بررسی تصاویر آپوکالپتیک در شعر خلیل حاوی در پرتو تصاویر آپوکالپتیک کتاب مقدس
الموضوعات :فاطمه یوسفی 1 , سید حسین سیدی 2 , احمد رضا حیدریان شهری 3 , کلثوم صدیقی 4
1 - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه فردوسی مشهد
2 - استاد گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه فردوسی مشهد
3 - دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه فردوسی مشهد
4 - استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه فردوسی مشهد
الکلمات المفتاحية:
ملخص المقالة :
ادبیات آپوکالیپتیک را می‌توان قسمی ادبیات آرمان‌گرایانه به شمار آورد که در آن شاعر- نویسنده از وضع اکنونی جامعه خود و گردش امور ناخرسند و ناراضی است و با استمداد از قوه تخیل آفرینشگرانه اش در پی ایجاد جهانی آرمانی، جهانی غیر از جهان اکنونی است. در این نوع از ادبیات، هیمنه اضطراب و فروبستگی ها و نابهنجاری های سیاسی، اجتماعی و دینی و ناتوانی در غلبه برآن، نگاه شاعر- نویسنده را به آینده معطوف می دارد، بدین سان زمان حال منشأ و خاستگاه آگاهی تاریخی او می شود و زمان حال را از منظر آینده مورد داوری و سنجش قرار می دهد. در جستار پیش رو تلاش بر آن است تا ضمن بررسی تصاویر آپوکالپتیکی و مؤلفه های آن در شعر خلیل حاوی به روش تحلیلی- تطبیقی به تطبیق آن تصاویر با تصاویر آپوکالپتیکی کتاب مقدس و نیز به بررسی میزان تأثیرپذیری خلیل حاوی از کتاب مقدس بپردازند. از نتایج برآمده از این پژوهش می توان به این دو نکته اشاره کرد: اولاً خلیل حاوی در تصاویر آپوکالپتیک شعرش کاملاً تحت تأثیر کتاب مقدس است. ثانیاً خلیل حاوی بهشت موعود خود را در این جهان بنا می کند.
کتاب مقدس.
اسمیت، ژوئل. 1383ش، فرهنگ اساطیر یونان ورم، ترجمه شهلا برادران خسروشاهی، تهران: روزبهان.
الحاوی، خلیل. 1993م، دیوان خلیل حاوی، بیروت: دار العروة.
حلاوی، یوسف. 1994م، الأسطورة فی الشعر العربی المعاصر، الطبعة الأولی، بیروت: دار الآداب.
سارتر، ژان پل. 1361ش، اگزیستانسیالیسم و اصالت بشر، ترجمه مصطفی رحیمی، چاپ هشتم، تهران: مروارید.
شوالیه، ژان و آلن گربران. 1384ش، فرهنگ نمادها، ترجمه سودابه فضایلی، ج2، تهران: نشر جیحون.
عباس، احسان. 1977م، اتجاهات الشعر العربی المعاصر، الطبعة الأولی، الکویت: عالم المعرفة.
فرای، نورتروپ. 1388ش، رمزکل: کتاب مقدس و ادبیات، ترجمه صالح حسینی، تهران: نیلوفر.
کاسیرر، ارنست. 1372ش، فلسفه روشناندیشی، ترجمه نجف دریابندری، تهران: خوارزمی.
کریچلی، سایمون. 1393ش، خیلی کم... تقریباً هیچ: مرگ، فلسفه، ادبیات، ترجمه لیلا کوچک منش، تهران: رخداد نو.
کوندرا، میلان. 1397ش، بار هستی، ترجمه پرویز همایون پور، تهران: قطره.
گمپرتس، تئودور. 1375ش، متفکران یونانی، ترجمه محمد حسن لطفی، ج 1، تهران: خوارزمی.
المیر، طلال. 2009م، النبوءة فی الشعر العربی الحدیث، الطبعة الأولی، بیروت: المؤسسة الجامعیة للدراسات والنشر والتوزیع.
یاسپرس، کارل. 1373ش، آغاز و انجام تاریخ، ترجمه محمد حسن لطفی، تهران: خوارزمی.
کتب انگلیسی
Childs Peter and Fowler Roger (2006). The Routledge dictionary of literary terms. Taylor & Francis Library.
Collins. John Joseph (1979). Apocalypse: The Morphology of a Genre. Printed in the United States of America.
Collins, John Joseph (1998). The apocalyptic imagination: an introduction to Jewish apocalyptic literature. 2nd ed, Wm. B. Eerdmans Publishing Co.
Hahne . Harry Alan (1997). The corruption and redemption of creation. Toronto: Ontario.
Helm , David R (2009). An Approach to Apocalyptic Literature: A Primer for Preachers. The Charles Simeon Trust.
Kermode , Frank (2000). The Sense of an ending studies in the theory of fiction with a new epilogue. Oxford University Press.
Deleuze, Gilles (1986). Nietzsche and philosophy. Translated by Hugh Tomlinson. Continuum London . New York.
مقالات
ذوالفقارخانی، مسلم. 1397ش، «بررسی تطبیقی مؤلفه‌های ادبیات آپوکالیپسی(آخر الزمانی) در سفر احمد شاملو و بازگشتِ دیگر ویلیام باتلر ییتس»، نشریه ادبیات تطبیقی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان، سال 10، شماره 19، صص67-87.
