نماد حیوانی شیر در مذهب و اساطیر ایران باستان و ادبیات منظوم فارسی

الموضوعات :

مژگان نیکویی ¹ , علیرضا قوجه زاده ² , معصومه خدادادی مهابادی ³

1 - دانشجوی دکتری، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، واحد ورامین-پیشوا، دانشگاه آزاد اسلامی، ورامین، تهران، ایران
2 - استادیار، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، واحد ورامین-پیشوا، دانشگاه آزاد اسلامی، ورامین، تهران، ایران
3 - استادیار، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، واحد ورامین-پیشوا، دانشگاه آزاد اسلامی، ورامین، تهران، ایران

تاريخ الإرسال : 25 الأحد , محرم, 1442 تاريخ التأكيد : 25 الأحد , محرم, 1442 تاريخ الإصدار : 05 الثلاثاء , صفر, 1442

الکلمات المفتاحية:

ملخص المقالة :

در ادبیات هر قومی شگردهای مختلفی برای جلب توجه خواننده و تأثیرگذاری بجا به کار گرفته می‌شود. یکی از این شیوه‌های ادبی کاربرد نماد و سمبل در متون نظم است تا نویسنده با زبانی نمادین و غیر مستقیم هدف مورد نظر خود را به خواننده انتقال دهد. استفاده از نماد حیوانات یکی از این موارد است که به شکل گسترده برای بیان مطلبی و توجیه هدفی و یا القای باوری خاص به کار برده می‌شود. در این مقاله به بررسی نماد حیوانی شیر می‌پردازیم. تا کنون نماد شیر در تاریخ و هنر و ادبیات مورد پژوهش واقع شده است؛ اما وجوه عرفانی و دینی این نماد کم‌تر مورد توجه واقع شده است. هدف مقاله حاضر بررسی این نماد از وجوه دینی و عرفانی و ادبی می‌باشد، تا با تکیه بر یافته‌های علمی بتوان خواننده را به درک درستی از نمادهای حیوانی شیر رهنمون شد.

المصادر:

قرآن کریم.

نهج البلاغه.

اسدی طوسی. 1389ش، گرشاسب نامه، تصحیح: حبیب یغمایی، ویراستار: پرویز یغمایی، چاپ دوم، تهران: دنیای کتاب.

تسلیمی، علی. 1391ش، رباعی‌های خیام و نظریه کمیّت زمان، چاپ نخست، تهران: کتاب آمه.

حافظ، شمس الدین محمد. 1382ش، دیوان حافظ، به اهتمام علامه محمد قزوینی و دکتر قاسم غنی، چاپ سوم، تهران: انتشارات زوّار.

رودکی. 1391ش، دیوان رودکی، توضیح و نقد و تحلیل اشعار: کامل احمدنژاد، ویراستار: محمد نجاری، سیاوش مرشدی، چاپ اول، تهران: کتاب آمه.

سعدی. 1375ش، بوستان سعدی، تصحیح و توضیح: غلامحسین یوسفی، چاپ پنجم، تهران: شرکت سهامی انتشارات خوارزمی.

شاه نعمت الله ولی. 1393ش، دیوان اشعار، مصحح: عزیز الله علیزاده، چاپ اول، تهران: انتشارات فردوس.

عطار نیشابوری، شیخ فریدالدین محمد. 1386ش، منطق الطیر، به اهتمام سید صادق گوهرین، چاپ بیست و چهارم، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.

فردوسی. 1390ش، شاهنامه، چاپ پنجم، تهران: انتشارات هرمس.

مولوی، جلال الدین محمد بن محمد. 1396ش، مثنوی معنوی، به تصحیح رینولد الف. نیکلسون، چاپ هفتم، تهران: انتشارات هرمس.

نظامی گنجه‌ای. 1376ش، مخزن الأسرار، تصحیح و حواشی: حسن وحید دستگردی، به کوشش سعید حمیدیان، چاپ دوم، تهران: نشر قطره.

 

مقالات

رشیدی، هدایت. بهار و تابستان1392ش، «نمادهای جاندار در قرآن»، مجله مطالعات اسلامی: علوم قرآن و حدیث، سال چهل و پنجم، شماره پیاپی90، صص 88-65.

فاتحی، سیّدحسن و مرتضی قائمی، بی بی راحیل سنسبلی. 1395ش، «یادکرد حیوانات در نهج‌البلاغه؛ کارکرد حقیقی و تصویرآفرینی هنری»، دوفصلنامه علمی پژوهشی کتاب قیّم، سال ششم، شماره چهاردهم.

The Holy Quran.
Approach to rhetoric.
Asadi Tusi. 2010, Garshasbnameh, Edited by: Habib Yaghmaei, Editor: Parviz Yaghmaei, Second Edition, Tehran: Donyaye Ketab
Taslimi, Ali 2012, Khayyam's quatrains and the theory of quantity of time, first edition, Tehran: Ameh book.
Hafez, Shamsuddin Mohammad 2003, Hafez Divan, by Allameh Mohammad Qazvini and Dr. Ghasem Ghani, third edition, Tehran: Zavar Publications.
Rudaki. 2012, Roudaki Divan, Explanation, Critique and Analysis of Poems: Kamel Ahmadinejad, Editor: Mohammad Najjari, Siavash Morshedi, First Edition, Tehran: Ameh Book.
Saadi. 1996, Saadi Bustan, correction and explanation: Gholam Hossein Yousefi, fifth edition, Tehran: Kharazmi Publishing Company.
Shah Nematullah Wali. 2014, Poetry Divan, Editor: Azizullah Alizadeh, First Edition, Tehran: Ferdows Publications.
Attar Neyshabouri, Sheikh Farid al-Din Muhammad. 2007, Mantiq al-Tair, by Seyed Sadegh Goharin, 24th edition, Tehran: Scientific and Cultural Publishing Company.
Ferdowsi. 2011, Shahnameh, fifth edition, Tehran: Hermes Publications.
Movlavi, Jalaluddin Muhammad bin Muhammad 2017, Masnavi Manavi, edited by Reynold A. Nicholson, seventh edition, Tehran: Hermes Publications.
Nezami Ganjei. 1997, Makhzan Al-Asrar, correction and margins: Hassan Vahid Dastgerdi, by Saeed Hamidian, second edition, Tehran: Qatreh Publishing.

 

Articles
Rashidi, Hedayat. Spring and Summer 2013, "Living Symbols in the Qur'an", Journal of Islamic Studies: Quran and Hadith Sciences, Forty-fifth Year, Consecutive Issue 90, pp. 88-65
Fatehi, Seyed Hassan and Morteza Ghaemi, Bibi Rachel Sunsabli. 2016, "Mentioning animals in Nahj al-Balaghah; Real Function and Artistic Illustration ", Qayem Book, Scientific and Research Bi-Quarterly, Year 6, Number 14.