوزه متفاوت است.

   تاکنون بیشتر پژوهش­ها در مقیاس شهری در محلات مسکونی و یا در فضاهای شهری انجام شده است ولی در این تحقیق به بررسی مولفه­های موثر بر احساس امنیت نه خود امنیت و مولفه­های پیشگیری از جرم در مقیاس معماری در مجتمع­های مسکونی آپارتمانی پرداخته می­شود.

   در پژوهش­های پیشین بیشتر به رابطه­ی امنیت با یک یا دو مولفه پرداخته­اند در صورتی که در اینجا به رابطه­ی بین احساس امنیت و چندین مولفه که هر کدام شامل چندین معیار است پرداخته شده است.

   در بعضی از پژوهش­ها امنیت را فقط از نظر زنان سنجیده­اند در صورتی که در اینجا احساس امنیت را از دیدگاه زنان و مردان مورد سنجش قرار می­دهند.

   در پژوهش­هایی که تا کنون در مورد پیشگیری از جرم و ارتقاء احساس امنیت زنان انجام شده است به تأثیر مولفه­های موثر بر ارتقاء احساس امنیت زنان و پیشگیری از جرم در طراحی مجتمع­های مسکونی و روابط بین مولفه­های پیشگیری از جرم با یکدیگر و با ارتقاء احساس امنیت زنان پرداخته نشده است و مدلی با این جزییات ارایه نشده است.                    بررسی­ها نشان می­دهد که مطالعات اخیر بیشتر در مورد تأمین امنیت و حضورپذیری زنان بوده است و در مورد ادراک زنان در مورد مولفه­های ادراکی- احساسی، کالبدی و... به ندرت و همراه با کاستی­هایی کار شده است از این­رو تلاش شده از میان این مطالعات کلی، موارد مرتبط با موضوع و مباحث مورد نظر تحقیق استخراج گردیده و به عنوان مولفه و معیار تحقیق مورد استفاده قرار گیرد.

   نوآوری این پژوهش در روابط بین مولفه­ها مشاهده می­شود. ارتباط بین مولفه­ها و معیارهای مختلف با احساس امنیت مورد سنجش قرار می­گیرد.

   عنوان تحقیق موضوعی میان رشته­ای است و مباحث معماری و شهرسازی را با هم در بر می­گیرد که این نیز نوعی نوآوری در پژوهش محسوب می­شود.

   یکی از نوآوری­های دیگر پژوهش این است که از میان گروه­های آسیب پذیر به­طور خاص زنان مورد بحث قرار گرفته است. احساس امنیت روانی در زنان نسبت به مردان کمتر است و چون زنان آسیب پذیرتر هستند مولفه­های موثر بر احساس امنیت زنان مورد بررسی قرار گرفته است. بایستی مدل جدیدی در ارتباط با پیشگیری از جرم ارائه شود که نواقص مدل­های پیشین را برطرف کند.

   در بند 1-6 مقاله ارزیابی نقش جنسیت در احساس امنیت شهروندان در محلات مسکونی با رویکردی بر نظریه بی نظمی پیشنهادهایی برای تحقیقات آتی به شرح ذیل بیان شده است: عوامل ساختاری (مثلا سطح اجتماعی افراد ساکن در یک محیط، میزان تحصیلات، شرایط اقتصادی و غیره( تأثیر بسزایی در میزان ناهنجاری­های یک محیط و در نتیجه در احساس ناامنی دریافت شده توسط ساکنان در محیط دارد. پیشنهاد می­شود پژوهش­های جدید تأثیر همزمان جنسیت و سن افراد را در جوامع مختلف، بررسی نمایند (Hedayati Marzbali, Maghsoodi Tilki, 2016: 31). طبق بخش پیشنهادات در مقاله­ای که در قسمت فوق به آن اشاره شد و اینکه در این مقاله به رده­ی سنی خاص و فقط زنان پرداخته نشده است تا حالا در مورد احساس امنیت زنان با تاکید بر رده­ی سنی خاص کار نشده است پس در این پژوهش، جنسیت و سن بررسی می­شود.

   این پژوهش تا به حال در مجتمع­های مسکونی بوشهر انجام نشده است پس مطالعه­ی آن در این شهر نیز جدید است. در این پژوهش شرایط اجتماعی و اقتصادی به عنوان مولفه­ها در نظر گرفته شده است و این نوعی نوآوری در تحقیق است.

   تدوین مدل جدید و به­روز خاص پیشگیری از جرم و ارتقاء احساس امنیت برای جنسیت به­صورت خاص برای زنان در رده­ی سنی خاص علی­رغم وجود ارتباط معنادار بین پیشگیری از جرم، سن و جنسیت تا به­حال کار نشده است.

  در به­روزترین مقالات کیفری مثلا پژوهش حقوق کیفري با عنوان جرم ­­شناسی عصب؛ رویکردی نوین در تحلیل جرائم خشونت­ آمیز اطفال و نوجوانان (با تأکید بر منحنی سن- جرم) سن و جنسیت به­صورت همزمان کار شده است Hosseini et al., 2017)). ولی در معماری ترکیبی از تأثیر همزمان سن و جنسیت و ارتباط آن با احساس امنیت و... موضوع جدیدی است که تا به­­حال و در مقالات فوق نیز بدان اشاره نشده است. 

 

متغیرهای موثر بر پیشگیری از جرم و ارتقاء احساس امنیت زنان در مجتمع­های مسکونی

استانکو معتقد است که به طور ثابتی ترس از جرم و احساس ناامنی در زنان سه برابر مردان است.  اکثریت زنان از حضور در فضاهای عمومی شهری احساس امنیت کافی ندارند و در میان عوامل موثر بر کاهش احساس امنیت زنان، ویژگی­های کالبدی فضاها از مواردی است که تاثیر بسزایی بر کاهش احساس امنیت زنان دارد (Salehi, Hosseini, 2021: 209).

  حس تعلق مکانی، پیوند بین انسان­ها و محیط است؛ به­طوری­که محیط را خودی بداند و با اطمینان با آن رابطه برقرار کند. این امر بسیار مهم است که شرایطی فراهم شود تا استفاده­کنندگان بتوانند به مکان­های خود رنگ تعلق بدهند. این امر با مشارکت عوامل موجد حس تعلق مکانی شامل: الف- ارتباط درونی و عاطفی؛ ب- وجود روابط بصری؛ ج- استفاده از مسیرهای خاص و عادت به فضا؛ د- مشارکت در شکل­گیری مکان انجام می­گیرد (Safari Sheikh Ali Kalaye, Torabi, 2022: 323-324). 

   مشارکت اجتماعی عبارت است از شرکت آگاهانه، ارادی، خودانگیخته و هدفمند گروه­ها و افراد در فرایندها و امور اجتماعی جامعه به منظور تسهیم و نقش داشتن در کارها، تسهیل و تسریع امور جامعه و بهره برداری از نتایج آنها و کمک به اهداف توسعه اجتماعی جامعه .(Virdi et al., 2021: 928) 

   با تعمیر و نگهداری مناسب مبلمان، تابلوها و علائم، چراغ‌های روشنایی و محوطه‌ سازی می‌توان علاوه بر بهینه‌­­سازی هزینه‌ها، از بالا رفتن پتانسیل مناطق در جرم‌ خیزی، کاست .(Bemanian, Mahmoudinezhad, 2021: 163)

   اختلاط کاربری در واقع به معنای قرارگیری کاربری­های مکمل و سازگار در کنار یکدیگر در فضای شهری و به ویژه محیط­های مسکونی می­باشد. جیکوبز معتقد است محله­هایی که در آنها تنوع بیشتری از کاربری­ها وجود دارد، نسبت به محله­های تک کاربری، شرایط امن­تری دارند (Salehi, Hosseini, 2021: 211).

   بنتلی ⁶با معرفی خوانایی به­عنوان کیفیتی از محیط که موجبات قابل درک شدن یک مکان را فراهم می­آورد، دو سطح فرم کالبدی و الگوی فعالیت را در آن با اهمیت می­داند .(Nazif, Einifar, 2021: 267)  

   عدم وجود مانع بین پنجره و فضایی که باید مشاهده شود (مثل پنجره و فضای بازی کودکان) و کاهش گوشه­های پنهان در طراحی باعث دید از درون به بیرون می­شود. تراکم بیش از حد پوشش گیاهی مانع دید و نظارت کافی بر فضاها می­شود.(Hemmati et al., 2023: 105-106) 

    پلیس زن می­تواند با ارائه­ی خدماتی ازقبیل مشاوره و اطلاع ­رسانی  به زنان قربانی خشونت، روانشناسی و آگاه­ سازی، ارائه­ی کمک، ارتقاء امنیت زنان، ایجاد علاقه­ی صمیمانه، ارائه­ی خدمات مشاوره­ای، پلیسی و ایجاد زمینۀ فرهنگ­ پذیری و رعایت موازین اخلاقی و نیز ارتقاء فرهنگ اخلاقی و انسانی در پیشگیری از جرم مؤثر باشد (zahedi et al., 2022: 33).

   منظور از محصوریت محدود شدن یک فضا به­وسیله جداره­هایش می­باشد، به گونه­ای که انسان احساس نماید داخل ظرفی قرار گرفته است. محصوریت فضاها، نه تنها دستیابی به مقیاس انسانی را آسان­تر می­کند، بلکه در ایجاد حس امنیت و آسایش در مردم نیز بسیار مهم است (Hatami, Pejhman Ziyai, 2021: 80-81). 

   اگر محيط به نحوی طراحی شود که بتواند باعث بهبود نظارت افراد شود، تعلق خاطر ساکنان را به قلمرو خود بالا می­برد با ایجاد تصویری مثبت از محله، فرصت­های مجرمانه را کاهش خواهد داد و مجرمان را از ارتکاب جرم باز مي­دارد  .(Farzaneh, 2020: 2) 

   تعدد فضاهای خالی از سکنه به عنوان تهدیدهای اساسی برای ایمنی است (Branas et al., 2018: 2946). 

