استعارة الزمن المفهومیة وتصامیمها التصوریة فی أشعار سعاد الصباح ("الشعر والنثر لک وحدک" أنموذجاً)
الموضوعات : Contemporary Literature Studiesعلی پیرانی شال 1 , صغری فلاحتی 2 , زهره ناعمی 3 , فاطمه خرمیان 4
1 - أستاذ مشارک فی قسم اللغة العربیة وآدابها بجامعة الخوارزمی
2 - أستاذة مشارکة فی قسم اللغة العربیة وآدابها بجامعة الخوارزمی
3 - أستاذة مساعدة فی قسم اللغة العربیة وآدابها بجامعة الخوارزمی
4 - طالبة الدکتوراه فی فرع اللغة العربیة وآدابها بجامعة الخوارزمی
الکلمات المفتاحية:
ملخص المقالة :
سعی هذا المقال، دراسة استعارة "الزمن" المفهومیة معتمدا علی نظریة لایکوف وجونسون، وهما من مبدعی هذه النظریة فی القرن الحاضر، فی مجموعة الشعر والنثر لک وحدک الشعریة لسعاد الصباح الشاعرة المعاصرة الکویتیة، بالمنهج الوصفی التحلیلی، ومبنیا علی العلم الإدراکی ثم دراسة التصامیم(المخططات) التصوریة، یعنی بنیة مفهومیة تُخلق علی أساس تجارب مختلفة، لإدراک مفهوم "الزمن" الانتزاعی. من أهم ما وصل إلیه البحث هو أن الشاعرة فی هذه المجموعة الشعریة قامت بتصویر أجزاء متعددة من أشعارها مستعینة بالاستعارة المفهومیة حتی یدرکنا إلی مفهوم الزمن الإنتزاعی واضحا. وتبرزت الزمن فی قصائدها بمختلف التصامیم ولاسیما الحرکی.
اکو، امبرتو. 1383ش، استعاره بر مبنای تفکر و ابزار زیبائی آفرینی، ترجمه ساسانی و گروه مترجمان، چاپ اول، تهران: سوره مهر.
پورشه، ت و همکاران. 1377ش، زبان شناسی و ادبیات تاریخچه چند اصطلاح، ترجمه کوروش صفوی، چاپ اول، تهران: نشر هرمس.
جانسون، مارک. 1396ش، بدن در ذهن، ترجمه جهانشاه میرزا بیگی، چاپ اول، تهران: نشر آگاه.
الحراصی، عبدالله. 2002م، دراسات فی الاستعارةالمفهومیة، ط3، عمان: منشورات کتاب نزوی.
خلف، فاضل. 1992م، سعاد الصباح الشعر والشاعرة، ط1، الکویت: منشورات شرکة النور.
شفیعی کدکنی، محمدرضا. 1387ش، صور خیال در شعر فارسی، چاپ 12، تهران: نشر آگاه.
الصباح، سعاد. 2016م، الشعر والنثر لک وحدک، ط1، الکویت: دار سعاد.
صفوی، کوروش. 1379ش، درآمدی بر معناشناسی، چاپ اول، تهران: نشر سوره مهر.
صفوی، کوروش. 1396ش، استعاره، چاپ اول، تهران: نشر علمی.
کوچش، زولتن. 1393ش، مقدمهای کاربردی بر استعاره، ترجمه شیرین پور ابراهیم، چاپ اول، تهران: سمت.
لایکوف، جورج. 2014م، النظریة المعاصرةللاستعارة، ترجمة طارق النعمان، ط1، مصر: مکتبة الإسکندریة.
لیکاف، جورج وجانسون، مارک. 1395ش، استعاراتی که با آ‌ن‌ها زندگی میکنیم، ترجمه هاجر آقا ابراهیمی، چاپ دوم، تهران: نشر علم.
لیکاف، جورج وجانسون، مارک. 2009م، الاستعارات التی نحیا بها، ترجمه عبدالمجید جحفة، ط2، المغرب: دار توبقال للنشر.
