بررسی ادله حرمت نکاح با کفار در فقه امامیه با تأکید بر آموزه‌های قرآنی
الموضوعات : فصلنامه مطالعات قرآنی
مجتبی غفاری
1
(عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی، دکتری فقه و اصول، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مهدیشهر، سمنان، ایران)
الکلمات المفتاحية:
ملخص المقالة :
یکی از موانع نکاح از منظر فقه اسلامی، بر اساس قاعده نفی سبیل نکاح فرد مسلمان با غیر مسلمان است. این مقاله شامل سه پرسش می‌باشد که بر آن‌ایم تا به این سؤالات پاسخ دهیم. سؤال نخست: اقوال فقهای امامیه در خصوص نکاح با کفار چیست؟ دوم: ادله حرمت نکاح با کفار از منظر فقه امامیه و قاعده نفی سبیل چگونه ارزیابی می‌شود؟ سوم: در تعارض قاعده فقهی نفی سبیل با سایر قواعد چگونه عمل می‌شود؟ در پاسخ پرسش اول این فرضیه متصور است که اقوال فقها در این خصوص مختلف و مهم‌ترین قول ممنوعیت نکاح دائمی با کفار ذمی و جواز نکاح موقت با آنان می‌باشد. در ادامه به نظر می‌رسد مهم‌ترین ادله حرمت نکاح با کفار عبارت‌اند از تسلط کفار بر اموال مسلمین، سست شدن روحیه جهاد، دشواری در تربیت فرزندان و اختلافات خانوادگی زوجین، به خطر افتادن وحدت در جامعه، جلوگیری از جاسوسی و نفوذ دشمن است. در تعارض قاعده نفی سبیل با سایر قواعد، حاکمیت با قاعده نفی سبیل است. در این مقاله بر آن‌ایم که اقوال مختلف فقها در این زمینه بررسی و با توجه به آیات، روایات و عقل به ادله ممنوعیت نکاح با کفار پرداخته و در پایان به چگونگی حاکمیت این قاعده بر سایر قواعد می‌پردازد.
قرآنکریم.
ابراهیمی، محمد. 1377ش، ازدواجبابیگانگان، تهران: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
ابن اثیر، مبارک بن محمد جرزی. 1422ق، النهایةفیغریبالحدیثوالأثر، بیروت: دار المعرفه.
ابن براج، عبد العزیز. 1408ق، المذهب،سلسلةالینابیعالفقهیة، بیروت: الدار الاسلامیه فقه الشیعه.
ابن حمزه، سید محمود مرعشی. 1408ق، الوسیلة، قم: منشورات مکتبه آیت الله مرعشی.
ابن منظور، محمد بن مکرم. 1416ق، لسانالعرب، چ دوم، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
ابوزهره، محمد. 1997م، الاحوالالشخصیة، چاپ دوم، قاهره: دار الفکر العربی.
امامی، حسن. 1376ش، حقوقمدنی، چاپ چهاردهم، تهران: کتابفروشی اسلامیه.
انصاری، شریف مرتضی. 1391ش، انتصار، علی بن حسین موسوی، نجف اشرف: المطبعة الحیدریة.
انصاری، محمد علی. 1415ق، الموسوعةالفقهیةالمیسرة، بی جا: مجمع الفکر الاسلامی.
بازگیر، یدالله. 1387ش، حقوقخانواده، تهران: فردوسی.
بجنوردی، سید حسن. 1419ق، القواعدالفقهیة، قم: نشر الهادی.
جصاص، احمد بن علی. بی تا، احکامالقرآن، محمد صادق قمحاوی، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
حر عاملی، محمد حسن. بی تا، وسایلالشیعةالیتحصیلمسائلالشریعة، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
خویی، ابوالقاسم. 1393ش، منهاجالصالحین، چ دوم، تهران: مکتب لطفی.
دهخدا، علی اکبر. 1373ش، لغتنامه، چ دوم، تهران: دانشگاه تهران.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد. 1412ق، مفرداتالفاظالقرآن، بیروت: دار السامیه.
راوندی، قطب الدین سعید بن هیبت الله. 1405ق، فقهالقرآنفیشرحآیاتالاحکام، قم: کتابخانه آیت الله مرعشی.
سبزواری، هادی. 1413ق، مهذبالاحکام، قم: دار الکتب الاسلامیه.
سلار، بن عبدالعزیز. 1414، المراسمالعلویة، بیروت: دار الحق.
شفاهی، محسن. 1335ش، مجموعهقواعدفقه، بی‌جا: چاپ نقش ایران.
شیخ طوسی، محمد. 1400ق، النهایة، بیروت: دار الکتب العربی.
صادقی، محمد. 1389ش، احوالشخصیهاهلسنت(نکاح) درمذهبشافعیوحنفی، چ اول، تهران: انتشارات خرسندی.