   اگر همسایگی منسجم نباشد، فاقد کارایی جمعی باشد، در کاهش یا جلوگیری از جرم ممکن است موفق نباشد و همسایگان نسبت به یکدیگر محتاط هستند و حاضر به اقدام علیه جرم نیستند (Gotham et al., 2019: 67). 

   با افزایش کنترل دسترسی، قلمروگرایی تقویت شده و مرزبندی مشخص می­شود که نظارت بر آن راحت­تر می­شود و در عین پشتیبانی از حضور کاربران مشروع، تنها دسترسی به حریم­های خصوصی به­طور جدی محدود گردد و در مابقی فضاها از مرزبندی­های نمادین بصری استفاده شود .(Hemmati et al., 2023: 108) 

   هرچه میزان بی نظمی کالبدی و اجتماعی در یک محله بیشتر باشد، احتمال اینکه ساکنان احساس آسیب­پذیری و اضطراب بیشتری در رابطه با جرم و ناامنی نشان دهند، بیشتر می­شود (Salehi, Hosseini, 2021: 212).

   تاریکی و رؤیت نامناسب و وجود مواد زائد و فاضلاب در محیط شرایط وقوع جرم خیزی را فراهم می­کند. شرایط جرم­خیزی را به دلیل انتشار نیافتن صدای کمک خواهی یا ناشی از عمل مجرمانه افزایش می­دهد .(Jalalian, 2020: 602)

   قلمروگرایی به معنای تعیین مرزهای قلمرو خود به­ویژه قلمروهای ثانویه و تعریف دقیق مالکیت فضاها برای گروه مشخصی از افراد می­باشد که نیازمند تعریف درست ساختار فضا و  مرزبندی لبه­ها می­باشد .(Hemmati et al., 2023: 107) 

  

مواد و روش­ها

روش تحقیق در این پژوهش، بر اساس هدف تحقیق، از نوع ترکیبی و بر اساس نحوه گردآوری داده­ها، پیمایشی⁷ است. همچنین، پهنانگر بوده و با در نظر گرفتن معیار زمان، مقطعی⁸ است. در این پژوهش، روش پیمایشی برای اثبات فرضیه­­های تحقیق به­کار گرفته شده و پرسشنامه­های مورد استفاده نیز محقق ساخت است؛ که روایی آن از طریق روایی صوری و توسط متخصصان امر و پایایی از آلفای کرونباخ محاسبه و تأیید شد. پایایی پرسشنامه بر اساس متغیرهای مورد نظر 97/0 به­دست آمده است.

   نرم افزار مورد استفاده براي تجزيه و تحليل­هاي توصيفي و استنباطی22  SPSS و Amos 22  بوده است.  

   جامعة آماري بررسي حاضر شامل كلية شهروندان ساکن مجتمع­های 4 گانه باغ نار، سینا، مروارید و وحدت در شهر بوشهر مي‌باشند كه تعداد نمونه آنان برابر 1665 نفر مي‌باشد، بر اساس فرمول کوکران از میان آنها 313 نفر و با روش نمونه گیری طبقه­ای (بین مناطق و مجتمع­های چهارگانه به تناسب جمعیتشان) بین شهروندان توزیع شدند.

 

رابطه 1.

                            

313 =         5/0×5/0×68 2 /1×1665 5/0×5/0×68 2 /1+ 05 2 /×1665

1665=N اندازه جامعة آماري

96/1 =t ضريب اطمينان 95/0

05/0 = d دقت احتمالي مطلوب

مجهول=n اندازة نمونه آماري

 

جدول 1. نمونه­ گیری بر اساس جمعیت مجتمع­ها، منبع: نگارندگان، 2023

Table 1. Sampling on the basis of population of complexes

	سینا	مروارید	وحدت	باغ نار
جمعیت	540	459	72	594
نمونه	102	86	13	112

Source: Authors, 2023

 

جدول 2. پايايي سؤالات مربوط به سازه‌هاي مورد بررسي، منبع: نگارندگان، 2023

Table 2. Reliability of questions related to the studied structures

متغیر	مولفه کالبدی- معماری	اداراکی- احساسی	زیست محیطی	زیبایی شناسی	معنایی و نشانه شناختی	مولفه اجتماعی	ارتقاء احساس امنیت زنان	کل پرسشنامه
مقدار آلفای کرونباخ	969/0	967/0	965/0	966/0	966/0	964/0	970/0	972/0

Source: Authors, 2023

 

محدوده­ی مورد مطالعه

استان بوشهر از استان­های جنوبی ایران در حاشیه­ی خلیج فارس واقع شده است و 707 کیلومتر مرز آبی با خلیج فارس دارد. این استان از شرق و غرب با استان­های هرمزگان و خوزستان و از شمال با استان­های فارس و کهکیلویه و بویراحمد همجوار است .(Marzban, Marzban, 2022: 187) 

   طبق آمار سال 1400، بیشترین جرایم واقع شده در حوزه استحفاظی نیروی انتظامی نسبت به جرایم دیگر، آمار نزاع و درگیری فردی 4569 نفر، قتل 26 نفر و نزاع دسته جمعی 13 نفر در بوشهر است ولی زورگیری و باجگیری، چاقو و قمه کشی در بوشهر کمترین آمار (1نفر) را به خود اختصاص داده است ( Management and Planning Organization, Statistical Center of Iran, 2023: 550). 

   چهار مجتمع در شهر بوشهر انتخاب شده­­اند. مجتمع­ها به دلایلی چون مشابهت از نظر ویژگی­های اجتماعی مانند تراکم جمعیتی بالا و سطح تحصیلات متوسط انتخاب شده­اند. 99 نفر پاسخگویان (6/31 درصد) دارای تحصیلات دیپلم و 12 نفر (8/3 درصد) دارای تحصیلات دکتری می‌باشند که به ترتیب بیشترین و کمترین فراوانی به خود اختصاص داده‌اند و 71 نفر (22.7 درصد) دارای تحصیلات کارشناسی هستند پس سطح تحصیلات متوسط است.

  از لحاظ ویژگی­های اقتصادی، سطح درآمد ساکنان این 4 مجتمع مسکونی متوسط است و از لحاظ قشر متوسط شباهت دارند. در مورد میزان درآمد ساکنین مجتمع سینا می‌توان اذعان داشت که حدود 40 درصد درآمد زیر یک ‌میلیون و سه میلیون تومان درآمد دارند. همچنین در مجتمع مروارید 72.4 درصد درآمد زیر یک ‌میلیون و سه میلیون تومان دارند. همچنین در مجتمع وحدت 50 درصد افراد درآمد زیر سه میلیون و یک ‌میلیون تومان دارند. در مجتمع باغ نار،       19.2 درصد درآمد زیر سه میلیون تومان دارند. یعنی از لحاظ مالی و درآمدی ساکنین باغ نار بهتر از بقیه هستند در نتیجه وجود فقر در این مجتمع کمتر از سایرین است ولی به­طور کلی سطح درآمد ساکنین متوسط است.

   مجتمع­های مسکونی از لحاظ مولفه­های کالبدی- معماری یکسان مانند فعالیت­های یکسان (مانند قطعات کوچک مسکونی، نگهبانی، سوپر مارکت)، محصوریت و قلمروگرایی (از طریق دیوار)، دسترسی (به فضاهای قابل نشستن مانند نیمکت و...، دسترسی به پارکینگ و مشخص کردن مسیر سواره و پیاده، رعایت سلسله مراتب ورود به بنا)، مدیریت و نگهداری (برخورداری از امکانات و تسهیلات مناسب سیستم مدیریتی و تعمیر ساختمان)، فرم تقریبا یکسان مستطیل شکل و تعداد طبقات و سطح اشغال تقریبا یکسان انتخاب شده­اند.

   مجتمع مسکونی وحدت یکی از قدیمی­ترین مجتمع­های مسکونی موجود در سطح شهر بوشهر است. این مجتمع مسکونی به­دلیل قدمت نسبت به دیگر مجتمع­های مسکونی موجود در شهر بوشهر اکنون بهترین شرایط از نظر بررسی با توجه به اینکه سالها از آغاز به فعالیت این مجموعه مسکونی می­گذرد اکنون بهترین گزینه جهت بررسی احساس امنیت را دارا می­باشد. سه مجتمع مسکونی دیگر نیز از لحاظ زمان ساخت پروژه به هم نزدیکتر هستند و مشابهت دارند. مجتمع­ها به این دلیل انتخاب شده­اند که بیشترین پتانسیل برای به آزمون گذاشتن مولفه­های احساس امنیت و بررسی فرضیه­ها در راستای مولفه­های پیشگیری از جرم را دارند.

   در این پژوهش چهار مجتمع مسکونی در بوشهر انتخاب شد و به عکس­ها و ویژگی­های آنها در جدول 3 اشاره شده است.

 

 

 

 

 

 

 

                                 

 

 

        

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

تصاویر 5.4.3. به ترتیب از سمت راست به چپ موقعیت شهر بوشهر در کشور و استان، موقعیت 4 مجتمع مسکونی در بوشهر

Fig 3.4.5. From right to left, the location of Bushehr city in the country and province, the location of 4 residential complexes in Bushehr

 

جدول 3. مجتمع­های مسکونی

Table 3. Residential complexes

مجتمع مسکونی وحدت	مجتمع مسکونی سینا	مجتمع مسکونی مروارید	مجتمع مسکونی باغ نار
سال ساخت: دهه­ی 50 تعداد طبقات: 4 طبقه مسکونی فاقد دوربین	سال ساخت: دهه­ی 80 تعداد طبقات: 6 طبقه فاقد دوربین	سال ساخت: دهه­ی 70 تعداد طبقات: 4 طبقه مسکونی فاقد دوربین	سال ساخت: دهه­ی 80 تعداد طبقات: 4 طبقه دارای دوربین و sensor

Source: Authors, 2023

   مجتمع مسکونی وحدت در خیابان فاطمیه قرار دارد و شامل 24 واحد مسکونی و 3 بلوک و هر بلوک شامل 8 واحد می­شود. 3 طبقه است و هر طبقه 2 واحد دارد. یک درب ورودی و یک درب خروجی دارد. 2 خانه­ی خالی رها شده در مجتمع و زمین رها شده کنار مجتمع و دیوارنویسی در طبقات نیز وجود دارد. نگهبانی ندارد.

