بررسی زبان تمثیل و داستان قضاوت حضرت داود(ع) در قرآن کریم

الموضوعات : فصلنامه مطالعات قرآنی

عماد صادقی ¹ (دانش آموخته دکتری تفسیر تطبیقی دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم قم)
حسین علوی مهر ² (دانشیار گروه تفسیر و علوم قرآن جامعۀ المصطفی العالمیۀ)

تاريخ الإرسال : 24 الثلاثاء , جمادى الأولى, 1443 تاريخ التأكيد : 24 الثلاثاء , جمادى الأولى, 1443 تاريخ الإصدار : 18 الأربعاء , جمادى الأولى, 1443

الکلمات المفتاحية:

ملخص المقالة :

مسأله مصونیت انبیا از گناه و خطا به طور اجمال مورد قبول همه مسلمین، بلکه همه صاحبان ادیان و ملل است؛ ولی در خصوصیات آن اختلاف فراوان و آراء و اقوال گوناگونی وجود دارد. بر اساس ظاهر برخی از آیات قرآن کریم تعدادی از انبیاء الهی دچار خبط و خطا شده‌اند که با مقام رسالت آن‌ها سازگاری ندارد. یکی از این موارد آیاتی است که ظاهراً نشان می‌دهد حضرت داود(ع) در قضاوت خویش دچار خطا شده است از این رو در این مقاله سعی شده به این مسأله پرداخته شود تا ثابت گردد هیچ گونه خبط و خطایی از جانب ایشان صورت نگرفته است بلکه موضوع از این قرار بوده است که وقتی خداوند مقام فصل الخطابی را به پیامبر(ص) ارزانی داشت حضرت داود(ع) به درگاه خدا استغاثه کرد که پروردگارا مردم تاب و تحمل مقام فصل الخطابی را ندارند و بهتر است که به همان شیوه معمول میان آن‌ها داوری شود و در این زمان اتفاقی می‌افتد که او متوجه اشتباهش شده و بلافاصله از درگاه خدا طلب عفو و بخشش می‌نماید.

المصادر:

قرآن مجید.

ابن اثیر، ابوالحسن علی بن محمد. 1385ق، الکامل فی التاریخ، بیروت: دار صادر.

ابن فارس، احمد بن فارس. 1404ق، معجم مقاییس اللغة، محقق: هارون عبدالسلام محمد، قم: مکتب الاعلام الاسلامی.

ابن منظور، محمد بن مکرم. 1414ق، لسان العرب، بیروت: دار صادر.

انصاری، شیخ مرتضی. 1415ق، القضاء والشهادات، قم: باقری.

انصاریان، حسین. 1383ش، ترجمه قرآن، قم: اسوه.

آلوسی، سید محمود. 1415ق، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم، بیروت: دار الکتب العلمیۀ.

جوادی آملی، عبدالله. بی­تا، تفسیر تسنیم، قم: انتشارات اسراء.

جوهری، اسماعیل بن حمّاد. 1376ق، الصّحاح، محقق: عبدالغفور عطار، بیروت: دار العلم الملایین.

حسینی همدانی، محمد. 1404ق، انوار درخشان در تفسیر قرآن، تهران: لطفی.

حلّی، حسن بن یوسف. 1365ش، الباب الحادی عشر، شرح: فاضل مقداد، تهران: موسسه مطالعات اسلامی.

حویزی، عبدالعلی بن جمعه. 1415ق، نور الثقلین، قم: انتشارات اسماعیلیان.

رازی، محمد بن عمر. بی­تا، محصل أفکار المتقدمین والمتأخرین فی العلماء والحکماء والمتکلمین، بی‌جا: مکتبۀ الکلیات الأزهریۀ.

راغب اصفهانی، حسین بن محمد. 1412ق، مفردات ألفاظ القرآن، بیروت: دار القلم.

رهنما، زین العابدین. 1349ش، ترجمه و جمع آوری تفسیر قرآن مجید، تهران: انتشارات کیهان.

زحیلی، وهبۀ بن مصطفی. 1418ق، التفسیر المنیر فی العقیدة والشریعة والمنهج، بیروت: دار الفکر المعاصر.

سبحانی، جعفر. بی­تا، منشور جاوید، قم: انتشارات توحید.

سبزواری، محمد. 1406ق، الجدید فی تفسیر القرآن المجید، بیروت: دار التعارف للمطبوعات.

صفار، محمد بن حسن. 1404ق، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمّد صلّی الله علیهم، قم: مکتبة آیة الله المرعشی النجفی.

طباطبایی، سید محمد حسین. 1417ق، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه.

طبرسی، فضل بن حسن. 1372ش، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران: انتشارات ناصرخسرو.

طوسی، محمد بن حسن. 1409ق، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دار احیاء التراث العربی.

العکبری البغدادی، محمد بن محمد نعمان. 1372ش، أوائل المقالات فی المذاهب والمختارات، قم: مؤسسه مطالعات اسلامی.

فخرالدین رازی، ابوعبدالله محمد بن عمر. 1420ق، مفاتیح الغیب، بیروت: دار احیاء التراث العربی.

فراهیدی، خلیل بن احمد. 1409ق، کتاب العین، قم: نشر هجرت.

قرطبی، محمد بن احمد. 1364ش، الجامع لأحکام القرآن، تهران: انتشارات ناصرخسرو.

گنابادی، سلطان محمد. 1408ق، تفسیر بیان السعادة فی مقامات العبادة، بیروت: مؤسسۀ الأعلمی للمطبوعات.

مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی. 1404ق، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار(علیهم السلام)، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.

مکارم شیرازی، ناصر. 1374ش، تفسیر نمونه، تهران: دار الکتب الاسلامیۀ.

مکارم شیرازی، ناصر. 1377ش، پیام قرآن، تهران: دار الکتب الاسلامیۀ.

نجفی خمینی، محمد جواد. 1398ق، تفسیر آسان، تهران: انتشارات اسلامیۀ.

الهمدانی المعتزلی، عبدالجبار بن احمد. 1850م، متشابه القرآن، دمشق: دار التراث.

 

 

 

Holy Quran.

Ibn Atheer, Abul-Hassan Ali bin Muhammad. 1385 BC, al-Kamel fi al-Tarikh, Beirut: Dar Sader.

Ibn Faris, Ahmed bin Faris. 1404 B.C., A Dictionary of Language Measures, Investigator: Harun Abd al-Salam Muhammad, Qom: Islamic Media Office.

Ibn Manzoor, Muhammad Ibn Makram. 1414 BC, Lisan Al-Arab, Beirut: Dar Sader.

Ansari, Sheikh Murtaza. 1415 BC, Judgment and Testimony, Qom: Baqeri.

Ansarian, Hussain. 2004, translation of Qur’an, Qom: Osweh Press

Alusi, Seyyed Mahmoud. 1415 BC, The Spirit of Meanings in the Interpretation of Holy Quran, Beirut: Dar Al-Kutub Al-Ilmiyya.

Jawadi Amoli, Abdullah. Bi‌ta, Tafsir of Tasnim, Qom: Isra' Spreads.

Jawhari, Ismail bin Hammad. 1376 BC, As-Sahah, Investigator: Abdel Ghafour Attar, Beirut: House of Science Al-Malayin.

Hosseini Hamedani, Muhammad. 1404 B.C., Anwar Derakhshan, ed. Interpretation of Holy Quran, Tehran: Lotfi.

Helli, Hassan bin Youssef. 1365 Chapter Eleven, Explanation: Fadel Miqdad, Tehran: Islamic Readings Institution.

Hawezi, Abdul Ali bin Juma. 1415 B.C., Noor Al-Thaqalayn, Qom: Ismailian publications.

Razi, Muhammad bin Omar. Bi‌ta, Collector of the ideas of the forerunners and the later in scholars, sages and theologians: Library of Al-Azhar colleges.

Ragheb Isfahani, Hussein bin Mohammed. 1412 BC, Vocabulary of Holy Quran, Beirut: Dar Al-Qalam.

Rahnama, Zine El Abidine. 1349 , translation and collection of Ori interpretation of the Holy Qur’an, Tehran: Kayhan publications.

Zuhaily, Wahba bin Mustafa. 1418 A.D., The enlightening interpretation of faith, Sharia and method, Beirut: House of Contemporary Thought.

Subhani, Jafar. Bi‌ta, Javid Publishing, Qom: Unification Diffusions.

Sabzwari, Muhammad. 1406 B.C., The New in Interpretation of the Holy Qur’an, Beirut: Dar Al Ta’rif for Publications.

Saffar, Mohammed bin Hassan. 1404 B.C., Insights of degrees in the virtues of the Ahl Al Beyt, Qom: Library of Ayatollah Marashi Najafi.

Tabatabai, Seyyed Muhammad Hossain. 1417 BC, Al-Mizan in the Interpretation of Holy Quran, Qom: An Islamic Proper Notebook, Teachers University, Hawza Ilmiyya.

Tabarsi, Fadl bin Hassan. 1372 , Majma` al-Bayan fi Tafsir al-Qur’an, Tehran: Naser Khosrow publications.

Tousi, Muhammad bin Hassan. 1409 BC, Al-Tibyan fi Tafsir Al-Qur’an, Beirut: House of Revival of the Arab Heritage.

Al-Akbari Al-Baghdadi, Muhammad bin Muhammad Numan. 1372 A.M., The first articles in the schools of thought and the anthology, Qom: Foundation for Islamic Studies.

Fakhruddin Razi, Abu Abdullah Muhammad bin Omar. 1420 BC, Keys to the Unseen, Beirut: House of Revival of the Arab Heritage.

Farahidi, Khalil bin Ahmed. 1409 BC, Kitab al-Ain, Qom: Hejrat Publishing.

Qurtubi, Muhammad bin Ahmed. 1364 , Al-Jami’ of the provisions of Holy Quran, Tehran: Naser Khosrow publications.

Gonabadi, Sultan Muhammad. 1408 B.C., Interpretation of the Statement of Happiness in the Maqamat Al-Abaad, Beirut: Founder of Al-Alame Publications.

Majali, Muhammad Baqir bin Muhammad Taqi. 1404 B.C., Bihar Al-Anwar Al-Jami’a, Al-Anwar Al-Jama’a, the news of the pure imams Beirut: House of Revival of Arab Heritage.

Makarim Shirazi, Nasser. 1374 , Tafsir Namouna, Tehran: House of Islamic Books.

Makarim Shirazi, Nasser. 1377 , Byam Qur'an, Tehran: Dar al-Kutub al-Islami.

Najafi Khomeini, Muhammad Javad. 2019, Tafsir Asan, Tehran: Tafsir – e Asan Press

Al-Hamdani Al-Mu'tazili, Abdul-Jabbar bin Ahmed. 1850 A.D., Similar to Holy Quran, Damascus: Dar Al-Turath.