لیکاف، جورج. 1390ش، نظریه معاصر استعاره، ترجمه فرزان سجودی، چاپ دوم، تهران: نشر سوره مهر.
الکتب الإنجلیزیة
Lakoff, Gorge and Mark Jahnson(1980) Metaphors we live by, chicago: university of chicago press.
Reddy.m.J.(1979) »The conduit metaphor: A case of from conflict in our language« combridge university press.pp 284-324.
الموقع الإنترنتی
مقیمیزاده، محمدمهدی. 1396ش، «استعاره صنعت زیبائی کلام یا راه درک جهان»، مرکز پژوهشهای ایرانی- اسلامی، تاریخ الوصول: 16/10/96 Cgio.org.ir
المقالات والرسالات
بیابانی، احمدرضا ویحیی طالبیان. 1391ش، «بررسی جهت گیرانه و طرحوارههای تصویری در شعر شاملو»، پژوهشنامه نقد ادبی، دوره1، شماره1، صص126- 99.
جاماسبی، مریم. 1395ش، «بررسی استعارههای مفهومی حالت، و تغییر در اشعار شفیعی کدکنی در چارچوب معنی شناسی شناختی»، رسالة الماجستیر، جامعة پیام نور رشت، گیلان.
ذوالفقاری، اختر و نسرین عباسی. 1394ش، «استعاره مفهومی وطرحوارههای تصویری در اشعار ابن خفاجه»، پژوهشهای ادبی و بلاغی، سال سوم، شماره 3، صص120-105.
راکعی، فاطمه. 1388ش، «نگاهی نو به استعاره؛ تحلیل استعاره در شعر قیصر امین پور»، پژوهشهای ادبی، شماره 26، صص100-77.
سلیمی، سید فاطمه وکبری راستگو. 1438ق، «المخططات التصوریة ودورها فی فهم مضامین الصحیفة السجادیة الأخلاقیة»، مجلة اللغة العربیة وآدابها، السنة 13، العدد1، صص61- 37.
صبرة، أحمد. 2003م، «التفکیر الاستعاری فی الدراسات الغربیة»، مجله علامات فی النقد، العدد49، صص503- 478.
طاهری، نجمه و محمد رضا صرفی. 1393ش، «بررسی تطبیقی درونمایه‌های شعری پروین اعتصامی و سعاد الصباح»، مجله الدراسات الأدبیة، العدد79-81، صص220- 194.
غزاوی، محمود دیاب محمد. 2012م، «الاستعارة فی قصیدة المدیح بین ابن الحداد وابن سهل»، مجله العلوم العربیة والإنسانیة، المجلد5، العدد2، مصر، جامعة الفیوم، صص607- 515.
قائمی، مرتضی. 1438ق، «توظیف الاستعارةالمفهومیة لتکوین المنظومةالأخلاقیة فی نهج البلاغة»، مجلة اللغة العربیة وآدابها، السنة 12، العدد4، صص720- 695.
مقیاسی، حسن. 1395ش، «نقد و بررسی طرحوارههای تصوری قرآن در نهج البلاغة»، پژوهشهای نهج البلاغه، شماره 14، صص108-93.
ویدیر، نادیة. 2011م، «الاستعارةوالموسوعة فی الخطاب الروائی ذاکرة الجسد»، رسالة الماجستیر، المشرف: مصطفی درواش، الجزائر، جامعة تیزی وزو.
هاشمی، زهره. 1390ش، «نظریه استعاره مفهومی از دیدگاه لیکاف و جانسون»، فصلنامه ادب پژوهی، شماره12، صص140- 119.
_||_
Al- harasi,abdollah, (2002), “studies in conceptual metaphor” , print 3, omman: niwwa book.
Al-sabah, soad, (2016(, “ poetry and pros just for you”print 1, kuwait: dar soad.
