واکاوی مبانی قرآن کریم پیرامون بهره‌گیری از تفاوت‌های مذهبی

الموضوعات : فصلنامه مطالعات قرآنی

عباس بخشنده بالی ¹ ( استادیار دانشگاه مازندران، دانشکده الهیات و معارف اسلامی )
محمدابراهیم بخشنده ² ( استادیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قائمشهر )

تاريخ الإرسال : 14 الجمعة , محرم, 1441 تاريخ التأكيد : 14 الجمعة , محرم, 1441 تاريخ الإصدار : 22 الجمعة , ذو الحجة, 1440

الکلمات المفتاحية:

ملخص المقالة :

قرن‌ها است که دشمنان و دولت‌های استکباری، تفرقه میان مذاهب و اقوام اسلامی را به عنوان راهبرد اصلی خود در تقابل با خاورمیانه قرار داده، و متأسفانه با غفلت و عدم بصیرت بعضی از ملت‌ها و دولت‌های اسلامی، خبر جنگ و کشتار مسلمان‌ها به دست یکدیگر به خبر اول رسانه‌ها در سرتاسر جهان تبدیل شده است. از منظر قرآن کریم وجود تفاوت و اختلاف امری طبیعی بوده و فوائد فراوانی از این تفاوت حاصل می‌شود که از جمله آن‌ها می‌توان به تحقق علم و معرفت، امکانپذیر بودن آزمایش و امتحان، عملی شدن آزادی و اختیار، بی فایده نبودن ارسال انبیاء، ثواب و عقاب، بهشت وجهنم و امثال این‌ها اشاره نمود. این پژوهش که با روش توصیفی- تحلیلی نگارش گردید، در پی واکاوی مبانی قرآن کریم در مسأله پرهیز از تفرقه در اقوام و مذاهب اسلامی است که به این نتیجه می‌رسد که این اختلاف‌ها، وسیله و مقدمه است و هرگز نباید به عنوان هدف و غایت تلقی شود و وظیفه انسان‌ها این است که به اندازه توان خود فاصله‌ها و اختلاف‌ها را نسبت به مذاهب دیگر اسلامی کاهش داده و با گفت‌و‌گویی احسن تفرقه را از خود دور نمایند.

المصادر:

کتابنامه

قرآن کریم.

نهج البلاغه امیرالمؤمنین(ع). ترجمه محمد دشتی.

آلوسی، محمود. 1415ق، روح المعانى فى تفسیر القرآن العظیم، تحقیق علی عبد الباری، بیروت: دار الکتب العلمیه.

ترمذی، محمد بن عیسی. 1043ق، سنن الترمذی، تحقیق عبد الرحمن محمد عثمان، بیروت: دار الفکر.

توفیقی، حسین. 1384ش، آشنایی با ادیان بزرگ، چاپ هفتم، قم: سمت.

جوادی آملی، عبد الله. 1378ش، تسنیم، قم: اسراء.

خمینی، روح الله. 1386ش، وحدت از دیدگاه امام خمینی(ره)، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام(ره).

سبحانی، جعفر. 1375ش، مدخل مسائل جدید در علم کلام، قم: مؤسسه امام صادق(ع).

راشدی، حسن.1380ش، نمازشناسی، چاپ دوم، تهران: ستاد اقامه نماز.

زمانی، کریم. 1382ش، میناگر عشق، تهران: نشر نی.

سعدی شیرازی، ابو محمّد مُشرف ‌الدین. 1368ش، گلستان، تصحیح و توضیح غلامحسین یوسفی، تهران: گوته.

سید قطب، بن ابراهیم. ۱۴۱۲ق، فى ظلال القرآن، چاپ هفدهم، بیروت: دار الشروق.

صادقی، هادی. 1382ش، درآمدی بر کلام جدید، قم: نشر معارف.

طباطبایی، محمدحسین. 1363ش، تفسیر المیزان، ترجمه سید محمد باقر موسوی همدانی و همکاران، بی‌جا: بنیاد علمی و فکری علامه طباطبایی.

طبرسی، فضل بن حسن. بی‌تا، مجمع البیان، قم: دار المعرفه.

طبری، محمد بن جریر. 1408ق، جامع البیان فی تأویل القرآن، 15مجلد، بیروت: دار الفکر.

