جایگاه تشبیه تمثیلی در قرآن کریم(مطالعه موردی: تشبیهات تمثیلی در موضوع انفاق)

الموضوعات : فصلنامه مطالعات قرآنی

عبدالرحیم زارعیان جهرمی ¹ , صفدر شاکر ² , ابراهیم زارعی فر ³

1 - دانشجوی دکترای دانشگاه آزاد اسلامی فسا، رشته الهیات، گرایش علوم قرآن و حدیث
2 - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی فسا، رشته زبان و ادبیات عرب
3 - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی فسا، رشته زبان و ادبیات عرب

تاريخ الإرسال : 23 الثلاثاء , محرم, 1443 تاريخ التأكيد : 23 الثلاثاء , محرم, 1443 تاريخ الإصدار : 16 الخميس , صفر, 1443

الکلمات المفتاحية:

ملخص المقالة :

از ابزارهای مهمی که می‌توان به وسیله آن، مفاهیم و مطالب را دقیق‌تر و سریع‌تر به اذهان مردم منتقل نمود، استفاده از ضرب المثل، تشبیه، تمثیل و غیره است. قرآن کریم در راستای بیان پیام‌های هدایتی در قالبی بلاغی و مفهومی، از ابزارهایی همچون استفاده از مثال و تشبیه تمثیلی بهره برده است. یکی از بهترین روش‌هایی که قرآن می‌تواند معارف عقلی و مفاهیم معنوی را برای مردم تبیین نماید، تشبیه و تمثیل است؛ چراکه به وسیله تشبیه و تمثیل، واقعیت‌ها با زبانی ساده و روان به ذهن متبادر می‌گردد. در قرآن مجید حدود 500 آیه وجود دارد که دارای تشبیه، تمثیل، کنایه، مجاز و تشبیه تمثیلی می‌باشد. این مقاله در صدد است با اتخاذ روش توصیفی- تحلیلی، پس از تبیین مفهوم تشبیه تمثیلی و کارکرد قرآنی آن، تشبیهات تمثیلی قرآن کریم در مقوله انفاق را مورد بررسی و واکاوی قرار دهد.

المصادر:

کتابنامه

قرآن کریم. ترجمه محمد فولادوند.

زمخشری، محمود بن عمر. 1408ق، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، بیروت: دار الکتاب العربی.

طباطبایی، سید محمدحسین. 1374ش، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: جامعه مدرسین وابسته به حوزه علمیه قم.

محلی، محمد بن احمد. 1416ق، تفسیر الجلالین، تحقیق جلال الدین سیوطی، بیروت: مؤسسۀ النور.

مکارم شیرازی، ناصر. 1371ش، تفسیر نمونه، تهران: دار الکتب الاسلامیۀ.

الهاشمی، احمد. 1380ش، جواهر البلاغة، تهران: فیض.

 

مقالات

فارسی، بهنام و سارا مؤمنی. 1395ش، «زیبایی‌شناسی کارکرد «آب و باد» در تشبیهات تمثیلی قرآن با تکیه بر نظریه بافت زبانی»، فصلنامه پژوهش­های ادبی- قرآنی، سال چهارم، شماره چهارم، زمستان.

کمالی بانیانی، مجیدرضا و محمدرضا کمالی بانیانی و مهدی رضا کمالی بانیانی و مهدی خزاعی. 1393ش، «واکاوی بیان شیوه‌‌‌های تمثیلی در قرآن کریم»، فصلنامه مطالعات قرآنی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد جیرفت، سال پنجم، شماره 18، تابستان، صص152-137.

نصیری، روح الله. «کارکردها و ویژگی‌های صنعت بلاغی تشبیه تمثیلی در قرآن کریم»، پژوهش‌های زبان­شناختی قرآن، سال دوم، شماره اول، صص39-53.

 

Bibliography

The Holy Quran. Translated by Mohammad Fooladvand.

Zamakhshari, Mahmoud bin Omar. 1408 AH, Al-Kashaf An Haqeeq Ghawamez Al-Tanzil, Beirut: Dar Al-Kitab Al-Arabi.

Tabatabai, Seyed Mohammad Hussein 1995, Al-Mizan Fi Tafsir Al-Quran, Qom: Qom Seminary Teachers Association

 Mahali, Muhammad ibn Ahmad. 1416 AH, Tafsir al-Jalalin, research by Jalal al-Din Siyuti, Beirut: Al-Noor Foundation.

Makarem Shirazi, Nasser. 1992, Sample Interpretation, Tehran: Dar Al-Kotob Islami.

Al-Hashemi, Ahmad 2001, Jawahar al-Balaghah, Tehran: Faiz.

 

Articles

 

Farsi, Behnam and Sara Momeni. 2016, "Aesthetics of the function of" water and wind "in allegorical similes of the Qur'an based on the theory of linguistic context", Quarterly Journal of Literary-Quranic Research, Fourth Year, Fourth Issue, Winter.

Kamali Baniani, Majid Reza and Mohammad Reza Kamali Baniani and Mehdi Reza Kamali Baniani and Mehdi Khazaei. 2014, "Analysis of the expression of allegorical methods in the Holy Quran", Quarterly Journal of Quranic Studies, Islamic Azad University, Jiroft Branch, Fifth Year, No. 18, Summer, pp. 152-137.

Nasiri, Ruhollah "Functions and characteristics of the rhetorical industry of allegorical simile in the Holy Quran", Quranic Linguistic Research, Second Year, First Issue, pp. 39-53.