بررسی اصول مملکت‌داری و حکومت در نهج‌ البلاغه و سیاست‌نامه(با تکیه بر امور نظامی و جنگی)

الموضوعات :

غلامرضا حیدری ¹ (استادیار و عضو هیأت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی واحد ابهر، دانشگاه آزاد اسلامی، ابهر، ایران)
معصومه خالقی ² (کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی و دبیر رسمی آموزش ‌و پرورش ناحیه 1 کرج)

تاريخ الإرسال : 25 الأربعاء , جمادى الثانية, 1441 تاريخ التأكيد : 25 الأربعاء , جمادى الثانية, 1441 تاريخ الإصدار : 26 الثلاثاء , جمادى الأولى, 1441

الکلمات المفتاحية:

ملخص المقالة :

حکومت و مملکت‌داری، از آغاز زندگی اجتماعی بشری، مورد توجه انسان‌ها بوده و از زمان‌های دور در باب این موضوع، آثاری نوشته شده است. نظر به پیوند تاریخی- دینی ما ایرانیان با اعراب، پیوند میان زبان و ادبیات فارسی و زبان و ادبیات عربی، بسی عمیق و ریشه‌دار است. تأثیر و تأثر آموزه‌های دینی، اجتماعی، اخلاقی، سیاسی و حتی تجربیات حکومتی و مملکت داری در آثار ادبی هر دو ملت، بیان‌گر این پیوند است. این پژوهش، ضمن تأکید بر این اصل که برای تحقّق اهداف و آرمان‌های حکومت، وجود حاکمی با توانمندی‌های ویژه ضروری است، توانسته است با برشمردن اصول مهم کشورداری در بخشِ نظامی و شرح و تفصیلِ این اصول، با استناد به مطالب بدست‌آمده در این دو کتاب، تأثیر شیوه کشورداری امام علی(ع) را بر روش کشورداری خواجه نظام الملک و تألیف سیاست‌نامه به اثبات برساند.

المصادر:

قرآن کریم.

نهج ‌البلاغه. ترجمه داریوش شاهین.

بابایی، محمدباقر. 1384ش، مبانی استراتژی فرهنگی از دیدگاه امام علی(ع)، تهران: نشر دوره جنگ.

بستانی، محمد. 1378ش، استراتژی نظامی امام علی(ع)، ترجمه حسن علی ‌اکبری، تهران: سازمان تحقیقات خودکفایی بسیج.

جمعی از نویسندگان. 1383ش، رفتارهای علوی و راه‌های تحقّق آن، تهران: انتشارات دانشگاه امام حسین(ع).

جهان بزرگی، احمد. 1388ش، اصول سیاست و حکومت، تهران: نشر فرهنگ و اندیشه اسلامی.

خامنه ای، سیدعلی. 1367ش، حکومت در اسلام(مقالات سومین و چهارمین کنفرانس اندیشه اسلامی)، تهران: نشر امیرکبیر.

خواجه نظام الملک، ابوعلی. 1390ش، سیرالملوک(سیاست‌نامه)، به تصحیح محمد استعلامی، تهران: نگاه.

دهخدا، علی‌اکبر. 1373ش، لغت‌نامه دهخدا، زیر نظر محمد معین و جعفر شهیدی، مؤسسه لغت‌نامه دهخدا، تهران: دانشگاه تهران.

صدوق، محمد. 1372ش، عیون اخبار الرضا، ترجمه علی‌اکبر غفاری و حمیدرضا مستفید، دو جلدی، تهران: انتشارات جهان.

 

مقالات

خسرو بیگی، هوشنگ. 1382ش، «اندیشه‌های خواجه نظام الملک توسی در سیاست‌نامه»، کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، آبان، شماره 73.

دانش، موسی. 1379ش، «سیاست و حکومت در نهج البلاغه»، مجله مشکوة، پاییز و زمستان، شماره‌های68 و69.

یوسفی، غلامحسین. 1347ش، «پیر سیاست»، مجله جستارهای ادبی دانشکده مشهد، بهار و تابستان، شماره‌های 13 و14.

 

 

The Holy Quran

Nahj al-Balaghah (1972), Translated by Daryoush Shahin, Tehran, Javidan Publications

Babaie, Mohammad Bagher. (2005), Bases of Cultural Strategy from Imam Ali's point of view, Tehran, The Publication of War Period

Bostani, Mohammad. (1999), Imam Ali's Military Strategy, Translated by Hassan Ali Akbari, Tehran, Organization of Basij Self-Sufficiency Research

A group of writers. (2004), Ethereal Behaviors and the ways for its Realization, Tehran, the Publication of Imam Hossein University

Jahan Bozorgi, Ahmad. (2009), Principles of Politics and Government, Tehran, the Publication of Culture and Islamic Thought

Khameneie, Seyyed Ali. (1978), Government in Islam (Articles for third and fourth Conference of Islamic Thought), Tehran, Amir Kabir Publication

Khaje Nezam al-Molk, Abou Ali. (2011), Politics, Corrected by Mohammad Estelami, Tehran, Negah Publication

Dehkhoda, Ali Akbar. (1994), Dehkhoda's Dictionary, under the supervision of Mohammad Moein and Jafar Shahidi, Institute of Dehkhoda's Dictionary, Tehran, Tehran University

Sadough, Mohammad. (1993), Oyoun al-Akbar Reza, Translated by Ali Akbar Ghaffari and Harmidreza Mostafid, Two Volumes, Tehran, Jahan Publication

Yousefi, Gholam Hossein. (1958), "Master of Politics", the Magazine of Literary Queries of Mashhad College, Spring and Summer, 13 and 14 numbers

Danesh, Mousa. (1996), "Politics and Government in Nahj al-Balaghah", Mashkouh Magazine, Fall and Winter, 68 and 69 Numbers

Khosrobeigi, Houshang. (1999), "The Thoughts of Khaje Nezam al-Molk Toosi in Policy", Geography and History Book, Aban, 73 number