رویکرد قرآن کریم به امر سلطه‌گری و سلطه‌پذیری

الموضوعات : فصلنامه مطالعات قرآنی

یوسف مقدسی ¹ , جمال طالبی قره‌قشلاقی ² , عسگر بابازاده اقدم ³

1 - استادیار الهیات، دانشگاه فرهنگیان، تهران
2 - استادیار گروه زبان و ادبیات عرب، دانشگاه فرهنگیان، تهران
3 - استادیار زبان و ادبیات عربی دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم

تاريخ الإرسال : 12 الخميس , شعبان, 1442 تاريخ التأكيد : 12 الخميس , شعبان, 1442 تاريخ الإصدار : 08 الأحد , شعبان, 1442

الکلمات المفتاحية:

ملخص المقالة :

در تمام عمر انسان بر روی کره خاکی، انسان از واژه مظلومیت و بهره کشی متنفر بوده است و آن را به عنوان قبح عقلی و شرعی مد نظر داشته است. فطرت پاک خداوندی به عنوان ابزار بسیار حرکت بخش مانع از سلطه پذیری او بوده است و لیکن هر جامعه‌ای که زمینه فرهنگی سلطه پذیری و استضعاف را داشته باشد به مستکبر و استعمارگر در خود برتر بینی‌اش کمک کرده است. اشاره آیات شریف قرآن در لا تَظلِمونَ و لا تُظلَمون مبین چنین معنایی است.هدف این مقاله نمایاندن چهره استکبار در جامعه انسانی امروز است. کیفیت استکبار ستیزی از منظر قرآن و تبیین شیوه‌های مبارزه با استکبار با ارائه آیات شریفه موجبات طمأنینه؛ و آرامش و عزت نفس خواهد بود این بررسی با شیوه توصیفی و فلسفی و از نوع تحلیلی و مطالعات کتابخانه‌ای است.

المصادر:

قرآن مجید.

نهج البلاغه، ترجمه و شرح فشرده از ناصر مکارم شیرازی و دیگران.

ابن بابویه، علی بن الحسین(معروف به شیخ صدوق). 1361ش، اعتقادات با حواشی شیخ مفید، تهران: دار الکتب الإسلامیة.

ابن سینا. 1363ش، اشارات و تنبیهات، ترجمه و شرح از دکتر حسن ملکشاهی، تهران: سروش.

آشوری، داریوش. 1394ش، دانشنامه سیاسی، چاپ 24، تهران: انتشارات مروارید.

امام خمینی. 1370ش، صحیفه نور، تهران: مرکز مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی.

برانت، ویلی. بی تا، جهان مسلح، جهان گرسنه، ترجمه هرمز همایون پور، تهران: سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی.

برتراند، راسل. 1357ش، چرا مسیحی نیستم، ترجمه عبدالعلی دستغیب، تهران: مرکز نشر سپهر.

بهار، مهدی. 1357ش، میراث خوار استعمار، تهران: امیرکبیر.

جعفری، محمدتقی، ترجمه و تفسیر نهج البلاغه، جلد اول و دوم، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.

جوادی آملی، عبدالله، 1372- 1362ش، تفسیر موضوعی قرآن، هشت جلد، قم: اسراء.

داوری اردکانی، رضا. 1387ش، انقلاب اسلامی و وضع کنونی عالم، چاپ دوم،‌تهران: انتشارات مرکز فرهنگی علامه طباطبایی.

راغب اصفهانی. 1393ق، معجم مفردات الفاظ القرآن، تحقیق ندیم مرعشلی، ت‍ه‍ران‌: مکتبة ‌الم‍رت‍ض‍وی.

روسو، ژان ژاک. 1395ش، قراردادهای اجتماعی، ترجمه غلامحسین زیرک زاده، چاپ ششم، تهران: قاصدک صبا.

سبحانی، جعفر، 1402ق، معالم النبوة فی القرآن الکریم، بیروت: دار الأضواء للطباعة والنشر والتوزیع.

سبحانی، جعفر1383ش، منشور جاوید قرآن، ده جلد، ‌قم: مؤسسه امام صادق.

شوادران، بنجامین. 1354ش، خاورمیانه نفت و کشورهای بزرگ، ترجمه عبدالحسین شریفیان، تهران: ‌شرکت سهامی کتاب‌های جیبی.

صبحی، صالح. 1361ش، مباحثی در علوم قرآن، ترجمه محمد علی لسانی فشارکی، تهران: ‌نشر احسان.

صدر، محمدباقر. 1359ش، خلافت انسان و گواهی پیامبران، ترجمه دکتر جمال موسوی، تهران: روزبه.

طباطبایی، علامه محمد حسین. 1367ش، تفسیر المیزان، ترجمه ناصر مکارم شیرازی و دیگران، قم: بنیاد علمی و فرهنگی علامه طباطبایی.

علومی، رضا. 1348ش، اصول علوم سیاسی، جلد اول، تهران: انتشارات مؤسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی.

عنایت، حمید. 1384ش، اندیشه سیاسی در اسلام معاصر، ترجمه بهاء الدین خرمشاهی، تهران: خوارزمی.

قرشی، علی اکبر. 1352ش، قاموس قرآن، تهران: دار الکتب الاسلامیه.

الکسیس، کارل. 1348ش، انسان موجود ناشناخته، ترجمه پرویز دبیری، چاپ پنجم، تهران: مهرافروز.

