دلالت آیات ناهیه از افساد بر حکم حرمت آلودن آب

الموضوعات : فصلنامه مطالعات قرآنی

ناهید دهقان عفیفی ¹ , احمد باقری ² , سید ابوالقاسم نقیبی ³

1 - دانشجوی دکتری رشته فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - استاد گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده الهیات، دانشگاه تهران، تهران، ایران
3 - دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه شهید مطهری، تهران، ایران

تاريخ الإرسال : 08 الجمعة , جمادى الأولى, 1441 تاريخ التأكيد : 08 الجمعة , جمادى الأولى, 1441 تاريخ الإصدار : 25 الجمعة , ربيع الأول, 1441

الکلمات المفتاحية:

ملخص المقالة :

ریختن فاضلاب‌ها در آب همان آلودگی است و با واژه افساد بکار رفته در آموزه‌های دینی مترادف است. افساد در قرآن به معنای معصیت و گناه، مبارزه با قوانین الهی و انبیاء، نابودی کشتزارها و نسل، کفر و ظلم، تکذیب رسل الهی، جنگ و دزدی استعمال شده است. نیز شرارت، کشتار بندگان، هرج و مرج، ابطال، قتل و دزدی از دیگر معانی افساد است. این واژه در لغت متضاد با اصلاح، ابطال، بی فائده نمودن و تباهی است. تحقیقات صورت گرفته در این موضوع با عناوینی همچون آلودگی آب و پیامدهای آن، بررسی آب از دیدگاه قرآن کریم و اهمیت محیط زیست از دیدگاه اسلام می‌باشد. بر اساس یافته‌های این تحقیق، از نظر قرآن آلودن آب‌ها به صورت وسیع حرام و ممنوع است. روایات و دلائل عامی مانند حرمت تضییع مال مفید شامل محل بحث می‌شود. واژه افساد با مفهوم وسیع خود قابلیت تعمیم نسبت به مصادیق دیگر را داراست. آلودن آب‌ها همان افساد بوده و آیات با عموم شامل آلودگی با فاضلاب هم می‌شوند.

المصادر:

قرآن کریم.

اسدی حلّی، حسن بن یوسف بن مطهر. 1420ق، تحریر الأحکام الشرعیة علی مذهب الإمامیة، قم: مؤسسه امام صادق علیه السلام.

اسدی حلّی، علامه حسن بن یوسف بن مطهر. 1414ق، تذکرة الفقهاء، قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام.

اصفهانی، حسین بن محمد راغب. 1412ق، مفردات ألفاظ القرآن، سوریه- لبنان: دار العلم- الدار الشامیة.

انوری، حسن. 1382ش، فرهنگ بزرگ سخن، تهران: انتشارات سخن.

آبی، حسن بن ابی طالب یوسفی. 1417ق، کشف الرموز فی شرح مختصر النافع، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.

بلاک، جان. 1364ش، تکنولوژی آب‌های آلوده، ترجمه محمد رضا بنازاده ماهانی، علی اکبر سمنارشاد، تهران: انتشارات میقات.

بهزادفر، مصطفی. 1388ش، زیرساخت‌های شهری، آبرسانی و فاضلاب، تهران: انتشارات شهیدی.

جوزی، عبدالرحمن بن علی. 1407ق، زاد المسیر فی علم التفسیر، بیروت: دار الفکر.

جوهری، اسماعیل بن حماد.1410ق، الصحاح- تاج اللغة و صحاح العربیة، بیروت: دار العلم للملایین.

حرّ عاملی، محمد بن حسن. 1409ق، وسائل الشیعة، قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام.

حسینی شیرازی، سید محمد.1420ق، الفقه، البیئة، بیروت: مؤسسة الوعی الإسلامی.

حلّی، جعفر بن حسن. 1408ق، شرائع الإسلام فی مسائل الحلال والحرام، قم: مؤسسه اسماعیلیان.

حمیری، نشوان بن سعید.1420ق، شمس العلوم ودواء کلام العرب من الکلوم، بیروت: دار الفکر المعاصر.

خراسانی، حسین وحید. 1428ق، منهاج الصالحین، قم: مدرسه امام باقر علیه السلام.

دمشقی، اسماعیل بن کثیر. 1405ق، تفسیر القرآن العظیم، بیروت: دار المعرفة.

زرکشی، محمد بن عبدالله. 1376ق، البرهان، قاهره: دار احیاء الکتب العربیة.

سعدی، ابو جیب. 1408ق، القاموس الفقهی لغة واصطلاحا، دمشق: دار الفکر.