صدوق، علی بن محمد بابویه. بی تا، عللالشرایع، بیروت: دار المرتضی.
عمید، حسن. 1372ش، فرهنگفارسیعمید، چ نهم، تهران: امیرکبیر.
فیروز آبادی، محمد بن یعقوب. 1412ق، القاموسالمحیط، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
قرضاوی، یوسف. 1382ش، دیدگاه‌هایفقهیمعاصر، احمد نعمتی، بی جا: احسان.
قریشی، سید علی اکبر. 1367ش، قاموسقرآن، بی جا: دار الکتب الاسلامیه.
قمری، داریوش. 1380ش، تحولناسیونالیسمدرایران، تهران: انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
قنوچی، سید محمد صدیق. بی تا، نیلالمراممنتفسیرآیاتالاحکام، قم: دار الفکر.
کاتوزیان، ناصر. 1379ش، حقوقمدنیخانواده، چ چهارم، تهران: نشر دادگستر.
کارل، آلکسیس. 1377ش، نیایش، علی شریعتی، تهران: الهام.
کاشف الغطا، محمد حسین. 1960م، اصلالشیعةواصولها، چ نهم، بیروت: دار البحار.
کاظم زاده، علی. 1382ش، تفاوتحقوقزنو مرددرنظامحقوقیایران، تهران: میزان.
کلینی، محمد بن یعقوب. 1367ش، فروعکافی، قم: دار الکتب الاسلامیه.
لنکرانی، محمد فاضل. 1425ق، القواعدالفقهیة، قم: مرکز فقهی ائمه اطهار.
مازندرانی، محمد صالح. 1421ق، شرحاصولکافی، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
مالمپر، محمد ابراهیم. 1386ش، قاعدهنفیسبیلونقشآندرتحققاتحادملیوانسجاماسلامی، کرمانشاه: مؤسسه شیفتگان کمال.
محقق حلی، جعفر بن حسن. 1409ق، شرایعالاسلامفیمسائلحلالوحرام، چ دوم، تهران: انتشارات انقلاب.
مکی عاملی، زین الدین بن علی. 1413ق، مسالکالافهام، قم: مؤسسه المعارف الاسلامیه .
موسوی خمینی، روح الله. 1404ق، تحریرالوسیله، چ دوم، قم: نشر اسلامی التابعه لجماعة المدرسین.
نجفی، محمد حسن. 1981م، جواهرالکلامفیشرحشرایعالاسلام، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
نوری، میرزا حسین. 1407ق، مستدرکالوسایل، قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام.
مقالات
علایی نوین، فروزان. 1389ش، «بررسی حق طلاق زنان در فقه امامیه و حقوق موضوعه»، فصلنامه مطالعات قرآنی، دوره 1، شماره 2.
وطنی، امیر. «قاعدهاضطرار»، مقالات و بررسی‌ها. 81. 6/82، 22، 187-207.
_||_
The Holy Quran.
Ebrahimi, Mohammad 1998, Marriage with Foreigners, Tehran: Qom Seminary Islamic Propaganda Office Publications.
Ibn Asir, Mubarak bin Muhammad Jarzi. 1422 AH, Al-Nahayat Fi Gharib Al-Hadis Valasar, Beirut: Dar al-Ma'rifah.
Ibn Baraj, Abdul Aziz 1408 AH, Al-Mazhab, Al-Yanabi Al-Fiqh Series, Beirut: Al-Dar Al-Islamiyah, Shiite Fiqh.
Ibn Hamza, Sayyid Mahmud Marashi. 1408 AH, Al-Waseela, Qom: Publications of Ayatollah Marashi School.
Ibn Manzur, Muhammad ibn Mokaram. 1416 AH, Arabic Language, Edition II, Beirut: Dar Al-Ahya Al-Taras Al-Arabi.
Abu Zohra, Muhammad 1997 AD, Personal News, Second Edition, Cairo: Dar al-Fikr al-Arabi.
Emami, Hassan 1997, Civil Law, Fourteenth Edition, Tehran: Islamic Bookstore.
Ansari, Sharif Morteza. 2012, Antisar, Ali Ibn Hussein Mousavi, Najaf Ashraf: Al-Heydari Press.
Ansari, Mohammad Ali 1415 AH, Al-Musuat Al-Faghih Al-Misrah, Bija: Islamic Thought Association.
Bazigar, Yadollah. 2008, Family Law, Tehran: Ferdowsi.
Bojnordi, Seyed Hassan 1419 AH, Rules of Jurisprudence, Qom: Al-Hadi Publishing.
Jasas, Ahmad bin Ali, Bi Ta, Ahkam al-Quran, Mohammad Sadegh Qomhawi, Beirut: Dar Al-Ahya Al-Taras Al-Arabi.
