تأثیر آموزه‌های قرآنی و حدیثی بر تمدن عصر آل بویه و نفوذ آن بر اقدامات عملی عضدالدوله دیلمی
الموضوعات : فصلنامه مطالعات قرآنی
رمضان رضائی
1
(استادیار رسمی گروه آموزشی تاریخ، تمدن و انقلاب اسلامی دانشکده معارف و اندیشه اسلامی دانشگاه تهران)
الکلمات المفتاحية:
ملخص المقالة :
مستندات تاریخی بغداد قرن چهار و علاوه بر آن، تحلیل‌هایی که از جانب محدثان و مفسران و مورخان، تمدن پژوهان و فیلسوفان تاریخ و دیگران به دست آمده، حاکی از رشد و گسترش فکری و دینی اسلام در مقایسه با دیگر دوره‌هاست. لذا این پژوهش در نظر دارد بر ارتقای بی نظیر حوزه های گوناگون عمرانی عهد عضدی مانند ساخت اماکن درمانی و فرهنگی، شهرسازی و احیای ویرانی‌ها، توجه به مرمت مشاهد مقدسه، جمع‌آوری حدیث و رشد و گسترش تفاسیر و در نهایت امنیت در این عصر؛ که ریشه قرآنی و حدیثی داشته است؛ با استفاده از منابع و متون اصیل و تحلیل های جانبی، به کشف انگیزه‌های عمرانی این حاکم(عضدالدوله) بپردازد و انگیزه‌هایی که چرایی و چگونگی جهت‌گیری فعالیت‌های او را تا حدودی مشخص کند. به همین دلیل مسأله اصلی این است که تأثیرآموزه‌های قرآنی و حدیثی در شکوفایی و درخشش تفکر شیعی و ایرانی چقدر بوده است؟
قرآن کریم.
ابن اثیر، عز الدین أبوالحسن علی بن ابی الکرم. 1965م، الکامل فی التاریخ، بیروت: دار صادر.
ابن بلخی. 1343ش، فارسنامه، به کوشش علی نقی بهروزی، شیراز: اتحادیه مطبوعاتی فارس.
ابن جلجل الاندلسی، سلیمان بن حسان. 1349ش، طبقات الاطباء والحکماء، ترجمه سید محمدکاظم امام، تهران: دانشگاه تهران.
ابن جوزی، ابوالفرج عبدالرحمن بن علی بن محمد. 1357ق، المنتظم فی تاریخ الملوک و الامم، حیدرآباد دکن: مطبعة دار المعارف العثمانیة.
ابن خلکان. بی تا، وفیات الأعیان وانباء ابناء الزمان، تحقیق احسان عباس، بیروت: دار الثقافه.
ابن مسکویه رازی، ابو علی. 1379ش، تجارب الأمم، تحقیق ابو القاسم امامی، تهران: سروش.
اصفهانی، حمزه. 1367ش، تاریخ پیامبران و شاهان(تاریخ سنی ملوک الارض والانبیاء)، ترجمه جعفر شعار، تهران: امیرکبیر.
انصاف پور، غلامرضا. 2536پهلوی، ساخت دولت در ایران از اسلام تا یورش مغول، تهران: امیرکبیر.
بارتولد. 1372ش، تذکره جغرافیای تاریخی ایران، ترجمه حمزه سردادور، تهران: توس.
الحر العاملی، محمد بن حسن. ۱۴۰۹ق، وسائل الشیعة الی تحصیل الشریعة، ۳۰جلدی، قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام.
حسینی فسایی، حاج میرزا حسن. 1382ش، فارسنامه ناصری، تصحیح منصور رستگار فسایی، تهران: امیرکبیر.
راوندی، مرتضی. 1382ش، تاریخ اجتماعی ایران، تهران: انتشارات نگاه.
سمعانی، أبو سعید عبد الکریم بن محمد بن منصور التمیمی. 1382ق، الأنساب، تحقیق عبدالرحمن بن یحیی المعلمی الیمانی، حیدر آباد: مجلس دائرة المعارف العثمانیة.
شبانکارهای، محمد بن علی بن محمد. 1381ش، مجمع الأنساب، مصحح: میر هاشم محدث، تهران: امیرکبیر.
شهیدی صالحی، عبدالحسین. 1374ش، مدرسه کربلا از آغاز تا آل بویه، قم: حوزه.
طباطبایی، سید محمدحسین. ۱۴۱۷ق، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
عبدالعزیز دوری بغداد. بی تا، چند مقاله در تاریخ و جغرافیای تاریخی، ترجمه اسماعیل دولتشاهی، بی جا: بی نا.
فقیهی، علی اصغر. 1365ش، آل بویه و اوضاع زمان ایشان، تهران: صبا.
فقیهی، علی اصغر. 1373ش، چگونگی فرمانروایی عضدالدوله دیلمی، تهران: نشر پرتو.
کسایی، نورالله. 1375ش، فرهنگ نهادهای آموزشی ایران، تهران: دانشگاه تهران.