شکیباییفر، شهلا و محسن پیشوایی علوی. 1397ش، «کشمکش سیاسی اجتماعی در شعر خلیل حاوی و مهدی اخوان ثالث»، نشریه ادبیات تطبیقی دانشگاه شهید باهنر کرمان، سال 10، شماره 18، صص 123- 144.
شیخ، محمد و رضا رضایی و طیبه فرهادی. 1395ش، «بررسی تطبیقی مفهوم منجی در شعر فروغ فرخ زاد و نزار قبانی»، کاوشنامه ادبیات تطبیقی(مطالعات تطبیقی عربی- فارسی)، سال6، شماره 2، صص71-88.
صالحی، پیمان و مهدی اکبرنژاد. 1394ش، «تحلیل مفهوم آپوکالیپس و ارتباط آن با سبک شناسی با تکیه بر داستان یوسف(ع) در قرآن کریم»، پژوهشنامه عرفان، شماره 16، صص75-97.
محمدی، گردآفرین و مهدی ممتحن. 1389ش، «بررسی و مقایسه دو سفر روحانی زرتشتی و یهودی به دنیای پس از مرگ(ارداویرافنامه و رؤیای خنوخ)»، مطالعات ادبیات تطبیقی، واحد جیرفت. دوره 4. شماره 13، صص 159-172.
_||_Bible
Smith, Joel. 2004, Culture of Greek and Roman Mythology, translated by Shahla Baradaran Khosroshahi, Tehran: Roozbehan.
Al-Hawi, Khalil 1993, Diwan Khalil Hawi, Beirut: Dar Al-Urwa.
Halawi, Yusef 1994, Myth in Contemporary Arabic Poetry, First Edition, Beirut: Dar al-Adab.
Sartre, Jean Paul. 1982, Existentialism and Human Originality, translated by Mostafa Rahimi, 8th edition, Tehran: Morvarid.
Shovaliyeh, Jean and Alan Gerbran. 2005, Dictionary of Symbols, translated by Soodabeh Fazaili, Volume 2, Tehran: Jeihun Publishing.
Abbas, Ehsan. 1977, Reflections on Contemporary Arabic Poetry, First Edition, Al-Kowait: Alam Al-Marefat.
Fray, Northrop. 2009, Code: Bible and Literature, translated by Saleh Hosseini, Tehran: Niloufar. Cassirer, Ernest. 1993, Philosophy of Enlightenment, translated by Najaf Daryabandari, Tehran: Kharazmi.
Critchley, Simon. 2014, very little ... Almost none: Death, Philosophy, Literature, translated by Leila Kouchakmanesh, Tehran: New Event. Kundera, Milan. 2018, Burdun of Universe, translated by Parviz Homayounpour, Tehran: Qatreh.
Gamperts, Theodore. 1996, Greek thinkers, translated by Mohammad Hassan Lotfi, vol. 1, Tehran: Kharazmi.
Almir, Talal. 2009, Prophecy in Arabic Poetry Hadith, First Edition, Beirut: Al-Moassese Al-Jameye Leldorasat Valnashr.
Yaspers, Carl. 1994, the beginning and end of history, translated by Mohammad Hassan Lotfi, Tehran: Kharazmi.
English books
Childs Peter and Fowler Roger (2006). The Routledge dictionary of literary terms. Taylor & Francis Library.
Collins. John Joseph (1979). Apocalypse: The Morphology of a Genre. Printed in the United States of America.
Collins, John Joseph (1998). The apocalyptic imagination: an introduction to Jewish apocalyptic literature. 2nd ed, Wm. B. Eerdmans Publishing Co.
Hahne . Harry Alan (1997). The corruption and redemption of creation. Toronto: Ontario.
Helm , David R (2009). An Approach to Apocalyptic Literature: A Primer for Preachers. The Charles Simeon Trust.
Kermode , Frank (2000). The Sense of an ending studies in the theory of fiction with a new epilogue. Oxford University Press.
Deleuze, Gilles (1986). Nietzsche and philosophy. Translated by Hugh Tomlinson. Continuum London . New York.
Articles
Zulfaqar Khani, Moslem. 2018, "A Comparative Study of the Components of Apocalyptic Literature in the Travels of Ahmad Shamloo and the Return of William Butler Yates", Journal of Comparative Literature, Faculty of Literature and Humanities, Shahid Bahonar University, Kerman, Volume 10, Number 19, pp. 67-87.
Shakibaeifar, Shahla and Mohsen Pishvaei Alavi. 2018, "Social and political conflict in the poetry of Khalil Havi and Mehdi Akhavan Sales", Journal of Comparative Literature, Shahid Bahonar University of Kerman, Volume 10, Number 18, pp. 123-144.
Sheikh, Mohammad and Reza Rezaei and Tayebeh Farhadi. 2016, "Comparative study of the concept of savior in the poetry of Forough Farrokhzad and Nezar Ghobani", Journal of Comparative Literature (Arabic-Persian Comparative Studies), Volume 6, Number 2, pp. 71-88.
Salehi, Peyman and Mehdi Akbarnejad. 2015, "Analysis of the concept of apocalypse and its relationship with stylistics based on the story of Yusef (AS) in the Holy Quran", Journal of Mysticism, No. 16, pp. 75-97.
Mohammadi, Gerdafarin and Mehdi Motamhan. 2010, "Study and comparison of two Zoroastrian and Jewish spiritual journeys to the afterlife (Ardavirafnameh and Enoch's dream)", Comparative Literature Studies, Jiroft Branch. Volume 4. Number 13, pp. 159-172.