   مجتمع مسکونی سینا در خیابان صلح آباد قرار دارد. شامل 180 واحد مسکونی و 9 بلوک و هر بلوک شامل20 واحد و 6 طبقه می­شود. 5 طبقه مسکونی روی پارکینگ پیلوتی قرار دارد. 4 واحد در 1 طبقه قرار دارد. آجر شکسته دارد و نما نیازمند تعمیر و نگهداری است. فضای بازی کودکان، سوپرمارکت، میوه فروشی و نگهبانی و یک درب ورود و خروج دارد.

   مجتمع مسکونی مروارید در خیابان جفره قرار دارد و شامل 153 واحد مسکونی و 8 بلوک و هر بلوک شامل 16 واحد و 4 طبقه­ی مسکونی می­شود. تعداد واحدها در 1 طبقه در بلوک­های مختلف متفاوت است مثلا در بعضی از بلوک­ها 5-4 واحد در 1 طبقه قرار دارد. علیرغم اینکه چندین درب دارد فقط از یک درب ورودی و خروجی استفاده می­شود چون بقیه­ی درها بسته شده است. نگهبانی، سوپرمارکت و پارکینگ مشترک دارد ولی نگهبان دایما حضور ندارد و در آنجا مستقر نیست. مدیریت ندارد. پنجره­ی شکسته دارد و باید تعمیر و به نما رسیدگی شود. پارک کوچکی نیز دارد که وسایل قدیمی و کمی دارد. در محوطه­ی ساختمان فضای خالی طراحی نشده وجود دارد که با فضای سبز و پوشش گیاهی و... بایستی محوطه سازی شود. زمین خالی روبروی مجتمع که بخشی از آن به عنوان انبار ضایعات استفاده می­شود و ساختمان نیمه کاره در کنار آن قرار دارد. خانه­ی خالی رها شده و وضعیت بهداشتی نامطلوبی دارد و تعداد سطل آشغال­ها کم است مثلا موش و حیوانات موذی زیادی تجمع می­کنند و محیط زیست را آلوده کردند. سطل بازیافت و فضای سبز زیادی ندارد.

   مجتمع مسکونی باغ نار در خیابان آتش نشانی بوشهر واقع شده است. شامل 198 واحد مسکونی و 12 بلوک و هر بلوک شامل 12 واحد و بلوک­ها 3 و 4 طبقه می­شود که شامل پیلوت به­صورت پارکینگ و 3 طبقه­ی مسکونی روی آن می­شود. در بعضی از بلوک­ها 2 یا 3 یا 4 واحد در یک طبقه قرار دارد. فضای بازی کودکان، حصار، نگهبانی شبانه، سوپرمارکت، مدیریت، باشگاه ورزشی و دوربین و sensor دارد. باشگاه ورزشی در طبقه­ی بالای سوپرمارکت قرار دارد.

  چهار مجتمع مورد پژوهش حصاردار هستند. "بیدولف مجتمع­های مسکونی بلندمرتبه را از نظر نحوه قرارگیری و همنشینی فضای باز و بسته مورد بررسی قرار داده است. گونه­های غالب این مجتمع­ها، چیدمان مرکزی (محیطی)، بلوک­های منفرد، بلوک­های ردیفی (نواری) و ترکیب مختلطی از سایر بلوک­ها است" .(Taghipour, 2020: 158) مجتمع باغ نار و سینا بر اساس نوع چیدمان فضای باز و بسته نواری ولی مجتمع­های وحدت و مروارید مختلط هستند.

   بر اساس محاسبه فراوانی واحدهای مسکونی، مجتمع­ها به سه دسته کوچک، متوسط و بزرگ تقسیم گردیده­اند. مقیاس کوچک دارای کمتر از 128 واحد، متوسط 129-338 و بزرگ بیش از 338 واحد را شامل می­شده­اند. مجتمع­های مسکونی کوتاه مرتبه دارای کمتر از 4 طبقه، متوسط 5-6 طبقه و بلندمرتبه بیش از 6 طبقه را شامل می­شدند.  .(Taghipour, 2020: 160-161)   پس این مجتمع­ها بر اساس محاسبه فراوانی واحدهای مسکونی، کوچک هستند. براساس معیار ارتفاع )تعداد طبقات(، مجتمع­های وحدت، مروارید و باغ نار کوچک هستند و مجتمع سینا متوسط است.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

تصویر 6. نمودار مربوط به متغیر مشاهده تعداد افراد معتاد- وجود فضاهای خالی، متروکه و ساختمان نیمه‌کاره-  بحث‌ و جدل‌های توهین‌آمیز، ناسزا گفتن جرم (وجود) 

Fig 6. The graph related to the variable of observing the number of addicted people - the presence of empty spaces, abandoned and half-finished buildings - insulting debates and controversies, cursing the crime, Source: Authors, 2023

 

   بر اساس تحلیل از چهار مجتمع مورد نظر، در مجتمع سینا بیشترین فراوانی 81 نفر (88درصد) اهالی اظهار کرده­اند که حدود شش جرم که شامل سرقت فروش مواد، آزار و اذیت و مزاحمت بحث و جدل، وجود فضاهای متروکه و نیمه کاره را در منطقه خود دارا هستند و کمترین جرایم مشاهده شده 4 جرم (استفاده یا فروش مواد مخدر وجود افراد معتاد- وجود فضاهای خالی، متروکه و ساختمان نیمه‌کاره- مزاحمت خیابانی- بحث‌ و جدل‌های توهین‌آمیز، ناسزا گفتن،) که 1.1 درصد بوده است.

   در مجتمع مروارید کمترین تعداد مربوط به 6 جرم که 3.4 درصد گزارش شده و بیشترین جرایم مشاهده شده مربوط به 8 جرم 87.4 درصد می­باشد. در مجتمع وحدت کمترین جرایم مشاهده شده، 2 جرم مزاحمت خیابانی- استفاده یا فروش مواد مخدر (وجود افراد معتاد (5 درصد) و بیشترین جرایم مشاهده شده 6 جرم سرقت از منزل، آزار و اذیت (مزاحمت خیابانی)، دعوا، برخورد فیزیکی یا رفتار تهدیدآمیز- کیف قاپی- استفاده یا فروش مواد مخدر (وجود افراد معتاد- وجود فضاهای خالی، متروکه و ساختمان نیمه‌کاره-  بحث‌ و جدل‌های توهین‌آمیز، ناسزا گفتن- در محله که 30 درصد را به خود اختصاص داده است. همچنین در مجتمع باغ نار 59.6 درصد بیان کرده­اند که بیشترین جرم­ها در دو مورد حتمی دیده می­شود که شامل وجود ساختمان­های نیمه کاره است و کمترین جرایم مشاهده شده سرقت از منزل 9/0 درصد است.

 

 

 

یافته­ها:

یافته­های توصیفی: 

از مجموع پاسخ­ دهندگان؛ حدود 109 نفر پاسخگویان (6/34 درصد) مرد و 204 نفر (4/65 درصد) زن بودند. 85 نفر از پاسخگویان (9/26 درصد) سنشان بین 18 تا 25 سال، 77 نفر (7/24 درصد) بین 26 تا 35 سال، 87 نفر (9/27 درصد) بین 36 تا 45 سال، 64 نفر (5/10 درصد) بین 46-60 سال سن دارند. 98 نفر پاسخگویان (4/31 درصد) مجرد، 187 نفر (9/59 درصد) متاهل، 16 نفر (3/4 درصد) شامل افراد مطلقه و 12 نفر (8/3 درصد) بیوه بوده­اند.

 

سنجش شاخص­های پراکندگی در میزان حس امنیت

توصیف متغیر میزان حس امنیت

جدول شماره (4) نتیجه توصیف میزان حس امنیت را نشان می‌دهد، میزان حس امنیت مجتمع سینا دارای میانگین 33/25 با انحراف معیار 3.56، واریانس 12.68 و دامنه تغییرات متغیر 19 می­باشد. میزان حس امنیت مجتمع مروارید دارای میانگین 75/24 با انحراف معیار 6.95، واریانس 37.90 و دامنه تغییرات متغیر 29 می­باشد. میزان حس امنیت مجتمع وحدت دارای میانگین 25 با انحراف معیار 6.95، واریانس 48.42 و دامنه تغییرات متغیر 25 می­باشد. میزان حس امنیت مجتمع باغ نار دارای میانگین 04/28 با انحراف معیار 5.01، واریانس 25.17 و دامنه تغییرات متغیر 25 می­باشد.

جدول 4. میانگین و انحراف معیار میزان حس امنیت

Table 4. Mean and standard deviation of the sense of security

متغیر میزان حس امنیت	فراوانی                            میانگین	انحراف معیار                     واریانس              دامنه تغییرات
سینا	92        33/25	19                68/12                           56/3
مروارید	75/24 87	15/6 .90/37 29
وحدت	25 20	95/6 42/48      25
باغ نار	04/28 114	01/5 25/17 25

Source: Authors, 2023

جدول 5. آزمون t  تک گروهی برای تعیین میزان احساس امنیت

Table 5. One-group t-test to determine the level of sense of security

متغیر  احساس امنیت	T	درجه آزادی	سطح معناداری	اختلاف میانگین	حد پایین	حد بالا
سینا	14/37	91	000/0	56/3	59/4	07/6
مروارید	50/37	86	000/0	15/6	44/23	07/26
وحدت	06/16	19	000./0	95/6	74/21	25/28
باغ نار	11/17	113	000/0	04/8	11/7	97/8

Source: Authors, 2023

 

آزمون t تک گروهی برای تعیین میزان احساس امنیت 

با توجه به اینکه میانگین احساس امنیت مجتمع سینا بر اساس پرسشنامه­های بدست آمده برابر 25.33 بوده است و این تفاوت با توجه به معناداری کوچکتر از 0.05 در آزمون t معنی دار است و چنانکه در جدول شماره4 ملاحظه می­گردد در سطح معناداری دو دامنه­ای، سطح معنی داری آزمون t تک گروهی 001/0 بوده و این سطح از حداقل سطح معنی داری 005/0 کوچکتر بوده و نیز با توجه به مقدار t  محاسبه شده که 14/37 می­باشد و این مقدار از مقدار بحرانی t در سطح اطمینان 95/0 و درجه آزادی 91 کوچکتر می­باشد و از آنجا که حد بالا و پایین هر دو مثبت هستند بنابراین احساس امنیت بالاتر از حد متوسط می­باشد.