الگود، سیریل. 1356ش، تاریخ پزشکی ایران و سرزمین‌های خلافت شرقی، ترجمه باهر فرقانی، تهران: امیرکبیر.
لمبتون، آن.ک.س. 1362ش، مالک و زارع در ایران، ترجمه منوچهر امیری، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
محدث ارموی، جلال الدین. 1358ش، تعلیقات نقض، تهران: انتشارات انجمن آثار ملی.
مرتضی عاملی، جعفر. 1384ش، آداب طب و پزشکی در اسلام، ترجمه لطیف راشدی، قم: میراث.
مقدسی، أبو عبد الله محمد بن أحمد. 1991م، أحسن التقاسیم فی معرفة الأقالیم، القاهرة: مکتبة مدبولی.
میرخواند، محمد بن سعید برهان الدین خواند شاه. 1339ش، تاریخ روضة الصفا، ج4، تهران: انتشارات کتابفروشی‌های مرکزی.
_||_
References:
The Holy Quran.
Ibn Athir, Izz al-Din Abu al-Hasan Ali ibn Abi al-Karam. 1965, Complete in History, Beirut: Dar Sader.
Ibn Balkhi. 1964, Farsnameh, by Ali Naghi Behrozi, Shiraz: Fars Press Union.
Ibn Jaljal al-Andalus, Sulayman ibn Hasan. 1349, Classes of Physicians and Wise Men, translated by Seyyed Mohammad Kazem Imam, Tehran: University of Tehran.
Ibn Jawzi, Abu al-Faraj Abdul Rahman bin Ali bin Muhammad. 1357 AH, organized in the history of kings and nations, Hyderabad Deccan: Press of the Ottoman Encyclopedia.
the deaths of the nobles and the descendants of the sons of time, research by Ehsan Abbas, Beirut: Dar al-Thaqafa.
Ibn Muskawiyyah Razi, Abu Ali 1379, The Experiences of the Nations, Research by Abu Al-Qasim Emami, Tehran: Soroush.
Isfahani, Hamza 1988, History of Prophets and Kings (Sunni history of kings of the earth and the prophets), translated by Jafar Shaar, Tehran: Amirkabir.
Ensafpour, Gholamreza 2536 Pahlavi, Government Building in Iran from Islam to the Mongol Invasion, Tehran: Amirkabir.
Tazkereh Geography of Iran, translated by Hamzeh Sardadour, Tehran: Toos.
Al-Hurr Al-Ameli, Muhammad bin Hassan. 1409 AH, Shiite means to the study of Sharia, 30 volumes, Qom: Al-Bayt Foundation, peace be upon them.
Hosseini Fasaei, Haj Mirza Hassan. 2003, Naseri Farsnameh, edited by Mansour Rastegar Fasaei, Tehran: Amirkabir.
Ravandi, Morteza 2003, Social History of Iran, Tehran: Negah Publications.
Samani, Abu Saeed Abdul Karim bin Muhammad bin Mansour Al-Tamimi. 1382 AH, genealogy, research of Abd al-Rahman bin Yahya al-Mu'alimi al-Yamani, Hyderabad: Assembly of the Ottoman Encyclopedia.
Shabankarei, Muhammad ibn Ali ibn Muhammad. 2002, Assembly of Genealogy, Editor: Mir Hashem Mohaddes, Tehran: Amirkabir.
Shahidi Salehi, Abdul Hussein 1995, Karbala School from the beginning to Al-Buwayh, Qom: Hozeh.
Tabatabai, Seyed Mohammad Hussein 1417 AH, Al-Mizan Fi Tafsir Al-Quran, Qom: Qom Seminary Teachers Association.
Abdul Aziz Dori Baghdad. some articles in history and historical geography, translated by Ismail Dolatshahi,
Faqihi, Ali Asghar, Al-Buwayh and the situation of his time, Tehran: Saba.
Faqihi, Ali Asghar, how to rule Aḍud al-Dawla Deylami, Tehran: Parto Publishing.
Kasai, Noorullah, Culture of Iranian Educational Institutions, Tehran: University of Tehran.
Algood, Cyril., Medical History of Iran and the Lands of the Eastern Caliphate, translated by Bahr Forghani, Tehran: Amirkabir.
Owner and Farmer in Iran, translated by Manouchehr Amiri, Tehran: Scientific and Cultural Publications.
Muhaddith Ermavi, Jalaluddin., Violation Comments, Tehran: National Works Association Publications.
Morteza Ameli, Jafar 2005, Etiquette of Medicine in Islam, translated by Latif Rashedi, Qom: Heritage.
Moqaddasi, Abu Abdullah Muhammad bin Ahmad, Ahsan Al-Taqasim Fi Maarefa Al-Aqalim, Cairo: Madbouli Library.
Mir Khan, Muhammad bin Saeed Burhanuddin Khan Shah. 1339, History of Roza Al-Safa, Volume 4, Tehran: Central Bookstores Publications.
