فمینیسم؛ مبانی ایجابی یا سلبی در قرآن کریم

الموضوعات : فصلنامه مطالعات قرآنی

محمد علی رازقی ¹ (دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان)
مرتضی براتی ² (استادیار فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان)
داوود داداش نژاد ³ (استادیار فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان)

تاريخ الإرسال : 22 الأحد , شوال, 1441 تاريخ التأكيد : 22 الأحد , شوال, 1441 تاريخ الإصدار : 29 الأحد , شوال, 1441

الکلمات المفتاحية:

ملخص المقالة :

فمینیسم جنبشی علیه سلطه حداکثری مردان در جامعه است. فعالین حقوق زنان (فمنیست‌ها) باور دارند که جنسیت در زندگی انسان‌ها نباید عاملی تعیین‌کننده برای جایگاه اجتماعی، سیاسی و اقتصادی آن‌ها باشد، زیرا باور دارند زن و مرد باید از حقوق برابری در زمینه‌های مختلف برخوردار باشند و به برابری جنسیتی معتقدند. اکنون این پژوهش بر آن است تا به این مهم برسد که قرآن کریم و عقاید اسلامی باورهای فمینیسم را تا چه اندازه باور دارد. در آموزه‌های اسلامی شاهد این موضوع هستیم که دین اسلام بی‌نهایت به جایگاه زنان بها داده، اما این موضوع به معنای پذیرش مطلق برابری و اندیشه‌های فمینیسم نیست. نگارنده در این مقاله بعد از آوردن مبانی اسلامی در رابطه با حقوق زنان و نقد و بررسی آن؛ به این نتیجه می‌رسد که دین اسلام به جای مساوات که شالوده اندیشه فمینیستی را تشکیل می‌دهد به دنبال عدالت استحقاقی است تا وظایف بنیادین زن را به او آموزش و بر این باوراست که؛ رسیدن به عدالت مذکور موجب سعادت خانواده و در نهایت جامعه می‌شود.

المصادر:

ابن بابویه، ابو جعفر محمد. بی‌تا، علل الشرائع، چاپ دوم، بیروت: انتشارات دار احیاء التراث العربی.

حر العاملی، محمد بن ‌الحسن. 1416ق، وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعة، چاپ سوم، قم: مؤسسه آل‌البیت قم.

دﻻﭘﻮرﺗﺎ، دوﻧﺎﺗﻼ. 1383ش، مقدمه‌ای بر جنبش‌های اجتماعی، ترجمه محمد علی دلفروز، تهران: انتشارات کویر.

زریاب، عباس. 1385ش، لذت فلسفه، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.

سیوطی، عبدالرحمان ابن ابی‌بکر. 1429ق، جامع الصغیر من حدیث البشیر النذیر، جلد سوم، بیروت: انتشارات دار الفکر.

طباطبائی، سیدمحمدحسین. 1391ق، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت: موسسة الاعلمی للمطبوعات.

فضل الله، محمد حسین. بی‌تا، مفاهیم اسلامیه، چاپ سوم، قم: انتشارات دار الاضواء.

کارل، الکسیس. 1390ش، انسان موجودی ناشناخته، ترجمه دکتر پرویز دبیری، بی جا: انتشارات مهر افروز.

لوکس، استیون. 1378ش، قدرت: نگرش رادیکال، عماد افروغ، تهران: رسا.

متقی هندی، احمد بن حسین. 1413ق، کنز العمال، بیروت: مؤسسه الرساله.

مجلسی، محمد باقر. 1403ق، بحار الأنوار، بیروت: مؤسسه الوفاء.

مشیری‌زاده، حمیرا. 1382ش، از جنبش تا نظریه اجتماعی، تهران: انتشارات شیرازه.

مطهری، سید مرتضی. 1390ش، نظام حقوق زن در اسلام، چاپ پنجاه و نهم، تهران: انتشارات صدرا.

مطهری، مرتضی. 1374ش، مجموعه آثار، چاپ ششم، تهران: انتشارات صدرا.

میشل، آندره. 1376ش، پیکار با تبعیض جنسی، ترجمه محمّدجعفر پوینده، تهران: نگاه.

نوری، یحیی. 1374ش، حقوق زن در اسلام و جهان، تهران: انتشارات فراهانی.

هام، مگی و سارا گمبل‌. 1382ش، فرهنگ نظریه‌های فمینیستی، ترجمه فیروزه مهاجر و دیگران، تهران: انتشارات توسعه.