Biabani, ahmad reza & yahya, talebian,( 1391),” A study of orientation metaphors and visual schemas in Shamlous poetry”, Journal of literary criticism. period 2, number 1, pp 99-126.
Echo, umberto, (1383), “A metaphor based on thought and sthetic tools”, translateed by sasani and the group of translater, print 1, Tehran: sureh mehr.
Hashemi, zohreh, (1389),”The conceptual metaphor theory from perspective of lakoff & jhonson” the journal of literature research, No 2, pp 119- 140.
Ghazawi, mohammad dayyab mohammad, (1433), “ The metaphor in the metaphor in the Al- madih bie Al- haddad & ebie sahle,s poem” Al- Qassim university, No 2,pp 695- 720.
Ghaemi, mortaza, (1438), “ The application of conceptual metaphor to the developmen of the moral system in Nahj al- balaghah”, based on cognitive linguistics, Journal of arabic language and literature, year 12, no 4, pp 695- 720.
Jamasbi, maryam,(1395), “ Investigating then conceptual metaphors of state and change in the safavi’s poems of codification in the context of cognative semantics of Payame noor university of Rasht Gilan.
Johnson, mark,(1396), “ Body in mind” , translated by Jahanshah mirzaei, edition 2, Tehran:agah publishing.
Kochesh, aolten, (1393), “An Applied introduction to metaphor”, traslated by forouzan sujjodi.Tehran: sureh mehr.
Khalaff, fazel, (1992), “ soad al- sabah the poery and poet” , print 1, kuwate: published by Noor co.
Lakoff, george & mark,(1990), “ Metaphors we live by”, chicago university: chicagipress.
Lakoff, george & mark,( 2014), “ contemporary meyaphor theory”, translated by taregh noman, print 1, Egypt Al- eskandarieh library.
Lakoff, george & mark,( 2014), “ contemporary meyaphor theory”, translated by hajar ebrahimi, Tehran: elmi’s publishing.
Meghyasi, hosein,( 1395), ” A review of the immaginary schemes of the Quran in Nahj al-balagheh”, Nahj al-balagheh research journal, No14, pp 93- 108.
Moghimi zadeh, mohammad mehdi,( 1396), ” The metaphor of the beauty industry”, iranian islamic research center, cgio,org,ir.
pourshe & his partner,( 1377), “Linguistics and literature”, translated by: kourush safavi, edition:2, Tehran: hermes publishing.
Rakei fatemeh,(1388), “ A new look at metaphor, metaphor analysis in the Qeisar ammin pour,s poetry” Journal of literary research, year7, No 26, pp 77-99.
Reddy.m.J.(1979) »The conduit metaphor: A case of from conflict in our language« combridge university press.pp 284-324.
salimi, fatemeh & kobra rastghoo, (1438), “ Schemas & its rolr in understanding content of the book of Sajjadieh consciousness basd on cognithve linguistices”, Journal of Arabic language and literature.
sarat, ahmad, (2003), “ Metaphorical thoughts in western research”, the journal of criticism of litrature, No 49,pp 478- 503.
Safavi, kourush, ((1379),” Intrroduction to semantics” edition 1, Tehran: surreh mehr.
Safavi, kourush, (1396), “The metaphor”, edition 1, Tehran: elmi’s publication.
Shafiee kadkanni, mohammad reza, (1387), “ Imagery in persion poetry”, edition 2, Agah’s publishing.
Taheri, Najmeh and mohammad reza sarvi, (1393), “ A compriative study of the poetic themes of parvin etesami and soad al-sabah”, gournal of literary reseachNo 79, pp 194-220.
weydir, nadyeh, (2011), “ Metaphor and encyclopedia in the titel of novel of zakrat al-jasad”, master thesis superviser mostafa darvash,al- jazireh, tizi wezou’s university.
Zolfaghari, akhtar & Nasrin abbasi, (1394), conceptual metaphor in ibne Khafajeh’s poeams”, naghde adabi’s journal, No 11, pp 105- 120.