   با توجه به اینکه میانگین احساس امنیت مجتمع مروارید بر اساس پرسشنامه­های به­دست آمده برابر 24.75 بوده است و این تفاوت با توجه به معناداری کوچکتر از 0.05 در آزمون t معنی­دار است و چنانکه در جدول شماره 4 ملاحظه می­گردد در سطح معناداری دو دامنه­ای، سطح معنی­داری آزمون t تک گروهی 001/0 بوده و این سطح از حداقل سطح معنی­داری 005/0 کوچک­تر بوده و نیز با توجه به مقدارt  محاسبه شده که 50/37 می­باشد و این مقدار از مقدار بحرانی t در سطح اطمینان 95/0 و درجه آزادی 86 کوچک­تر می­باشد و از آنجا که حد بالا و پایین هر دو مثبت هستند بنابراین احساس امنیت بالاتر از حد متوسط می­باشد.

   با توجه به اینکه میانگین احساس امنیت مجتمع وحدت بر اساس پرسشنامه­های به­دست آمده برابر 25 بوده است و این تفاوت با توجه به معناداری کوچکتر از 0.05 در آزمون t معنی­دار است و چنانکه در جدول شماره 4 ملاحظه می­گردد در سطح معناداری دو دامنه­ای، سطح معنی­داری آزمون t تک گروهی 001/0 بوده و این سطح از حداقل سطح معنی داری 005/0 کوچک­تر بوده و نیز با توجه به مقدارt  محاسبه شده که 06/16 می­باشد و این مقدار از مقدار بحرانی t  در سطح اطمینان 95/0 و درجه آزادی  19 کوچکتر می­باشد و از آنجا که حد بالا و پایین هر دو مثبت هستند بنابراین احساس امنیت بالاتر از حد متوسط می­باشد.

   با توجه به اینکه میانگین احساس امنیت مجتمع باغ نار بر اساس پرسشنامه­های به­دست آمده برابر 28.04 بوده است و این تفاوت با توجه به معناداری کوچکتر از 0.05 در آزمون t معنی­دار است و چنانکه در جدول شماره 4 ملاحظه می­گردد در سطح معناداری دو دامنه­ای، سطح معنی­داری آزمون t تک گروهی 001/0 بوده و این سطح از حداقل سطح معنی­داری 005/0 کوچکتر بوده و نیز با توجه به مقدار t  محاسبه شده که 11/17 می­باشد و این مقدار از مقدار بحرانی t در سطح اطمینان 95/0 و درجه آزادی 113 کوچکتر می­باشد و از آنجا که حد بالا و پایین هر دو مثبت هستند بنابراین احساس امنیت بالاتر از حد متوسط می­باشد. بر اساس میانگین­های نتایج تی تک گروهی؛ به ترتیب احساس امنیت بیشتر در مجتمع­های باغ نار (میانگین 28.04)، مجتمع سینا (میانگین 25.33)، مجتمع وحدت (میانگین 25) و مروارید (24.75) به­دست آمده است.

 

یافته­های استنباطی (بررسی فرضیه­ها)

فرضیه اول: کیفیت احساس امنیت در مجتمع­های مسکونی شهر بوشهر بر اساس جنسیت ساکنان با یکدیگر متفاوت است.

    H0: کیفیت احساس امنیت در مجتمع­های مسکونی شهر بوشهر بر اساس جنسیت ساکنان با یکدیگر متفاوت نیست.

    H1: کیفیت احساس امنیت در مجتمع­های مسکونی شهر بوشهر بر اساس جنسیت ساکنان با یکدیگر متفاوت است.

   بر اساس فرضیه مطرح شده برای بررسی تفاوت میانگین "احساس امنیت" بر اساس جنسیت از آزمون تی تست استفاده می­شود. نتایج آزمون نشان داد چون سطح معنی­داری کمتر از 05/0 است، فرضیه­ی H0 رد شده و در نتیجه احساس امنیت بر اساس جنسیت متفاوت است و زنان نیاز به افزایش احساس امنیت بیشتری دارند. آزمون یومن ویتنی نشان داد که احساس امنیت بر اساس جنسیت فقط در مجتمع مروارید متفاوت است و زنان نیاز به افزایش احساس امنیت بیشتری دارند.

 

جدول 6. نتایج آزمون تفاوت میانگین­ها و برابری واریانس­ها برای متغیرهای ارتقا احساس امنیت  در مردان و زنان

Table 6. The results of the test of the difference of means and the equality of variances for the variables of improving the sense of security in men and women

ارتقاء احساس امنیت زنان	جنسیت	نمونه	میانگین	Z	مقدار آزمون یومن ویتنی	Sig
سینا	مرد	35	06/46	124/-	000/971	091/0
	زن	58	7/46
مروارید	مرد	24	58/56	9/2-	000/454	003/0
	زن	64	21/39
وحدت	مرد	8	3/12	16/1-	000/33	27/0
	زن	20	25/9
باغ نار	مرد	43	53/55	501/-	000/1442	61/0
	زن	71	69/58

Source: Authors, 2023

 

   فرضیه­ی دوم: به نظر می­رسد رابطه معناداری میان احساس امنیت زنان (در رده­ی سنی 18-60 ساله) ساکن در مجتمع­های مسکونی بوشهر و عوامل کالبدی- معماری، ادراکی- احساسی، اجتماعی، زیست محیطی، زیبایی شناسی و معنایی در طراحی مجتمع­های مسکونی وجود دارد.

   الف) تجزيه و تحلیل رگرسيوني احساس امنیت زنان (در رده­ی سنی 18-60 ساله) ساکن در مجتمع­های مسکونی بوشهر بر اساس متغیرهای مستقل:

    H0: به نظر می­رسد رابطه­ی معناداری میان احساس امنیت زنان (در رده­ی سنی 18-60 ساله) ساکن در مجتمع­های مسکونی بوشهر و عوامل کالبدی- معماری، ادراکی- احساسی، اجتماعی، زیست محیطی، زیبایی شناسی و معنایی در طراحی مجتمع­های مسکونی وجود ندارد.

   H1: به نظر می­رسد رابطه­ی معناداری میان احساس امنیت زنان (در رده­ی سنی 18-60 ساله) ساکن در مجتمع­های مسکونی بوشهر و عوامل کالبدی- معماری، ادراکی- احساسی، اجتماعی، زیست محیطی، زیبایی شناسی و معنایی در طراحی مجتمع­های مسکونی وجود دارد.

   برای تبیین ارتقاء احساس امنیت زنان بر اساس متغیرهای مستقل از رگرسیون چندگانه استفاده شد. نتایج نشان داد که متغیرهای مستقل وارد شده به مدل دارای رابطه خطی با متغیر مستقل می­باشند. نتایج آزمون نشان داد چون                           سطح معنی­داری کوچکتر از 05/0 است، فرضیه­ی H0 رد شده و در میان احساس امنیت زنان (در رده­ی سنی 18-60 ساله) ساکن در مجتمع­های مسکونی بوشهر و عوامل موثر بر پیشگیری از جرم در طراحی مجتمع­های مسکونی رابطه­ی مستقیمی وجود دارد. هرچقدر میزان جرم کمتر باشد، افراد و ساکنین احساس امنیت بیشتری خواهند کرد. در این میان عوامل کالبدی- معماری و ادراکی- احساسی به ترتیب دارای بیشترین و زیبایی شناسی، زیست محیطی، معنایی و عوامل اجتماعی کمترین تاثیر بر ارتقاء احساس امنیت زنان ساکن در مجتمع­های شهر بوشهر می­باشند که تاثیر هر کدام از عوامل به ترتیب بر اساس مجتمع آمده است.

   در مجتمع سینا به ترتیب، عوامل کالبدی- معماری با ضریب 61/0، عوامل اجتماعی با ضریب 23/0، معنایی و نشانه شناختی با ضریب 12/0 و ادراکی- احساسی با ضریب 10/0 به ترتیب دارای بیشترین و کمترین تأثیر بر ارتقا، احساس امنیت زنان ساکن در مجتمع­های شهر بوشهر می­باشند. عوامل زیست محیطی و زیبایی شناسی معنادار نشدند.

   در مجتمع مروارید به ترتیب، عوامل کالبدی- معماری با ضریب 58/، ادارکی– احساسی و زیبایی شناسی با ضریب 24/0، عوامل اجتماعی با ضریب 23/0، معنایی با ضریب 16/0 به ترتیب دارای بیشترین و کمترین تاثیر بر ارتقاء احساس امنیت زنان ساکن در مجتمع­های شهر بوشهر می­باشند. عوامل زیست محیطی و اجتماعی معنادار نشدند.

   در مجتمع وحدت به ترتیب، عوامل ادارکی- احساسی با ضریب 60/0، زیست محیطی با ضریب 41/0، کالبدی- معماری با ضریب 20/0 و زیبایی شناسی با ضریب 17/0 دارای بیشترین و کمترین تاثیر بر ارتقاء احساس امنیت زنان ساکن در مجتمع­های شهر بوشهر می­باشند. عوامل اجتماعی و معنایی معنادار نشدند.

   در مجتمع باغ نار به ترتیب، عوامل ادارکی- احساسی با ضریب 28/0، کالبدی- معماری با ضریب 21/0، زیبایی شناسی با ضریب 20/0، عوامل اجتماعی با ضریب 19/0، زیست محیطی با ضریب 13/0 دارای بیشترین و کمترین تاثیر بر ارتقاء احساس امنیت زنان ساکن در مجتمع­های شهر بوشهر می­باشند. عوامل معنایی و نشانه شناختی معنادار نشد.