کتب انگلیسی

Beasley, Chris (1999). What is Feminism?. New York: Sage.

Bissi Anna (1997), Psychology of Lesbianism, L’osservator Romano, Paris.

Deirdre Bair, Simone de Beauvoir, Fayard, Paris, (1990).

Hawkesworth, Mary E. (2006). Globalization and Feminist Activism. Rowman & Littlefield.

Lockwood, Bert B(2006) Women's Rights: A "Human Rights Quarterly" Reader (Johns Hopkins University Press.

Mohanty, C. Under, (1984) Western Eyes: Feminism and Colonial Discourses, “Boundary.

 

مقالات

بهشتی، سعید و مریم احمدی نیا. 1385ش، «تبیین نظریه تربیتی فمینیسم و نقد آن از منظر تعلیم و تربیت اسلامی»، دو فصلنامه تربیت اسلامی، شماره سوم.

رضوانی، محسن. 1387ش، «فمینیسم»، مجله معرفت، شماره 2.

Ibn Babuye, Abu Ja'far Mohammad. Bita, Causes of Sharia, Second Edition, Beirut: Dar Al-Ahya Al-Tarath Al-Arabi Publications.
Horr Al-Amoli, Mohammad Ibn Al-Hasan, 1416 AH, Vasael Al-Shia Ela Tahsil Masael Al-Shariat, third edition, Qom: Al-Albayt Institute of Qom.

Dalapourta, Dunatla, 2004, Introduction to Social Movements, translated by Mohammad Ali Delfrooz, Tehran: Kavir Publications.
Zaryab, Abbas 2006, The Pleasure of Philosophy, Tehran: Scientific and Cultural Publications.
Siouti, Abdul Rahman Ibn Abi Bakr. 1429 AH, Jame Al-Saghir Men Hadith Al-Bashir Al-Nazir, Volume 3, Beirut: Dar Al-Fikr Publications.
Tabatabai, Seyed Mohammad Hussein 2012 AH, Al-Mizan Fi Tafsir Al-Quran, Beirut: Scientific Institute for Publications.
Fazlullah, Mohammad Hussain, no date, Islamic Concepts, Third Edition, Qom: Dar Al-Azwa Publications.
Carl, Alexis. 2011, Man is an unknown creature, translated by Dr. Parviz Dabiri, No place: Mehr Afrooz Publications.

 

Lux, Steven. 1999, Power: Radical Attitude, Emad Afrough, Tehran: Rasa.
Mottaqi Hendi, Ahmad bin Hussein. 1413 AH, Kanz al-Amal, Beirut: Al-Resalah Institute.
Majlesi, Mohammad Baqir 1403 AH, Bahar Al-Anvar, Beirut: Al-Wafa Institute
Moshirizadeh, Homeira. 2003, From Movement to Social Theory, Tehran: Shirazeh Publications.
Motahari, Seyed Morteza 2011, The system of women's rights in Islam, fifty-ninth edition, Tehran: Sadra Publications.
Motahari, Morteza 1995, Collection of Works, Sixth Edition, Tehran: Sadra Publications.
Michelle, Andre. 1997, Fighting Sex Discrimination, translated by Mohammad Jafar Pooyandeh, Tehran: Negah.
Nouri, Yahya 1995, Women's Rights in Islam and the World, Tehran: Farahani Publications.
Ham, Maggi and Sarah Gambel. 2003, Culture of Feminist Theories, translated by Firoozeh Mohajer et al., Tehran: Tose'e Publications.

English books

Beasley, Chris (1999). What is Feminism?. New York: Sage.

Bissi Anna (1997), Psychology of Lesbianism, L’osservator Romano, Paris.

Deirdre Bair, Simone de Beauvoir, Fayard, Paris, (1990).

Hawkesworth, Mary E. (2006). Globalization and Feminist Activism. Rowman & Littlefield.

Lockwood, Bert B(2006) Women's Rights: A "Human Rights Quarterly" Reader (Johns Hopkins University Press.

Mohanty, C. Under, (1984) Western Eyes: Feminism and Colonial Discourses, “Boundary.

 

Articles
Beheshti, Saeed and Maryam Ahmadinia. 2006, "Explaining the educational theory of feminism and its critique from the perspective of Islamic education", two quarterly journals of Islamic education, number three.
Rezvani, Mohsen 2008, "Feminism", Journal of Knowledge, No. 2.