سیوطی، جلال الدین. 1365ق، الدر المنثور، بیروت: دار المعرفة.

شرتونی خوری، سعید. 1403ق، اقرب الموارد فی فصح العربیة، قم: نشر کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی.

طباطبائی، سید محمد حسین. 1402ق، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: موسسه نشر اسلامی جامعه مدرسین.

طبرسی، فضل بن حسن. 1415ق، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت: موسسة الاعلمی للمطبوعات.

طبرسی، فضل بن حسن. 1418ق، جوامع الجامع، قم: موسسه نشر اسلامی جامعه مدرسین.

طریحی، فخر الدین. 1416ق، مجمع البحرین، تهران: کتابفروشی مرتضوی.

طوسی، محمد بن حسن. 1407ق، تهذیب الأحکام، تهران: دار الکتب الإسلامیة.

طوسی، محمد بن حسن. 1409ق، التبیان فی تفسیر القرآن، بی جا: مکتب الاعلام الاسلامی.

عروسی، عبد علی. 1412ق، نور الثقلین، قم: موسسه اسماعیلیان.

عمید، حسن. 1389ش، فرهنگ فارسی عمید، تهران: نشر اشجع.

عیاشی، محمد بن مسعود. بی تا، التفسیر، تهران: مکتبة العلمیة الاسلامیة.

فراهیدی، خلیل بن احمد. 1410ق، کتاب العین، قم: نشر هجرت.

فروزنده شهرکی، کیهان. 1383ش، اصول تصفیه و بهسازی منابع آب، تهران: نشر دانشگاه پیام نور.

فیض کاشانی، محسن. 1416ق، التفسیر الصافی، تهران: مکتبة الصدر.

قرشی، سید علی اکبر. 1412ق، قاموس قرآن، تهران: دار الکتب الإسلامیة.

قرطبی، محمد بن احمد. 1405ق، الجامع لأحکام القرآن، بیروت: دار احیاء التراث العربی.

کلینی، محمد بن یعقوب. 1407ق، الکافی، تهران: دار الکتب الإسلامیة.

مازندرانی، محمد بن علی. 1369ق، متشابه القرآن ومختلفه، قم: دار البیدار للنشر.

مکارم شیرازی، ناصر. 1411ق، القواعد الفقهیة، قم: مدرسه امام امیر المؤمنین علیه السلام.

موسوی خمینی، سید روح اللّه. 1421ق، کتاب البیع، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(قدس سره).

موسوی خویی، سید ابو القاسم. 1418ق، موسوعة الإمام الخوئی، قم: مؤسسة إحیاء آثار الإمام الخوئی(ره).

نحاس، ابی جعفر. 1409ق، معانی القرآن، عربستان سعودی: جامعة أم القری.

واحدی نیشابوری، علی بن احمد. 1388ق، اسباب نزول القرآن، قاهره: موسسة الحلبی وشرکائه.

واسطی، سید محمد مرتضی. 1414ق، تاج العروس، بیروت: دار الفکر.

هاشمی شاهرودی، سید محمود. 1417ق، مقالات فقهیة، بیروت: مرکز الغدیر للدراسات الإسلامیة.

 

 

The Holy Quran

Aabi, Hassan ibn abi talib, Kashf al romooz fi sharh al mokhtasar al naïf, Qom-iran, published by the Islamic Propagation Office of Qom Seminary, 1417A H.

Asadi helli,Hassan ibn yoosof  ibn motahhar, Tahrir alahkam al shariyah, imam sadiq institute, 1420 A H.

Asadi helli,Hassan ibn yoosof  ibn motahhar,Tazkirah al foqaha, qom-iran, Aal al bayt institute, 1414A H.

Isfahani, Hussein bin Mohammad Ragheb, MofraddatAlfaz al Quran, in one volume, Dar oal elm - Dar Alshamiyah, Lebanon - Syria, I, AH 1412.

Anvari Hassan, great Speech dictionary, Tehran-iran, published by speech, 1382.

A Block john, technology abhaye aalode, published by miqat, Tehran-iran, 1364.

Behzad far, mostafa, zir sakhthaye shahri, published by shahidi, Tehran-iran,  1388.

Jozi, abd al rahman ibn ali, zaad al masir fi elm al tafsir, daar al fikr, birut- Lebanon, 1407A H.

jovhari, Ismail ibnHammad, Alsehah–Taj o Alloghah and SahahalArabiyah, , Dar al-AElmLlmlayyin, Beirut – Lebanon, 1410 A H.

