بررسی عمده‌ترین مسائل وعظی و تربیتی در آثار ابوسعید ابوالخیر و مولانا

الموضوعات :

فارس شریفی ¹ , مهناز بازگیر ² , منصوره ثابت زاده ³

1 - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشکده ادبیات و زبان‌های خارجی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران جنوب
2 - استادیار دانشکده ادبیات و زبان‌های خارجی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران جنوب
3 - استادیار دانشکده ادبیات و زبان‌های خارجی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران جنوب

تاريخ الإرسال : 15 الجمعة , ذو الحجة, 1440 تاريخ التأكيد : 15 الجمعة , ذو الحجة, 1440 تاريخ الإصدار : 20 الثلاثاء , ذو القعدة, 1440

الکلمات المفتاحية:

ملخص المقالة :

از آنجا که مجلس وعظ یکی از نشست‌ها و حلقه‌های فرهنگی تربیتی در میان صوفیان محسوب می‌شد در اینگونه مجلس‌ها، واعظی در جمع حاضران و مستمعان با موضوعیّت وعظ و ارشاد و پند و اندرز سخن می‌گفت به آن سخنان نیز اصطلاحاً مجلس گفته‌اند. نظیر روزی شیخ ابوسعید قدس الله روحه العزیز در نیشابور مجلس می‌گفت. هدف از این پژوهش آگاهی از مجالس صوفیه، کیفیت برگزاری آن‌ها و شناخت زبانِ خطابه و همچنین بررسی موضوعات مطرح‌شده در این مجالس است، تکیه این پژوهش کتب حالات و سخنان ابوسعید ابی الخیر، اسرار التوحید فی مقامات شیخ ابی سعید، مجالس سبعه مولانا و مناقب العارفین می‌باشد. در این پژوهش، سبک کلی مجالس صوفیه و محتوای سخنان ابوسعید ابوالخیر و مولانا در این مجالس بررسی شد. ابوسعید ابی الخیر و مولانا از جمله صوفیانی هستند که افراد بسیاری در مجالس آنان دچار تحول درونی و انقلاب فکری گردیده و به راه حق و حقیقت ایمان آوردند.

المصادر:

کتابنامه

قرآن کریم. ترجمه مهدی الهی قمشه‌ای.

ابن جوزی، ابوالفرج. 1368ش، تلبیس ابلیس، ترجمه علی‌رضا ذکاوتی قراگزلو، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.

ابوروح، جمال‌الدین. 1384ش، حالات و سخنان ابوسعید ابی الخیر، تصحیح محمّدرضا شفیعی کدکنی، چاپ ششم، تهران: سخن.

احمدی، سیداحمد. 1368ش، اصول و روش‌های تربیت در اسلام، چاپ دوم، اصفهان: نشر جهاد دانشگاهی.

افلاکی، شمس‌الدین احمد. 1362ش، مناقب العارفین، تصحیح تحسین یازیجی، چاپ دوم، تهران: دنیای کتاب.

آیتی، محمد ابراهیم و محمدباقر شریعتی سبزواری. 1339ش، سرمایه سخن، تهران: اداره کل اوقاف.

حسینی، سیدعلی‌اکبر. 1372ش، سیری اجمالی در تاریخ تعلیم و تربیت اسلامی، تهران: دفتر فرهنگ اسلامی.

حقیقت(رفیع)، عبدالرفیع. 1375ش، تاریخ عرفان و عارفان ایرانی، چاپ سوم، تهران: انتشارات کومش.

دی. لوئیس، فرانکلین. 1383ش، مولوی: دیروز و امروز، شرق و غرب، ترجمه فرهاد فرهمندپور، تهران: نشر ثالث.

رازی، نجم‌الدین. 1365ش، مرصاد العباد، تصحیح محمد امین ریاحی، چاپ دوم، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.

زرین‌کوب، عبدالحسین. 1380ش، جست‌وجو در تصوف ایران، چاپ دوم، تهران: امیرکبیر.

سپهر خراسانی، احمد. 1359ش، مقدمه‌ای در فن خطابه و تاریخ آن، چاپ دوم، تهران: انتشارات اشرافی.

شریعتی سبزواری، محمدباقر. 1376ش، اصول و مبادی سخنوری، چاپ دوم، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.

شفیعی کدکنی، محمدرضا. تعلیقات اسرار التوحید، تألیف محمد بن منور،‌ بی جا: بی نا.

شمس‌الدین تبریزی. 1377ش، مقالات شمس، به کوشش محمدعلی موحّد، تهران: نشر خوارزمی.

صفا، ذبیح‌الله. 1381ش، تاریخ ادبیات ایران، چاپ پانزدهم، تهران: انتشارات فردوس.

عطار نیشابوری، فرید الدین. 1322ش، تذکرة الاولیاء، تصحیح رینولد الن نیکلسون، لیدن: اوقاف گیب.

فاضل، علی. 1368ش، مقدمه انس التائبین، تهران: طوس.

فروزانفر، بدیع‌الزمان. 1361ش، رساله در تحقیق احوال و زندگی مولانا، چاپ چهارم، تهران: انتشارات زوار.

فروغی، محمدعلی. 1368ش، آیین سخنوری، چاپ دوم، تهران: انتشارات زوار.

فلسفی، محمدتقی. 1383ش، سخن و سخنوری، چاپ پنجم، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.

قشیری، ابوالقاسم. 1379ش، رساله قشیریه، به کوشش بدیع الزمان فروزانفر، چاپ ششم، تهران: علمی و فرهنگی.