Hor Ameli, Mohammad Hassan. Bi Ta, Vasael Al-Shiat Ela Tahsil Masael Al-Shariat, Beirut: Dar Ahya Al-Taras Al-Arabi.
Khoui, Abolghasem, 2014, Menhaj Al-Saleheen, Edition II, Tehran: Lotfi School.
Dehkhoda, Ali Akbar. 1994, Dictionary, Edition II, Tehran: University of Tehran.
Ragheb Isfahani, Hussein bin Mohammad. 1412 AH, Mofradat Al-Faz Al-Quran, Beirut: Dar Al-Samiya.
Ravandi, Qutbuddin Saeed bin Heibatullah. 1405 AH, Fiqh of the Qur'an in the explanation of the verses of the rules, Qom: Ayatollah Marashi Library.
Sabzevari, Hadi. 1413 AH, Mahzab al-Ahkam, Qom: Dar al-Kotob al-Islamiya.
Salar, bin Abdul Aziz 1414, Al-Marasem Al-Alaviya, Beirut: Dar al-Haqq.
Shafaei, Mohsen 1956, Collection of Rules of Jurisprudence, Bija: Printing of Iran role.
Sheikh Tusi, Muhammad 1400 AH, Al-Nahayat, Beirut: Dar al-Kotob al-Arabi.
Sadeghi, Mohammad 2010, Personal Status of Sunnis (Marriage) in Shafi'i and Hanafi Religions, Vol. I, Tehran: Khorsandi Publications.
Saduq, Ali ibn Muhammad Babuye. No date, Causes of Sharia, Beirut: Dar Al-Mortaza
Amid, Hassan. 1993, Amid Persian Culture, edition 9, Tehran: Amirkabir.
Firoozabadi, Mohammad Ibn Yaqub. 1412 AH, Al-Qamoos Al-Mohit, Beirut: Dar Al-Ahya Al-Taras Al-Arabi.
Qarzavi, Yusef 2003, Contemporary jurisprudential views, Ahmad Nemati, Bija: Ehsan.
Qureishi, Seyed Ali Akbar 1988, Quran Dictionary, no place: Dar Al-Kotob Al-Islamiye Qamari, Dariush. 2001, The Evolution of Nationalism in Iran, Tehran: Islamic Revolution Documentation Center Publications.
Qanochi, Seyed Mohammad Sediq, no date, Nil Al-Maram Man Tafsir Ayat Al-Ahkam, Qom: Dar Al-Fekr.
Katozian, Nasser 2000, Family Civil Law, 4th ed., Tehran: Dadgostar Publishing.
Carl, Alexis. 1998, Niayesh, Ali Shariati, Tehran: Elham.
Kashef al-Ghatta, Muhammad Hussein 1960, The Principle of Shi'ism and its Principles, edition 9, Beirut: Dar al-Bahar.
Kazemzadeh, Ali 2003, The difference between men and women in the Iranian legal system, Tehran: Mizan.
Klini, Muhammad ibn Ya'qub 1988, Foroo Kafi, Qom: Dar Al-Kotob Islamiya
Lankarani, Mohammad Fazel 1425 AH, the rules of jurisprudence, Qom: the jurisprudential center of the pure Imams.
Mazandarani, Mohammad Saleh 1421 AH, Explanation of Sufficient Principles, Beirut: Dar Ahya Al-taras Al-Arabi.
Malampar, Mohammad Ibrahim 2007, The rule of negation of the way and its role in the realization of national unity and Islamic cohesion, Kermanshah: Shiftegan Kamal Institute.
Mohaqeq Helli, Ja'far ibn Hassan. 1409 AH, Rules in Islam in legal and illegal issues, edition II, Tehran: Enghelab Publications.
Maki Ameli, Zayn al-Din bin Ali. 1413 AH, Masalak al-Afham, Qom: Al-Maaref Islamiye Institute.
Mousavi Khomeini, Ruhollah. 1404 AH, Tahrir al-Waseela, edition II, Qom: Islamic publication of Al-Tabea Lejamaa Al-Modaresin
Najafi, Mohammad Hassan 1981, Jawahar al-Kalam Fi Sharh Sharia al-Islam, Beirut: Dar Al-Ahya Al-Taras Al-Arabi.
Nouri, Mirza Hussain 1407 AH, Mostadrak al-Wasayel, Qom: Al-Bayt Institute, peace be upon them.
Articles
Alaei Novin, Forouzan. 2010, "Study of Divorce Rights of Women in Imami Jurisprudence and Statute Law", Quarterly Journal of Quranic Studies, Volume 1, Number 2.
Watani, Amir "Rule of Emergency", articles and reviews. 81. 6/82, 22, 187-207.