Helli, jafar ibn Hassan, sharaai al islam fi masa il al halal va al haram, ismailian institute, qom- iran, 1408 A H.

Hemyari, NASHWAN bin Said, Al Shams al-Ulum and Dva’alKalam min Alkalum, , Dar alFikrAlmoaser, Beirut - Lebanon 1420AH.

Korasaani, hossain vahid, minhaj al salihin, imam baqer school, qom- iran, 1428 A H.

Damishqi, ismail ibn kathir, tafsir al qoran al azim, dar al marifah, birut-lebanon, 1405 A H.

Zarkeshi, mohammad ibn abdallah, alborhan, dar ehya al kotob al arabiyah, qahira-egipt, 1376 A H.

Sadi, aboo habib, al qamoos alfeqhi,dar al fikr,  dameshq-syria, 1408 A H.

Siuty, jalal al din, al dor al maksoor, dar al marifah, birut-lebanon, 1365 A H.

Shahroodi, seyed mahmood hashemi, maqalat feqhiah, center of alqadir lederasat al islamiyah, birut-lebanon, 1417 A H.

Shartooti khoori, said, aqrab al mavared fi fash al arabiyah, marashi najafi library, qom-iran, 1403 A H.

Shirazi, seyed mohammad hosseiny, al fiqh al biah, moasisah always al islami, birut-lebanon, 1420A H.

Tababai, seyed mohammad hossain, al mizan fi tafsir al qoran, Islamic publishing office of the Society of Seminary Teachers of Qom, Qom – Iran, 1402 A H.

Tabarsi, fazl ibn Hassan, majma al bayan fi tafsir al qoran, moasesa al aalami lelmatbooat, birut-lebanon, 1415A H.

Tabarsi, fazl ibn Hassan, jawami al jame, Islamic publishing office of the Society of Seminary Teachers of Qom, Qom – Iran, 1418A H.

Torayhi, fakhr al din, majma al bahrein, mortazavi book store, Tehran-iran, 1416 A H.

Toosi, mohammad ibn Hassan, al jebyan fi tafsir al qoran, maktab al aalam al islami,  1409 A H.

Toosi, mohammad ibn Hassan, tahzib al ahkam, dar al kotob al islamiyah, Tehran-iran, 1407A H.

Ameli, Hor, Muhammad ibnHasan, VasaeloalShia, Institute of al-Bayt peace be upon them, Qom - Iran, first, 1409 AH.

Aroosi, abd ali, nor al saqalain, ismailian institute, qom-iran, 1412 A h.

Amid, Hassan, Persian dictionary, published by ashja, tehran- iran, 1389.

Ayashi, mohammad ibn masood, al tafsir, maktabah al elmiyah al islamiyah, Tehran-iran.

Foroozande shahraki, keyhan, Tenet of infiltration and  Sanitation of water mines, published by payam nor university, Tehran-iran, 1383.

Farahidi, khalil ibn ahmadm kitab al eyn, published by hejrat, qom-iran, 1410 A H.

Feiz kashani, mohseen, altafsir alsaafi, maktabah al sadr, Tehran-iran, 1416 A H.

Qortobi, mohammad abn ahmad, al jame leahkam al qoran, dar ehya al toras al arabi, birut-lebanon,  1405A H.

Qorashi, seyed ali akbar, qamoos qoraan, dar al kotob al islamiyah, Tehran-iran, 1412 A H.

Koleini, mohammad ibn yaqoob, al kafi, dar al kotob al islamiyah, Tehran-iran, 1407A H.

Mazandarani, mohammad ibn ali, motashbih al qoran va mokhtalafeh, dar al bidar lelnashr, qom-iran, 1369 A H.

Makarem shirazi, naser, alqawaed al feqhiah, imam ali school, qom-iran, 1411A H.

Mosavi khoi, seyed aboalqasem, mosooa alimam alkhoi, ehya asar al imamkhoi institute, qom-iran, 1418 A H.

Mosavi Khomeini, seyed roohallah, kitab al bei, Conduction and published of imam khomeinis signs institute, Tehran-iran,1421 A H.

Nahas, abi jafar, maani al qoran, jamiah oom al qora, soudi Arabia, 1409 A H.

Wahedi neyshaboori, ali ibn ahmad, asbab nozool al qoran, alhalabi and shoraka institute, qahirah-egypt, 1388 A H.

Vaseti, seyed mohammad morteza, taj al aroos, dar al fekr, birut-lebanon, 1414 A H.