معناشناسی تعبیر «لعلکم+فعل» در آیات قرآن کریم بر اساس نظریه لنگاکر

الموضوعات : فصلنامه مطالعات قرآنی

زهره قربانی مادوانی ¹ (استادیار زبان و ادبیات عربی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران)

تاريخ الإرسال : 12 الخميس , شعبان, 1442 تاريخ التأكيد : 12 الخميس , شعبان, 1442 تاريخ الإصدار : 08 الأحد , شعبان, 1442

الکلمات المفتاحية:

ملخص المقالة :

زبان شناسی شناختی بر این باور است که زبان به طور مستقیم مفهوم سازی گوینده را از موقعیت‌ها نشان می‌دهد. لنگاکر به عنوان یکی از نظریه پردازان زبان شناسی شناختی، بیان می‌کند که بر اساس سه اصل، اهمیت، دقت و چشم انداز می‌توان تعبیرهای گوناگون گوینده را مورد پردازش قرار داد. در قرآن کریم نیز اینگونه تعابیر بسیار هستند. در واقع تعابیر گوناگونی که در آیات قرآن به کار رفته‌اند، از لحاظ شناختی نقش بسیار مهمی را ایفا می‌کنند و معناسازی خاصی دارند. یکی از آن تعابیر، تعبیرلعل+فعل است. در واقع این تعبیر به ما می‌گوید که کدام یک از عنصرهای زبانی آن آیات، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. از این رو این مقاله بر آن است تا با کمک این نظریه و بر اساس منهج توصیفی- تحلیلی آیاتی که دربردارنده این تعبیر هستند، را مورد بررسی قرار دهد. نتایج این بررسی نشان داد که افعال موجود در تعبیر لعل+فعل در نزد خداوند اهمیت بیش‌تری نسبت به دیگر عنصرها داشته است و از بین دیگر عناصر زبانی، برجسته شده‌اند تا توجه خواننده را به سمت خود جلب کنند.

المصادر:

قرآن کریم.

ابوزید، نصر حامد. 1389ش، معنای متن، ترجمه مرتضی کریمی نیا، تهران: طرح نو.

افراشی، آزیتا. 1395ش، مبانی معناشناسی شناختی، چاپ اول، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.

الهی قمشه‌ای، مهدی. 1385ش، ترجمه قرآن کریم، قم: دار الثقلین.

ایزوتسو، توشیهیکو. 1391ش، خدا و انسان در قرآن، ترجمه احمد آرام، تهران: مؤسسه تحقیقاتی و فرهنگی و زبان‌شناسی.

پالمر، فرانک. بی تا، نگاهی تازه به معناشناسی، ترجمه کورش صفوی، چاپ ششم، تهران: نشر مرکز.

دانیل، چندلر. 1387ش، مبانی نشانه شناسی، ترجمه مهدی پارسا، قم: پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامی.

راسخ مهند، محمد. 1389ش، درآمدی بر زبان شناسی شناختی، نظریه ها و مفاهیم، تهران: سمت.

روشن، بلقیس و لیلا اردبیلی. 1395ش، مقدمه‌ای بر معناشناسی شناختی، چاپ دوم، تهران: علم.

سیدی، سید حسین. 1390ش، تغییر معنایی در قرآن، چاپ اول، تهران: سخن.

صفوی، کورش. 1379ش، درآمدی بر معناشناسی، تهران: سروش.

قانعی، علی. 1386ش،تناسب آیات، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).

قائمی نیا، علیرضا. 1390ش، معناشناسی شناختی قرآن، چاپ اول، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.

قرائتی، محسن. 1383ش، تفسیر نور، چاپ یازدهم، تهران: مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن.

نیلی پور، رضا. 1394ش، زبان شناسی شناختی، دومین انقلاب معرفت شناختی در زبان شناسی، تهران: هرمس.

 

مقالات

امانی، بهرام و سارا نجفی. 1396ش، «معناشناسی تاریخی و توصیفی شعوب در قرآن کریم»، دوفصلنامه پژوهش‌های شناختی قرآن، سال ششم، شماره دوم.

حسینی، جواد. 1391ش، «تناسب اسماء حسنای الهی با محتوای آیات سوره نساء»، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات قم.

درزی، قاسم و احمد پاکتچی و احد فرامرز قراملکی. 1395ش، «الزامات روش شناختی مطالعات میان رشته‌ای قرآن کریم بررسی نمونه محور آثار مرتبط با معناشناسی»، مجله مطالعات قرآن و حدیث، دوره 10، شماره 19.

سجادی، سید ابوالفضل و سحر محبی. 1391ش، «معناشناسی تاریخی و توصیفی واژه سبیل در قرآن کریم»، فصلنامه تخصصی تفسیر، علوم قرآن و حدیث، سال چهارم، شماره پانزدهم.

عباسی، زینب. 1390ش، «معناشناسی تاریخی و توصیفی واژه امامت در قرآن»، پایان نامه کارشناسی ارشد، به راهنمایی غلامحسین اعرابی و مشاوره: جعفر نکونام، دانشکده الهیات دانشگاه قم.

علی خواجه، شعیب. 1395ش، «تناسب اسماء و صفات الهی با بافت و سیاق آیات قرآن کریم»، مطالعه موردی سوره احزاب، رساله دکتری، دانشکده ادبیات و علوم انسانی فردوسی مشهد.