 

جدول 7. نتایج رگرسیون چند گانه

Table 7. The results of multiple regression

مجتمع	متغیر	عوامل کالبدی	اداراکی- احساسی	زیست محیطی	زیبایی شناسی	معنایی	عوامل اجتماعی
سینا	مقدار ضریب استاندارد شده	61/0	10/0	29/0-	12/0-	12/0	23/0
	معناداری	00/0	03/0	77/0	33/0	014/0	037/0
مروارید	مقدار ضریب استاندارد شده	58/0	24/0	83/0	24/0	16/0	09/0
	معناداری	000/	01/0	23/0	01/0	05/	15/0
وحدت	مقدار ضریب استاندارد شده	20/0	60/0	41/0	17/0	009/0	22/0
	معناداری	02/0	01/0	02/0	03/0	96/0	18/0
باغ نار	مقدار ضریب استاندارد شده	21/0	28/0	13/0	20/0	22/0	19/0
	معناداری	01/0	00/0	05/0	03/0	18/0	03/0

Source: Authors, 2023

    در این بخش به جهت نرمال بودن نمونه­ها؛ از آزمون اسمیرونف کولموکرف استفاده می­شود؛ بدین صورت که اگر sig از 0.05 بیشتر باشد، بیانگر نرمال بودن داده­ها می­باشد و باید از آزمون­های پارامتریک استفاده شود. در این تحقیق به لحاظ نرمال نبودن داده­ها از آزمون­های غیر پارامتریک استفاده شد.

   ب) تجزیه و تحلیل؛ رابطه­ی معناداری میان هر کدام از مؤلفه­های متغیرهای مستقل با متغیر وابسته 

   به نظر می­رسد میان مؤلفه­های معماری- کالبدی، اداراکی- احساسی، زیست محیطی، زیبایی­ شناسی و معنایی با میزان ارتقاء احساس امنیت زنان رابطه­ی معنادار وجود دارد.

   با توجه به جدول (8(؛ و با بهره­گیری از آزمون همبستگی اسپیرمن برای بررسی رابطه­ی میان متغیرهای مستقل با متغیر وابسته­ی پژوهش نتایج نشان داد که:

   در مجتمع سینا؛ رابطه­­ی معناداری میان هر کدام از مؤلفه­های (معماری- کالبدی و زیبایی ­شناسی و معنایی)؛ با ارتقاء احساس امنیت زنان وجود دارد.

   در مجتمع مروارید؛ رابطه­ی معناداری میان هر کدام از مؤلفه­های (معماری- کالبدی، زیست­ محیطی و زیبایی ­شناسی و معنایی)؛ با ارتقاء احساس امنیت زنان وجود دارد.

   در مجتمع وحدت؛ رابطه­ی معناداری میان هر کدام از مؤلفه­های (اداراکی– احساسی، زیست محیطی و اجتماعی(؛ با ارتقاء احساس امنیت زنان وجود دارد.

   در مجتمع باغ نار؛ رابطه­­ی معناداری میان هر کدام از مؤلفه­های )معماری- کالبدی، اداراکی– احساسی، زیست محیطی، زیبایی شناسی، معنایی و اجتماعی(؛ با ارتقاء احساس امنیت زنان وجود دارد.

 

جدول 8. نتایج آزمون همبستگی اسپیرمن بین متغیرهای مستقل و وابسته

Table 8. The results of Spearman's correlation test between independent and dependent variables

متغیر های مستقل                                متغیر وابسته                    (ارتقاء احساس امنیت زنان)		عوامل کالبدی	اداراکی- احساسی	زیست محیطی	زیبایی شناسی	معنایی	اجتماعی
سینا	مقدار اسپیرمن	58/0	096/	13/	236/	14/	15/
	معناداری	000/	36/	20/	02/	15/	12/
مروارید	مقدار اسپیرمن	81/	04/	29/	69/	66/	15/
	معناداری	000/	64/	006/	000/	000/	15/
وحدت	مقدار اسپیرمن	34/	53/	57/	36/	31/	44/
	معناداری	13/	015/	008/	11/	14/	05/
باغ نار	مقدار اسپیرمن	54/	45/0	24/	56/	35/	58/
	معناداری	000/	000/	008/	000/	000/	000/

Source: Authors, 2023

 

 

 

 

 

مدل تحقيق 

مدل معادلات ساختاري به همراه ضرايب رگرسيوني در شکل 3 ارائه شده است. مدل ذیل به آزمون اعتبار سازه­ای عوامل زیبایی شناسی، معماری- کالبدی، زیست محیطی، معنایی و نشانه شناختی و ویژگی­های اجتماعی موثر بر ارتقاء احساس امنیت زنان در مجتمع­ها و آزمون نیکویی برازش ساختار آن پرداخته است. بخش ساختاری مدل نیز حاکی از آن است که متغیرهای معماری- کالبدی با اثر مستقیم (938/0) بیشترین مقدار واریانس ارتقاء احساس امنیت زنان در مجتمع­ها را تبیین کرده است و بعد از آن به ترتیب متغیر ادراکی- احساسی با اثر مستقیم (767/0)، زیبایی شناسی با اثر مستقیم (236/0)، عوامل معنایی و نشانه شناختی با اثر مستقیم (131/0)، زیست محیطی با اثر مستقیم (396/0) و عوامل اجتماعی با اثر مستقیم (165/0) واریانس ارتقاء احساس امنیت در مجتمع­ها را تبیین نموده است.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

تصویر 7. مدل اصلاح شده و نهایی بررسی ارتقاء احساس امنیت بر اساس متغیر های مستقل

Fig 7. The modified and final model for investigating the improvement of the sense of security based on independent variables

Source: Authors, 2023

 

   پس از بررسي و تاييد مدل براي آزمون معناداري فرضيه­ها از دو شاخص جزئي مقدار بحراني⁹ و P استفاده شده­ است. مقدار بحراني مقداري است که از حاصل تقسيم «تخمين وزن رگرسيوني» بر «خطاي استاندارد» به­دست مي­آيد. بر اساس سطح معناداري 05/0 مقدار بحراني بايد بيشتر از 96/1 باشد. کمتر از اين مقدار، پارامتر مربوط در مدل، مهم شمرده نمي­شود و همچنين مقادير کوچکتر از 05/0 براي مقدار P حاکي از تفاوت معنادار مقدار محاسبه شده براي ضرائب رگرسيوني با مقدار صفر در سطح اطمينان 95/0 دارد. چنانچه مقدار P کمتر از 95/0 باشد می­توان گفت فرضیه با اطمینان 95 درصد مورد تایید است. فرضيه­ها به همراه ضرايب رگرسيوني و مقادير شاخص­هاي جزئي مربوط به هر سوال در جدول 9 آورده شده است.

 

جدول 9. ضرايب رگرسيوني

Table 9. The regression coefficients

نتيجه	P	ضريب رگرسيوني	مقدار بحرانی	فرضیه
تایید	001/0	399/0	93/6	ارتقا احساس امنیت		معماری – کالبدی
تایید	002/0	679/0	54/7	ارتقا احساس امنیت		ادراکی- احساسی
تایید	001/0	899/0	77/2	ارتقا احساس امنیت		زیبایی شناسی
تایید	001/0	315/0	54/7	ارتقا احساس امنیت		زیست محیطی
تایید	015/0	059/0	93/1	ارتقا احساس امنیت		معنایی و نشانه شناختی
تایید	001/0	602/0	54/2	ارتقا احساس امنیت		مولفه اجتماعی

Source: Authors, 2023

 

   نتایج نشان می­دهد که ضریب رگرسیون متغیر ارتقاء احساس امنیت از مولفه­های عدم مزاحمت خیابانی، نظارت پلیس و قابلیت دید و رویت به ترتیب برابر با 47/0، 49/0 و 53/0 است و چون مقدار Pـ (معني‌داري) کمتر از سطح معني‌داري 05/0=α است لذا در این سطح فرض H0، رد می­شود و در نتیجه می­توان گفت که ارتقاء احساس امنیت زنان از مولفه­های عدم مزاحمت خیابانی، نظارت پلیس و قابلیت دید و رویت تاثیر مثبت و معنی­داری می­پذیرد. به عبارتی مولفه­های عدم مزاحمت خیابانی، نظارت پلیس و قابلیت دید و رویت متغیرهای آشکار درونی تشکیل دهنده متغیر مکنون درونی ارتقاء احساس امنیت زنان هستند. همانطور که از نتایج ایموس و نظرات پاسخگویان بر می­آید، بیشترین تأثیر در ارتقاء احساس امنیت زنان، عدم مزاحمت خیابانی و نظارت پلیس و در نهایت قابلیت دید و رویت مهمترین عوامل هستند که بیشتر بر وجود عدم مزاحمت خیابانی تاکید شده است.

   ضریب رگرسیون تاثیرپذیری متغیر ادراکی– احساسی از مولفه­های احساس فرد در فضا، حس مالکیت، معیار صدا و روشنایی و به ترتیب برابر با 34/ ،74/0، 69/0 و 77/0 است. چون مقدار Pـ کوچکتر از سطح معني‌داري 05/0=α است لذا در این سطح فرض H0، رد می­شود و در نتیجه می­توان گفت که متغیر ادراکی– احساسی از معیار صدا، روشنایی، حس مالکیت و احساس فرد در فضا تاثیر مثبت و معنی­داری می­پذیرد. به عبارت دیگر، معیار صدا، روشنایی، حس مالکیت و احساس فرد متغیرهای آشکار درونی تشکیل دهنده متغیر مکنون درونی متغیر ادراکی– احساسی هستند. بر اساس نتایج ایموس، بیشترین تاثیر مولفه­های ادراکی- احساسی در این امر معیار مالکیت و روشنایی است که بیانگر مهم بودن روشنایی محیط و میزان صدا در مجتمع­ها اهمیت بسزایی دارد  ,2003) Barton).