فیض کاشانی، ملا محسن. 1415ق، تفسیر الصافی، تهران: انتشارات صدرا.

کلینی، محمد بن یعقوب. بی‌‌تا، اصول کافی‌، ترجمه و شرح جواد مصطفوی، تهران: دفتر نشر فرهنگ اهل ‌بیت.

مصباح یزدی، محمدتقی. 1378ش، معارف قرآن، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).

مطهری، مرتضی. 1387ش، خدمات متقابل اسلام و ایران، چاپ سی و ششم، تهران: صدرا.

مطهری، مرتضی. 1372ش، مجموعه آثار، جلد 1 و 4، قم: صدرا.

مکارم شیرازی، ناصر و همکاران. بی‌تا، تفسیر نمونه، تهران: دار الکتب الاسلامیه.

مهر، فرهنگ. 1381ش، فلسفه زرتشت، چاپ چهارم، تهران: نشر جامی.

هیوم، رابرت. 1374ش، ادیان زنده جهان، ترجمه عبد الرحیم گواهی، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.

 

 

Bibliography

Holy Quran.

Nahj al-Balaghah, Amir al-Mu'minin Ali, translation by Mohammad Dashti, Qom: Amir al-momenin Research Institute, 2012.

Alusi, Mahmoud, Roh al-Ma'ani fi tafsire al-Qur'an al-Azim, the research of Ali Abdul Bari, Beirut: Dar al-Kabul al-elmiyah, 1415.

Termazei, Mohammad bin Isa, Sonan al-Termezi, the research of Abd Al-Rahman Mohammad  ben Osman, Beirut: Dar al-fekr, 1043.

Tofighi, Hossein, Familiarity with the Great Religions, Seventh Edition, Qom: samt, 2005.

Javadi Amoli, Abdullah, Tasnim, Qom: Esra, 1378.

Khomeini, Ruhollah, Vahdat from Imam Khomeini's point of view, Tehran: Institute for the regulation and publishing of works of Imam, 2007.

Sobhani, Jafar, The Introduction to New Issues in kalam, Qom: Imam Sadiq Institute, 1375.

Rashedi, Hassan, prayers, second edition, Tehran: Headquarters of the prayer, 1380.

Zamani, Karim, Minagar Eshq, Tehran: Ney Pablication, 1382

Sa'di Shirazi, Abu Mohammad Moshrefo al-ddin, Golestan, Correction and Explanation of Gholam Hossein Yousefi, Tehran: Goteh, 1368.

Seyyed Qtb, Fi Zalal al-Quran, Seventeenth Edition, Beirut: Dar Al-Shorogh, 1412.

Sadeghi, Hadi, An Introduction to New Kalam, Qom: Maaref Pablikation, 2003.

Tabatabaei, Mohammad Hussein, Tafsir al-Mizan, translated by Seyyed Mohammad Bagher Mousavi Hamedani and his colleagues, qom: Allameh Tabataba'i Scientific and Contemporary Foundation, 1363.

Tabrisi, Fazl ibn Hasan, Majma al- Bayan, Qom: Dar al-Maarefah, not time.

Tabari, Mohammad bin Jarir, Jame al-Bayan Fi Taavil al-Quran (15 volumes), Beirut: Dar al-Fakr, 1408.

Feyze Kashani, Mulla Hasan, Tafsir al-SSafi, Tehran: Sadra Publication, 1415.

Culayni, Mohammed ibn Ya'qub, Osule Kafi, Translation and Explanation by Javad Mostafavi, Tehran: Ahl al-Beyt, Beita, not time.

Mesbah Yazdi, Mohammad Taghi, Theology of the Qur'an, Qom: Imam Khomeini Educational and Research Institute, 1378.

Motahhari, Morteza, Mutual Services of Islam and Iran, Thirty-Sixth Edition, Tehran: Sadra, 2008.

Motahari, Morteza, Collection of Works, volumes 1 and 4, Qom: Sadra, 1372.

Makarem Shirazi, Nasser. Tafsire Nemone, Tehran: Dart al-Eslamiyah, not time.

Hume, Robert, The World's Religions, Translation: Abdul Rahim Guahi, Tehran: The Office of the Publishing of Islamic Culture, 1374

Seal, Culture, Philosophy of Zartosht, Fourth Edition, Tehran: Khorram Publication, 2002.