فتاحی زاده، فتحیه و معصومه شیردل. 1397ش، «معناشناسی توصیفی در تفسیر آیات قرآن کریم»، فصلنامه مطالعات تفسیری، سال نهم، شماره 34.

قائمی نیا، علیرضا. 1386ش، «زبان شناسی شناختی و مطالعات قرآنی»، مجله ذهن، شماره 30، صص 3-26.

ممی پور، فهیمه. 1393ش، «تناسب محتوایی درونی هر آیه، با تأکید بر بخش‌های پایانی آن در سوره مائده»، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان.

نکونام، جعفر و محمد معظمی گودرزی. 1392ش، «معناشناسی تاریخی و توصیفی «عدن» در قرآن کریم»، مجله پژوهش‌های قرآن و حدیث، سال چهل و شش، شماره دوم.

نوبخت، محسن. 1394ش، «تحلیل نشانه شناختی مجاز و نقش آن در انسجام و پیوستگی متن»، رساله دکترای زبان شناسی همگانی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.

 

References:

Holy Quran

Abu Zayd, Nasr Hamed. 2010, the meaning of the text, translated by Morteza Kariminia, Tehran: New Design.

Afrashi, Azita. 2016, Fundamentals of Cognitive Semantics, First Edition, Tehran: Institute of Humanities and Cultural Studies.

Elahi Ghomshei, Mahdi. 2006, translation of the Holy Quran, Qom: Dar al-Thaqalin.

Izutsu, Toshihiko. 2012, God and Man in the Quran, translated by Ahmad Aram, Tehran: Research, Cultural and Linguistic Institute.

Palmer, Frank. A New Look at Semantics, translated by Kourosh Safavid, sixth edition, Tehran: Markaz Publishing.

Daniel, Chandler. 2008, Fundamentals of Semiotics, translated by Mehdi Parsa, Qom: Research Institute of Islamic Culture and Art.

Rasek Mohannad, Mohammad 2010, Introduction to Cognitive Linguistics, Theories and Concepts, Tehran: Samt Pub.

Roshan, Belqis and Leila Ardabili. 2016, Introduction to Cognitive Semantics, Second Edition, Tehran: Alam.

Sidi, Syed Hussein 1390, semantic change in the Quran, first edition, Tehran: Sokhan.

Safavid, Cyrus. 2000, Introduction to Semantics, Tehran: Soroush.

Ghani, Ali. 2007, Proportion of Verses, Qom: Imam Khomeini Educational and Research Institute.

Ghaemi Nia, Alireza. 2011, Cognitive Semantics of the Quran, First Edition, Tehran: Institute of Islamic Culture and Thought.

Qaraati, Mohsen 2004, Tafsir Noor, 11th edition, Tehran: Cultural Center of Lessons from the Quran.

Nilipour, Reza 2015, Cognitive Linguistics, The Second Epistemological Revolution in Linguistics, Tehran: Hermes.

 

Articles

Amani, Bahram and Sara Najafi. 1396, "Historical and descriptive semantics of branches in the Holy Quran", Bi-Quarterly Journal of Quranic Cognitive Research, Year 6, Number 2.

Hosseini, Javad 2012, "Proportion of the names of divine beauty with the content of the verses of Nisa Surah ", Master's thesis, Qom Faculty of Theology.

Darzi, Qasem and Ahmad Paktachi and Ahad Faramarz Gharamaleki. 2016, "Methodological requirements for interdisciplinary studies of the Holy Quran, a sample-oriented study of works related to semantics", Journal of Quran and Hadith Studies, Volume 10, Number 19.

Sajjadi, Seyed Abolfazl and Sahar Mohebbi. 2012, "Historical and descriptive semantics of the word mustache in the Holy Quran", Specialized Quarterly of Tafsir, Quranic and Hadith Sciences, Fourth Year, Fifteenth Issue.

Abbasi, Zainab 1390, "Historical and descriptive semantics of the word Imamate in the Qur'an", master's thesis, under the guidance of Gholam Hossein Arabi and counseling: Jafar Nekounam, Faculty of Theology, Qom University.

Ali Khajeh, Shoaib 2016, "Proportion of Divine Names and Attributes with the Text and Context of the Verses of the Holy Quran", Case Study of Al-Ahzab Surah, PhD Thesis, Ferdowsi Faculty of Literature and Humanities, Mashhad.

Fattahizadeh, Fathieh and Masoumeh Shirdel. 1397, "Descriptive semantics in the interpretation of verses of the Holy Quran", Quarterly Journal of Interpretive Studies, Year 9, No. 34.

Ghaemi Nia, Alireza. 2007, "Cognitive Linguistics and Quranic Studies", Journal of Mind, No. 30, pp. 3-26.

Mamipour, Fahima. 2014, "The internal content of each verse, with emphasis on its final sections in Ma'idah Surah ", Master Thesis, Faculty of Theology, Shahid Madani University of Azerbaijan.

Nekounam, Jafar and Mohammad Moazami Goodarzi. 1392, "Historical and descriptive semantics of" Aden "in the Holy Quran", Journal of Quran and Hadith Research, Year Forty-six, Second Issue.

Nobakht, Mohsen 1394, "Authorized semiotic analysis and its role in text coherence and coherence", PhD thesis in General Linguistics, Institute of Humanities and Cultural Studies.