   ضریب رگرسیون تأثیرپذیری متغیر معماری- کالبدی از مولفه­های مدیریت، دسترسی، استاندارد طراحی، فعالیت، محصوریت و قلمروگرایی به ترتیب برابر با 48/ ، 67/0، 33/0، 53/0، 59/0 و 72/0 است. چون مقدار Pـ کوچکتر از سطح معني‌داري 05/0=α است لذا در این سطح فرض H0، رد می­شود و در نتیجه می­توان گفت که متغیر معماری- کالبدی از مولفه­های قلمروگرایی، محصوریت، استاندارد طراحی، مدیریت، فعالیت و میزان دسترسی تأثیر مثبت و معنی­داری می­پذیرد. به ­عبارت دیگر، قلمروگرایی، محصوریت، استاندارد طراحی، مدیریت، فعالیت و میزان دسترسی متغیرهای آشکار درونی تشکیل دهنده متغیر مکنون درونی متغیر معماری- کالبدی هستند. بر اساس نتایج ایموس، بیشترین مربوط به مولفه­های قلمروگرایی استاندارد طراحی است که بیانگر مهم بودن قلمرو و محدوده و نیز استاندارد در طراحی واحدهای مجتمع است که در ارتقاء احساس امنیت زنان اهمیت بسزایی دارد.

   نتایج نشان می­دهد که ضریب رگرسیون رابطه متغیر عوامل اجتماعی با متغیر معماری- کالبدی برابر با 177/0 است و چون مقدار Pـ (معني‌داري) کوچکتر از سطح معني‌داري 05/0=α است لذا در این سطح فرض H0، رد می­شود و در نتیجه می­توان گفت که متغیر عوامل اجتماعی با ادراکی- احساسی رابطه­ی مثبت و معنی داری وجود دارد.

   نتایج نشان می­دهد که ضریب رگرسیون رابطه­ی متغیر زیست محیطی با متغیر زیبایی شناسی برابر با 40/0 است و چون مقدار Pـ (معني‌داري) کوچکتر از سطح معني‌داري 05/0=α است لذا در این سطح فرض H0، رد می­شود و در نتیجه می­توان گفت که متغیر زیست محیطی با زیبایی شناسی رابطه­ی مثبت و معنی داری وجود دارد.

   جدول زير، اهم شاخص‌هاي برازش مدل اوليه نمايش داده شده است. لازم به ذکر است که لازم نيست همه شاخص­هاي مدل در محدوده قابل قبول باشند و ممکن است در يک مدل بعضي از شاخص­ها در حد قابل قبول و برخي ديگر نباشند.

 

جدول 10. شاخص­های مدل آزمون نیکویی برازش ساختار نظری

Table 10. Indicators of the goodness of fit test model of the theoretical structure

Model	CMIN/DF	GFI	TLI	AGFI	RMSEA	CFI	PNFI	PCFI
مدل پيش فرض	204/2	850/0	86/0	808/0	058/0	75/0	741/0	66/0

Source: Authors, 2023

 

   نتايج حاصل از اطلاعات ارائه شده در جدول 10 به شرح زير مي­باشد:

   شاخص­های کلی برازش وضعیت مطلوبی را برای مدل مفروض نشان می­دهد. مقدار کای اسکوئر نسبی جدول 10 (204/2) مشخص می­کند که مدل به­طور کلی قابل قبول است. مقادیر شاخص­های TLI و  CFI(86/0 و 75/0) به علت پیچیدگی مدل به مقدار 90/0 نزدیک است. مقدار شاخص­های مقتصد PCFI و  PNFI(66/0 و 74/0) نشان می­دهد که اقتصاد مدل رعایت شده است. از طرفی مقدار  058/0 برای شاخص RMSEA  نیز گویای آن است که مدل با داده­های به خوبی برازش یافته و این مدل تایید می­گردد.

 

 

بحث و نتیجه­گیری و راهکارها  

تأمین امنیت در کاربری مسکونی به­عنوان یکی از مهم­ترین سکونتگاه­های انسان که بیشترین ساعات شبانه­روز خود را در آن سپری می­کند، مسئله­ای حائز اهمیت می­باشد. به همین دلیل، این تحقیق به بررسی مسأله­ی امنیت در مجتمع­های مسکونی پرداخته شده است. از این رو در این تحقیق به بررسی وضعیت احساس امنیت ساکنان در چهار مجتمع مسکونی و پاسخ به سوالات تحقیق و اثبات یا رد فرضیه و شکل­گیری نظریه و تدوین مدل پیشگیری از جرم پرداخته شده است.

   به دلیل تفاوت­های پذیرفته شده زنان و مردان در فرآیندهای اجتماعی، پژوهش حاضر جنسیت را لحاظ نموده و تفاوت­های معنادار بین زنان و مردان بررسی نموده است. 

   در پاسخ به سوال اول، نتایج حاصل از اسناد پژوهشی بیانگر این مطلب است که به­صورت کلی احساس امنیت بر اساس جنسیت متفاوت است. طبق پژوهش حسینی و همکاران در تحلیل جرایم خشونت آمیز اطفال و نوجوانان (با تأکید بر منحنی سن- جرم) سن و جنسیت به­صورت همزمان کار شده است. در پژوهش پادک¹⁰ و همکاران نیز به بررسی رابطه­ی بین امنیت و جنسیت پرداخته شده است. کوپرمارکوس سرکیسیان¹¹ نیز در مورد اهمیت در نظر گرفتن عامل جنسیت در برنامه­ ریزی اشاره نموده است. چست نات¹² و همکاران در برلین دستورالعمل­هایی در زمینه طراحی فضاهای باز شهری با محوریت توجه به عدالت جنسیتی به چاپ رسانده­اند هدف (GMUD) برقراری تساوی و عدالت بین زن و مرد در رابطه با طراحی محیطی است.

   در پاسخ به سوال دوم، بیانگر این مطلب است که شش مولفه­ی اصلی بر ارتقاء احساس امنیت زنان و طراحی مجتمع­های مسکونی موثر هستند. این عوامل شامل کالبدی- معماری، ادراکی- احساسی، اجتماعی- اقتصادی، زیبایی شناسی، معنایی و نشانه شناختی می­باشند. طبق یافته­های پژوهش پرتوی و همکاران ویژگی­های کالبدی و زیبایی شناختی و مشارکت و دسترسی و فعالیت­ها و... در احساس امنیت زنان موثر است. بنابر اعتقاد اسکار نیومن میان نظارت طبیعی، دسترسی و ویژگی­های محیطی مدیریت محیط (فضا) و طراحی محیط و جرم در اماکن مسکونی عمومی رابطه وجود دارد. پژوهش استولارد نشان داد که اکثر خانه­ها بنا بر دلایلی مستقل از میزان امنیتشان، هدف سرقت قرار می­گیرند. اهداف به علت پاداش بالقوه­ای که ارائه می­کنند و به دلیل این که ساکنی ندارند، به­صورت نسبی هدف قرار می­گیرند. اما دلیل اصلی آن این است که سارق می­تواند بدون این که دیده شود به­راحتی به هدف دست یابد. در این پژوهش نیز فضاهای خالی از سکنه (زمین‌ خالی، بنای نیمه‌ساز) از ویژگی­های اجتماعی در امنیت موثر است. در پژوهش لمبریک¹³ و همکاران عواملی همچون عوامل کالبدی، مشارکت، روشنایی، نظارت الکترونیکی (دوربین) در امنیت زنان و دختران در فضاهای عمومی شهر سانتیاگو موثر است و در این رساله نیز این متغیرها در احساس امنیت زنان و طراحی مجتمع­های مسکونی موثر است. هیلیر¹⁴ و همکاران افزایش دسترسی، دید و خوانایی مجموعه می­تواند دو عامل مهم در طراحی فضاهای باز عمومی ایمن باشد. در این پژوهش نیز دسترسی، دید و خوانایی بر ارتقاء احساس امنیت زنان و طراحی مجتمع­های مسکونی موثر هستند.

   هدف از این پژوهش بررسی احساس امنیت در مجتمع­ها و تدوین مدل پیشگیری از جرم بوده است. طبق نتایجی که از آزمون داده­ها به­دست آمده است: مولفه­هایی که بر افزایش احساس امنیت در مسکن رابطه­ی معناداری وجود دارد عبارتند از: عوامل کالبدی- معماری (فعالیت‌ها، محصوریت، قلمروگرایی، دسترسی و حرکت، حفاظت کالبدی، مدیریت و نگهداری، نظارت و ضوابط استانداردهای طراحی) و عوامل ادراکی- احساسی (روشنایی، صدا، دید، حس تعلق و مالکیت، احساس فرد در فضا) و عوامل زیبایی شناسی (نظم و زیبایی) و عوامل زیست ­محیطی (بهداشت و فضای سبز) و عوامل معنایی و نشانه شناختی (خوانایی و وجود نشانه‌ها) و عوامل اجتماعی- اقتصادی (سن و جنسیت، ویژگی­های اجتماعی، شرایط اقتصادی، عوامل اجتماعی، روابط اجتماعی، نظارت اجتماعی و آموزش) که تاثیرگذارترین آنها مولفه­های معماری- کالبدی با اثر مستقیم (938/0) بیشترین مقدار واریانس ارتقاء احساس امنیت زنان در مجتمع­ها را تبیین کرده است و بعد از آن به ترتیب متغیر ادارکی- احساسی با اثر مستقیم (767/0)، زیبایی شناسی با اثر مستقیم (236/0)، عوامل معنایی و نشانه شناختی با اثر مستقیم (131/0)، زیست محیطی با اثر مستقیم (396/0) و عوامل اجتماعی با اثر مستقیم (165/0) کمترین تاثیر بر ارتقاء احساس امنیت زنان در مجتمع­های شهر بوشهر را تبیین نموده است که باید این عوامل مهم در معماری مجتمع­های مسکونی جدید در نظر گرفته شود.

   مثلا توجه نکردن طراحان به استانداردهای طراحی یا محصوریت ممکن است فضایی نا امن ایجاد ­کند. همچنین عامل قابلیت دید و نظارت پلیس در ارتقاء احساس امنیت زنان بایستی بیشتر مورد توجه قرار گیرد بنابراین بایستی هر کدام از این عوامل را به درستی شناخته و از نظر اهمیت اولویت بندی شود تا از این طریق بتوان به فضایی امن و مطلوب دست یافت.