مایر، فریتس. 1378ش، ابوسعید ابی‌الخیر(حقیقت و افسانه)، ترجمه مهر آفاق بابیوردی، تهران: نشر دانشگاهی.

محمد بن عثمان. بی تا، فردوس المرشدیة فی اسرار الصمدیة، مقدمه ایرج افشار، ‌بی جا: بی نا.

مدرس صادقی، جعفر. 1377ش، مقدمه مقالات مولانا(فیه ما فیه)، چاپ سوم، تهران: نشر مرکز.

مولوی، جلال‌الدین محمد. 1380ش، فیه ما فیه، به تصحیح و حواشی بدیع الزمان فروزانفر، چاپ هشتم، تهران: امیرکبیر.

یزدی، محمد. 1361ش، علی(ع) بر منبر وعظ، تهران: واحد تحقیقات اسلامی.

 

مقالات

شفیعی کدکنی، محمدرضا. پاییز و زمستان 1380ش، «مقامات کهن و نویافته ابوسعید ابی الخیر»، نامه بهارستان، سال دوم، شماره دوم، دفتر 4، صص 65- 78.

 

 

 

Holy Quran: Translated by Mehdi Elahi Qomshai.

Ayati, Mohammad Ebrahim, and Mohammad Bagher Shariati Sabzevari (1339) Sokhan Capital, Tehran: Endowment organization.

Ibn Jowzi, Abul Faraj (1368) Talbis Iblis, Translated by Alireza Zakavati Gharagozloo, edited by Mohammad Reza Shafiee Kadkani, 6^th ed. Tehran: University publishing center

Abu Rouh, Jamal al-Din (1384), The state of affairs of Abu Sa'id Abi al-Khair, edited by Mohammad Reza Shafi'i Kadkani, 6^th Ed. Tehran: Sokhan Pub

Abu Sa'id Abi al-Khair: Ancient and New Authorities Abu Sa'id Abi al-Khair; Shafi'i Kadkani, Mohammad Reza: Taste of Time (from the mystical legacy of Abu Sa'id Abi al-Khair).

Ahmadi, Seyyed Ahmad (1989) Principles and Methods of Education in Islam, Second Edition, Isfahan: Journal of Academic Jihad.

Afshar, Iraj: Introduction to Ferdowsi Al-Marshidiyyah in Secrets of Al-Samadiyyah;

Aflaki, Shams al-Din Ahmad (1362) Mangabaleh al-Arafin, correction of Yaziji's admiration, Second Edition, Tehran: Book World.

Hosseini, Seyyed Ali Akbar (1993) An Overview on the History of Islamic Education, Tehran: Islamic Culture Bureau.

Haghighat (Rafi), Abdol Rafi (1996) History of Iranian Mysticism and Mystics, Third Edition, Tehran: Koomesh Pub.

Day, Louis, Franklin (1383) Molana, Yesterday and Today, East and West, translated by Farhad Farahmandpour, Tehran: Third Edition Saales pub

Razi, Najmuddin (1365), Morsad al-Abad, Edited by Mohammad Amin Riahi, Second Edition, Tehran, Scientific and Cultural Pub.

Zarinakub, Abdolhossein (2001) Searching for Sufism in Iran, Second Edition, Tehran: Amir Kabir.

Sepehr Khorasani, Ahmad (1359) Introduction to the Rhetoric and its History, Second Edition, Tehran: Aristocratic Pub.

Shariati Sabzevari, Mohammad Bagher (1997) Principles and Basics of Speech, Second Edition, Qom: Islamic Pub Office Pub.

Shafi'i Kadkani, Mohammad Reza: Suspensions of Asr al-Tawhid; مد Mohammad bin Mansur: Asr al-Tawhid in Sheikh Abi Said's Authority

Shams al-Din Tabrizi (1998) Shams's Articles, by Mohammad Ali Movahed, Tehran: Kharazmi Publishing.

Safa, Zabihollah (2002) History of Iranian Literature, Fifteenth Edition, Tehran: Ferdows Pub.

Attar Neyshaburi, Friededdin (1322) Taking note of Alawiya, editing by Reynolds Ellen Nicholson, Leiden: Gibb endowment.

Fazel, Ali (1989) Introduction to Anas al-Taebin, Tehran: Toos.

Forouzanfar, Badiezal Zaman (1361) A Treatise on the Study of the Life of Rumi, Fourth Edition, Tehran: Zavar Pub.

Foroughi, Mohammad Ali (1368) Ritual of Sufism, Second Edition, Tehran: Zavar Pub.

Falsafi, Mohammad Taghi (2004) Speech and Speech, Fifth Edition, Tehran: Islamic Culture Pub Office.

Ghashiri, Abolghasem (2000) Ghashiriie's Treatise on the Struggle of Badi' Al-Zaman Forouzanfar, 6^th Edition, Tehran: Elmi Farhangi Pub

Mayer, Fritz (1999) Abu Sa'id Abi al-Khair (Truth and Myth), Translated by: Mehr Afaq Babivardi, Tehran: Academic Pub

Modarres Sadeghi, Ja'far (1998) Introduction to Rumi's Papers, Third Edition, Tehran: Center Pub.

Molavi, Jalaleddin Mohammad (2001) Feyhmafieh, edited and edited by Foriez Zaman Forouzanfar, Eighth Edition, Tehran; Amir Kabir.

Yazdi, Mohammad (1361) Ali at the pulpit of Wiz, Tehran: Islamic Research Unit.