مطهری، احمد و غلامرضا کاردان. 1361ش، علم پیامبر و امام در قرآن، قم: مؤسسه در راه حق.

مطهری، مرتضی. 1368ش، مقدمه‌ای بر جهان بینی اسلامی، ‌قم: ‌صدرا.

مطهری، مرتضی. 1373ش، نبوت، چاپ اول، قم: صدرا.

مطهری، مرتضی. 1378ش، پیرامون انقلاب اسلامی، چاپ 16، تهران: صدرا.

معین، محمد. 1342ش، فرهنگ فارسی، چاپ سوم، تهران: امیرکبیر.

مکارم شیرازی، ناصر و همکاران. 1356- 1352ش، تفسیر نمونه، تهران: دار الکتب الإسلامیه.

منصوری، جواد. 1361ش، ویژگی‌های امپریالیسم، تهران: حزب جمهوری اسلامی.

منصوری، جواد. 1365ش، نظری به سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، تهران: امیرکبیر.

الهی، همایون. 1363ش، دیکتاتوری کارتل‌ها، تهران: امیرکبیر.

References:

Holy Quran

Nahj al-Balaghah, translation and concise description of Nasser Makarem Shirazi and others.

Ibn Babawiyyah, Ali ibn al-Husayn (known as Sheikh Saduq). 1982, Beliefs with the margins of Sheikh Mofid, Tehran: Islamic Books House.

Ibn Sina. 1984, allusions and punishments, translation and description by Dr. Hassan Malekshahi, Tehran: Soroush.

Assyrian, Darius. 2015, Political Encyclopedia, 24th Edition, Tehran: Morvarid Publications

Imam Khomeini. 1991, Sahifa Noor, Tehran: Center for Cultural Documents of the Islamic Revolution.

Brandt, Willie, The Armed World, The Hungry World, translated by Hormoz Homayounpour, Tehran: Islamic Revolution Publishing and Education Organization.

Bertrand Russell. 1978, Why I am not a Christian, translated by Abdolali Dastghib, Tehran: Sepehr Publishing Center.

Bahar, Mehdi. 1978, The Inheritor of Colonialism, Tehran: Amirkabir.

Jafari, Mohammad Taghi, Translation and Interpretation of Nahj al-Balaghah, Volumes I and II, Tehran: Islamic Culture Publishing Office.

Javadi Amoli, Abdullah, 1372-1362, thematic interpretation of the Qur'an, eight volumes, Qom: Esra '.

Davari Ardakani, Reza 2008: The Islamic Revolution and the Current State of the World, Second Edition, Tehran: Allameh Tabatabai Cultural Center Publications.

Ragheb Isfahani. 1393, Dictionary of Quranic words, research by Nadim Marashli, Tehran: Al-Murtadhawi School.

Rousseau, Jean-Jacques. 2016, Social Contracts, translated by Gholam Hossein Zirakzadeh, sixth edition, Tehran: Ghasedak Saba.

Sobhani, Ja'far, 1402, Ma'alim al-Nabawah fi al-Quran al-Karim, Beirut: Dar al-Adwa 'for printing, publishing and distribution.

Sobhani, Jafar 1383, Eternal Charter of the Quran, ten volumes, number: Imam Sadegh Institute.

Schwadran, Benjamin. 1975, Middle East Oil and Big Countries, translated by Abdolhossein Sharifian, Tehran: ‌Pocket Books Company.

Subhi, Saleh. 1982, Discussions in Quranic Sciences, translated by Mohammad Ali Lisani Fesharaki, Tehran: Ehsan Publishing.

Sadr, Mohammad Baqir 1980, The Caliphate of Man and the Testimony of the Prophets, translated by Dr. Jamal Mousavi, Tehran: Roozbeh.

Tabatabai, Allama Mohammad Hussein 1988, Tafsir Al-Mizan, translated by Nasser Makarem Shirazi and others, Qom: Allameh Tabatabai Scientific and Cultural Foundation.

Olumi, Reza 1348, Principles of Political Science, Volume One, Tehran: Publications of the Institute of Social Studies and Research.

Enayat, Hamid. 2005, Political Thought in Contemporary Islam, translated by Bahauddin Khorramshahi, Tehran: Kharazmi.

Ghorashi, Ali Akbar. 1973, Quran Dictionary, Tehran: Islamic Bookstore.

Alexis, Carl. 1348, The unknown human being, translated by Parviz Dabiri, fifth edition, Tehran: Mehrafrooz.

Motahari, Ahmad and Gholamreza Kardan. 1982, The Knowledge of the Prophet and the Imam in the Qur'an, Qom: Institute for the Right.

Motahari, Morteza 1989, Introduction to the Islamic Worldview, Qom: Sadra.

Motahari, Morteza 1994, Prophecy, first edition, Qom: Sadra.

Motahari, Morteza 1999, On the Islamic Revolution, 16^th Edition, Tehran: Sadra.

Moin, Mohammad 1963, Farhang-e Farsi, third edition, Tehran: Amirkabir.

Makarem Shirazi, Nasser et al. 1356- 1352, exemplary interpretation, Tehran: Islamic Books House.

Mansoori, Javad 1982, Characteristics of Imperialism, Tehran: Islamic Republic Party.

Mansoori, Javad 1986, A Review of the Foreign Policy of the Islamic Republic of Iran, Tehran: Amirkabir.

Elahi, Homayoun. 1984, The Dictatorship of the Cartels, Tehran: Amirkabir.