   بر اساس میانگین­های نتایج تی تک گروهی؛ به ترتیب احساس امنیت بیشتر در مجتمع­های باغ نار (میانگین 28.04)، مجتمع سینا (میانگین 25.33)، مجتمع وحدت (میانگین 25) و مروارید (24.75) به­دست آمده است. ساکنان مجتمع باغ نار بیشترین میزان احساس امنیت را دارند. ساکنان مجتمع مروارید کمترین میزان احساس امنیت را نسبت به مجتمع­های دیگر دارند.

   آزمون یومن ویتنی نشان داد که احساس امنیت بر اساس جنسیت فقط در مجتمع مروارید متفاوت است و زنان نیاز به افزایش احساس امنیت بیشتری دارند.

   درحالی­که تأثیرگذاری دوسویه انسان و محیط کالبدی پیرامونی امری بدیهی و پذیرفته شده تلقی می­شود و راهکارهایی نیز به واسطه­ی این رویکرد برای ارتقاء احساس امنیت ساکنان ارائه شده است. پیشگیری از وقوع جرم از طریق طراحی در مجتمع‌های مسکونی، نیازمند ارائه راهکارهای آگاهانه با عنایت به اصول مورد کاربرد جهت نیل به اهداف مورد نظر است.

   در جدول 11 پیشنهادات پژوهش بر اساس مولفه­های تحقیق دسته بندی و برای هر معیار به­صورت مجزا راهکارهایی برای پیشگیری از جرم در طراحی مجتمع­های مسکونی بوشهر ارائه شد. پیشنهاد می­گردد که در تحقیقات آتی هر یک از این عوامل بررسی شود و میزان تأثیر هر یک از آنها جداگانه و زیرشاخصه­های آنها به­وسیله­ی ابزار و روش علمی با دقت بیشتر مثل علوم اعصاب شناختی، نورولوژی و... ارزیابی شود و ویژگی­های هر مولفه بایستی بازخوانی و مشخص شود.

 

جدول11. راهکارهای پیشنهادی طراحی معماری مجتمع مسکونی بوشهر

Table 11. Suggested architectural design solutions for Bushehr residential complex

مولفه­ها		ریز معیارها
راهکارهای طراحی معماری جهت ارتقاء احساس امنیت و پیشگیری از جرم در طراحی مجتمع­های مسکونی	مولفه کالبدی، معماری		معیار فعالیت‌ها	1-وجود کاربری­های شبانه روزی در محوطه ( به کارگیری مستمر فضا به وسیله کاربران) 2-سازگاری کاربری­ها با یکدیگر. 3-جانمایی کاربری­های مختلط غیر از مسکونی (دکه و مغازه) در محوطه با جداره شفاف­­­­­­ و اطراف بلوک­هایی که از نظر نظارتی ضعیف هستند.
			محصوریت	1- قابل رؤيت بودن موانع و حصارها (فراهم نكردن فضاي اختفاء مجرمان)
			قلمروگرایی	1-استفاده از ایوان در جلوی خانه­ها برای ایجاد یک فضای گذار بین فضای عمومی و خصوصی 2- استفاده از محوطه سازی، حفاظ و نرده در طرّاحی 3-وجود پاتوق ها و مراكز تفريحي - ورزشي ويژه جوانان 4- تفکیک فضاهای عمومی و خصوصی
			دسترسی و حرکت	1-نفوذناپذیری در ورودی خانه­ها. 2-عدم قرارگیری درختان و تیرهای برق در نزدیکی دیوار خانه ها. 3- استفاده از موانع مسدودکننده مانند دیوارها، حصار و نرده 4-تركيب ايمن مسيرهاي تردد (عابر پياده، دوچرخه، اتومبيل) 5-ورودی­های مشخص
			مدیریت و نگهداری	1-تعمیر و نگهداری تجهیزات مانند تابلوها و علائم ارتباطی 2-ایجاد مدیریت یکپارچه، کارآمد، مشارکتی و پاسخگو که از همه امکانات و ابتکارات برای جلب فرصت­ها، دور کردن تهدیدها و تأمین امنیت استفاده کند.
			استانداردهای طراحی	1-به كارگيري درها و پنجره­هاي استاندارد (دشوار نمودن ورودهای غیرمجاز)
	مولفه اجتماعی،    اقتصادی		ویژگی­های اجتماعی	-
			مشارکت اجتماعی	1-گسترش حس مالکیّت از طریق نهادهای اجتماعی 2-اجازه دادن به همسایگان و ساکنین در جهت نمایش و بیان هوییتشان و مشارکت دادن آنها در امور محو له
			شرایط اقتصادی	-
			روابط اجتماعی	1-طراحی فضاها جهت مراکز ورزشی ویژه جوانان یا محل گردهمایی رده­های سنی مختلف
			نظارت اجتماعی	1- استفاده از در ورودی که قابلیت نظارت را به مالک می­دهند )ترکیب آهن و شیشه(. 2- عدم استفاده از مصالح کدر برای جان پناه و بالکن. 3-طراحی مسیر سواره به نحوی که دست­کم یکی از پنجره­های جلویی یا پشتی خانه قابل رؤیت باشد. 4-امکان نظارت ساکنان بر ورودی­ها و خروجی­ها، پارکینگ 5-تعبیه پنجره و نماهای فعال رو به همه­ی فضاهای محوطه، فضای بازی کودکان و... جهت افزایش دید 6-مکان­یابی درب ورودی ساختمان در محلی که از خیابان قابل رؤیت باشد. 7-قابلیت دید از داخل به خارج و از خارج به داخل 8-جای­دهی فعالیّت­های خدماتی در مناطقی که نظارت عمومی کمتری دارد، ایجاد تراکم در فعالیّت­های اجتماعی در مناطق جرم­خیز. 9-وجود دوربین­های مداربسته 10-با ایجاد نقاط مکث و استراحت و ایجاد فضاهای تجمع می­توان نظارت عمومی را در بخش­های مختلف افزایش داد. 11-استقرار پلیس، نگهبان و نظارت بر فعالیت­های فضا
	مولفه زیبایی شناسی		نظم	1-رسیدگی به نمای ساختمان 2-رسیدگی به درختان پشت پنجره­ها و در محوطه 3-از بین بردن عوامل بی­نظمی در نما مانند دیوارنویسی و تبلیغات.
			زیبا سازی	1-استفاده از روشنایی مناسب در ورودی خانه­ها، آسانسور و پله­ها، پیلوت­ها
	مولفه ادراکی، احساسی		معیار صدا	1-مسیرهایی که با استفاده از سنگ‌ریزه‌ها فرش شده‌اند موجب شنیدن صدای پای افراد می‌گردند. 2-ممانعت از سر و صدا و آلودگی صوتی
			روشنایی	1- رعایت استانداردهای مبلمان مانند چراغ­های روشنایی و تابلوها 2- تغییر در طراحی فضاهای گم و فاقد دید بصری که بنا بر علل مختلف از جمله علل کالبدی، نبود روشنایی و آشکار نشدن جرم به علت تاریکی که فضاهای مناسبی را برای ارتکاب بزه فراهم می­کند. 3-نورپردازی مناسب در شب و پرهیز از ایجاد مکان­های کم نور 4-ممانعت از کنتراست شدید نور، تعبیه­ی نور در ارتفاع مناسب
			حس مالکیت	1-کدگذاری رنگی مجتمع­های مسکونی 2-ویژه ساختن ورودی­ها
			احساس فرد در فضا	1-حس تعلق به فضا 2-امکان افزایش آرامش و راحتی محیط از طریق استشمام بوهای خوش و شنیدن اصوات دلنشین فراهم گردد.­­­­
	مولفه زیست محیطی		بهداشت	1-دفع  مناسب  زباله و  فاضلاب 2-تعبیه مناسب سطل­های زباله در چند نقطه از محوطه برای تشویق ساکنان به حفظ محیط­زیست
			فضای سبز	1-افزایش دید با پوشش­های گیاهی و محوطه­سازی کم از طریق طرّاحی منظر 2-منظرسازی بر اساس معیارهای افزایش­دهنده دید و نظارت عمومی. 3- توجه به مكان­يابي كاشت درختان به­گونه­اي كه فرصت بالارفتن از درختان و نفوذ به خانه­ها وجود نداشته باشد. 4-کاهش ارتفاع پوشش­های گیاهی و درختچه­ها برای ایجاد محصوریت مناسب و نه زیاد
	مولفه معنایی و نشانه شناختی		خوانایی و وجود نشانه‌ها	1-  استفاده از تابلوها، علائم و نشانه­های بصری

source: authors, 2023

 

References

Ahmadi, P., Charehjoo, F. ((2021). Investigating the Level of Residents’ Satisfaction with the Residential Quality of the Mehr Housing Project Focusing on Sustainable Housing Indicators, Spatial Planning, Year 11, number one, (40 consecutive), pages 93-119. (In persian)

Ahmadi, S., Hamidpour, Kh., Sedaqhat, H., Karami, F. ((2021). Violence against women: the dominance of patriarchal ideology and the harmony of male authority (case study: women of Bushehr city), research paper on women in development and politics, period 19, number 4, pages 545-572. (In persian)

Asadpour, A., Masrour Ali Nodehi, M. (2020). The study of social factors affecting the sense of social security of urban women (case study: Babol city), scientific journal of social order, 12th year, 3rd issue, pages 97-120.

Abolhasani, A., Bahmehei, A. (2022). Violence against women and ways to prevent it, Legal Civilization Quarterly, Vol. 5, No. 11, pages 621-632. (In persian)

Akbari Oghaz, Z., Hanai, T. (2019). Explaining the factors of increasing security in order to improve the social interactions of the physically-motor disabled (case study: Tabarsi Street, Mashhad), Architecture and Sustainable Urbanism Quarterly, 7th year, 1st issue. (In persian)

Bemanian, M.R., MahmoudiNezhad, H. (2021). Security and Urban Design, Helle Publishing: Tahan, third edition, Tehran. (In persian)

Behzadpoor, M., Sarokhani, S. (2020). Examining the level of crime prevention using environmental design (C.P.T.E.D.) Architectural Journal, third year, number 17. (In persian)

Branas, Charles C., South, Eugenia, Kondo, Michelle C., Hohl, Bernadette C., Bourgois, Philippe, Wiebe, Douglas J., MacDonald, John M. (2018). Citywide cluster randomized trial to restore blighted vacant land and its effects on violence, crime and fear, PNAS, vol. 115, No. 12, pp. 2946–2951.

Biranvand, R., Yarahamdi, H., Milani, A. (2020). Analysis of growth-oriented crime prevention in Iran's legal system, Police Science Research Quarterly, 22nd year, 2nd issue. (In persian)

Country Management and Planning Organization, Iran Statistics Center. (2023). Statistical yearbook of the country- 2021. First edition, Tehran: Iran Statistics Center, Office of the Director of Public Relations and International Cooperation. (In persian)

Delsuz Khaki, H., Kafi, M., Moazami, S., Tahmasebi, J. (2020). Effectiveness of Communication Skills Training on Reducing Psychological and Verbal Violence in Women Victims of Domestic Violence in Karaj, Two quarterly journals of policing-social research on women and family, 8th period, 2nd issue.

Farzaneh, Y. (2020). Solutions to increase security in the redesign of residential complexes based on the theory of creating a defensible space and CPTED (case example of Basijian Amol town), Architectural Quarterly, third year, number 15.

Gotham, F., Kevin, Bruce Kennedy, D. (2019). Chapter 4- Apartment Security I: Measuring and Analyzing Crime Foreseeability, Practicing Forensic Criminology, pp. 67-89.

Godarzi, S., Allah Dadi N. (2020). Factors related to the feeling of security with an emphasis on the feeling of inequality, scientific-research article on order and police security, 13th year, 2nd issue. (In persian)

Hedayati Marzbali, M., Maghsoudi Tilki, M. J. (2016). assessing the role of gender in the sense of security of citizens in residential areas with an approach to the theory of disorder Case Study: Penang, Malaysia, Journal of Urban Studies, No. 18. (In persian)

Hatami, R., Pejhman Ziyai, N. (2021). Investigating the relationship between the energy consumed in activities and the spatial confinement component in order to improve the quality of the architectural design process, Armanshahr Architecture and Urbanism Journal, No. 34. (In persian) 

Jalalian, E. (2020). Investigating the effect of the physical factors of Police Park on citizens' sense of security (case study: Tehran Pars Police Park), Urban Planning Geography Research, Vol. 8, No. 3.

Kameli, M., Azemati, H.R. (2021). Investigating the degree of connection between the sense of belonging to the place and the level of social security of citizens, case study: Qom city, Applied Research Journal of Geographical Sciences, Year 21, Number 61. (In persian)

Marzban, E., Marzban, M. (2022). Development of music tourism in Iran: a structural analysis (case study: Bushehr province), scientific-research quarterly of tourism and development, year 11, No. 2. (In persian)

Nameni, E., Hosseiniyan Shalamzari, M. (2021). The Relationship between Family Structure and the Use of Cyberspace in Self-Sacrificing Women: The Mediating Role of Sense of Security, Military Psychology, Y. 12, No. 46. 

Nazif, H., Einifar, A. (2021). Recognizing the concept of legibility in the process of residents' perception of residential complexes. Case example: Ekbatan Complex, Tehran, Journal of Geographical Survey of Space, Golestan University Scientific-Research Quarterly, 11th year, serial number 39, pages 261-276. (In persian)

Noori, j., Bokharai, A., Sinaii, A. (2020). Sociological study of the relationship between social capital and the feeling of social security, Police Order and Security Research Journal, 13th year, number 3 (51th series). (In persian)

Partovi, N., Moezi Bady, A., Sharifi, F., Moodi, M., Azdaki, N. (2022). The association between chronic diseases and physical activity in the elderly in Birjand, Iran, Journal of Birjand University of Medical Sciences, Vol. 29, No. 2. (In persian)

Partovi, P., Shokohi, M., Qarai, F., Habibi, M. (2015). Women and urban public spaces. First edition, Tehran: Center for Studies and Planning, Headquarters for Empowerment of Women Heads of Household. (In persian)

Roeshanfekre Jurshari, S., Asadi Molke Jahan, F., Moulai Hashjin, N. (2021). Explanation of effective environmental factors in creating a sense of social security in the residential complexes of Rasht city, Scientific-research quarterly of new attitudes in human geography, 13th year, third issue. (In persian)

Seyedzadeh Thani, M., Jalali, M, (2015). Investigating the legal contexts of crime in the Mehr housing project according to the principles of crime prediction design environment (CPTED), Internal Quarterly of the Khorasan Bar Association, No. 14. (In persian)

Salehi, Z., Hosseini, H. (2021). Investigating the Role of Environmental Factors on Women's Security in Sabzevar, Quarterly Journal of Women and Society, Vol. 12. Issue 47. (In persian)

Salehi, M., Rezaei, A. (2020). Comparison of the strategic model of crime prevention planning with detail-oriented models, scientific quarterly of interdisciplinary studies of strategic knowledge, 10th year, number 38. (In persian)

Safari Sheikh Ali Kalaye, b., Torabi, z. (2022). Investigating the physical factors of Baharestan Square in the life of Tehran citizens, Islamic Art Studies Journal, Vol. 19, No. 47, Pages 327-319. (In persian)

Taghipour, M. (2020). Evaluation and analysis of the distribution of different types of residential complexes based on the criteria of space organization, case example: Shiraz, Scientific Research Quarterly of Urban Planning and Research, Y 11, No 40. (In persian)

Virdi, M., Hamzeh, F., Akhbari, M. (2021). Presenting the model of social participation in the sustainable development of urban neighborhoods (case study of District 6 of Tehran), New Attitudes in Human Geography Quarterly, Y. 13, No. 2. (In persian)

Zahedi, A., Raeispour Shirazi, M., Faraji, M. (2022). The Role of Women Police in Preventing Violence Against Women, Quarterly Journal of Police Cultural Studies, Vol.8, No.31. (In persian)

Zandi Rad, A., Bahmei, A. (2023). The role of the media in crime prevention, Legal Civilization, Vol. 6, No. 16. (In persian)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Development of a crime prevention model in the design of residential complexes in Bushehr, with an emphasis on improving the sense of security of women in the age group of 18-60 years.

Parnian Obedi1, Vahidah Hojjati *, Hamidreza Azmati

Department of Architecture, Faculty of Architecture, Shiraz Branch, Islamic Azad University, Shiraz, Iran

1. PhD student, Department of Architecture, Faculty of Architecture, Shiraz Branch, Islamic Azad University, Shiraz, Iran.

2. Assistant Professor of Architecture, Department of Urban Planning, Faculty of Architecture, Shiraz Branch, Islamic Azad University, Shiraz, Iran.

    3. Professor, Department of Architecture, Faculty of Architecture and Urban Planning, Tarbiat Dabir Shahid Rajaei University, Tehran, Iran..

Abstract

  Introduction: Security is based on the premise that crime can be prevented by reducing the degree of vulnerability of spaces that provide opportunities to commit crime. Design can affect the crime rate or improve safety, as well as create a safer environment. There is a feeling of fear of crime and insecurity among women, which is due to their vulnerability in facing crimes. The goal is to show how to properly plan and its relationship with crime prevention and creating safer places in Bushehr housing.

Materials and Methods: The research method is combined according to the practical purpose and researcher-made questionnaire with 60 items. The statistical population of the current study is all the residents of 18-60 years old complexes (Baghe Nar, Sina, Morwarid and Vahdat) located in Bushehr city and the sample size is 313 people according to the Cochran formula. Questionnaires were distributed among people with a minimum residence period of 2 years in the complexes by stratified random sampling method. Results were obtained using SPSS 22 and Amos 22 software.

Results and Discussion: The purpose of this research was to investigate the sense of security in complexes and develop a crime prevention model. According to the results obtained from the data test: the components that have a significant relationship with increasing the sense of security in housing are: physical-architectural, perceptual-emotional, aesthetic, environmental, semantic and social factors. - Economic. For example, designers not paying attention to design standards or enclosure may create an unsafe environment. Also, the factor of police visibility and surveillance in improving women's sense of security should be given more attention, so each of these factors should be properly recognized and prioritized in terms of importance in order to achieve a safe and favorable environment.

Conclusion: The results showed that architectural-physical variables with a direct effect (0.938) and semantic and semiotic factors with a direct effect (0.131) have explained the most and the least impact on improving women's sense of security in the complexes of Bushehr city. These important factors should be considered in the architecture of new residential complexes. Based on the average results of the group test; The sense of security is higher in Baghe Nar complexes (average 28.04), Sina complex (average 25.33), Vahdat complex (average 25) and Marwarid (24.75), respectively. Residents of Baghe Nar and Morwarid complex have the highest and lowest sense of security, respectively, compared to other complexes. The sense of security is different based on gender in the Morwarid complex, and women need to increase their sense of security.

Keywords

Feeling of Security, Crime Prevention, Residential complexes, Bushehr.

*) Corresponding Author) [e-mail]

31

 

---

[1] 1. مقاله حاضر مستخرج از رساله دکتری معماری نگارنده اول، تحت راهنمایی دکتر وحیده حجتی و مشاوره دکتر حمیدرضا عظمتی در دانشکده معماری دانشگاه آزاد اسلامی شیراز در حال انجام است.

[2] 2.* نویسنده مسئول: [e-mail]

 

[3]  Steven Lab

[4] . James Q. Wilson and George L. Kelling

[5]  Construction Security Studies

[6]  Bentley

[7] . Survey

[8] . Cross Sectional

[9] . Critical Value (C.R.)

[10]  Padk

[11]  Kuparmarkus Sarkisian

[12]  Chestnut

[13]  Lambrick

[14]  Hillier

---