وحدت؛ گفتمانی در بستر ادبیات پایداری؛ با تأملی در شعر معاصر فارسی و عربی
الموضوعات :
فاروق نعمتی
1
(
عضو هیأت علمی گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه پیام نور(دانشیار)
)
الکلمات المفتاحية:
ملخص المقالة :
دعوت به وحدت و انسجام ملی، از درونمایه های اصلی در ادب پایداری است. از همین رو، یکی از گفتمان های مورد توجه در میان شاعران بیداری اسلامی در شعر معاصر فارسی و عربی، موضوع اتحاد و دعوت همگانی به همبستگی و تشکیل صف واحد در برابر دشمنان است. این مقوله مهم سیاسی- اجتماعی که سرچشمه های اصلی آن، رهنمودهای قرآن کریم و احادیث نبوی(ص) است، در دوره معاصر و در سروده های شاعران دو زبان، بازتاب گسترده ای دارد؛ به نحوی که این شاعران، عامل اتحاد در زمینه های دینی و نیز ملی را یکی از اصلی ترین عوامل پیروزی و موفقیت مسلمانان در صحنه های سیاسی و اجتماعی خود می دانند. در این جستار با گذری بر اشعار مهم ترین سرایندگان معاصر فارسی و عربی در عرصه ادب پایداری، به بررسی و تحلیل دیدگاه آنان درباره مسأله وحدت خواهیم پرداخت. رهیافت این پژوهش گویای آن است که این شاعران، ضمن برشمردن خطرات تفرقه و دودستگی، اتحاد را در دو حوزه اسلامی و ملی آن، اساس رسیدن به اهداف و شکست توطئه ها و نقشه های دشمن می دانند.
قرآن کریم.
بهار، محمد تقی. 1354ش، دیوان اشعار، تهران: امیرکبیر.
خلیلی، خلیل الله. 1378ش، دیوان، با مقدمه محمد سرور مولائی، چ1، تهران: انتشارات عرفان.
خمینی، روح الله. 1387ش، ولایت فقیه، تهران: مؤسسه فرهنگی هنری قدر ولایت.
دهخدا، علی اکبر. 1339ش، لغتنامه، تهران: دانشگاه تهران.
الرصافی، معروف. 1999م، دیوان الرصافی، بیروت: دار المنتظر.
رمضانی، عباس. 1383ش، سید جمال الدین اسدآبادی، تهران: ترفند.
صفارزاده، طاهره. 1365ش، بیعت با بیداری، چ3، شیراز: انتشارات نوید.
صفارزاده، طاهره. 1384ش، دیدار صبح، تهران: پارس کتاب.
غسان بن جدو. 2001م، خطابات الإسلامیین والمستقبل، ط3، بیروت: دار الملاک.
الغلایینی، مصطفی. 1911م، أریج الزهر، بیروت: مکتبة الأهلیة.
الغلایینی، مصطفی. 1993م، دیوان الغلایینی، ط1، صیدا- بیروت: المکتبة العصریة.
غیاض، محسن. 2008م، شاعر العَرب عبدالمحسن الکاظمی، ط1، بیروت: الدار العربیّه للموسوعات.
فراهانی، ادیب الممالک. 1386ش، زندگی و شعر ادیب الممالک فراهانی(شعر)، جلد2، چ2، تهران: مؤسسه انتشارات قدیانی.
فضلالله، محمّدحسین. 2001م، قصائد للإسلام والحیاة، ط2، بیروت: دار الملاک.
الکاظمی، عبدالمحسن. 1940م، دیوان الکاظمی، دمشق: بی نا.
لاهوری، اقبال. 1387ش، کلیات اقبال لاهوری، به سعی و اهتمام پروین قائمی، چ3، تهران: نشر پیمان.
محرّم، أحمد. 1963م، دیوان، مصر: دار الکتب العربیّه.
ولایتی، علی اکبر. 1384ش، فرهنگ و تمدن اسلامی، قم: نشر معارف.
مقالات
اقبال، ماجد. 1365ش، «اقبال، اتّحاد عالم اسلام و جهان سوم»، در شناخت اقبال: مجموعه مقالات کنگره جهانی بزرگداشت علّامه اقبال لاهوری، صص39-46.
امیری خراسانی، احمد و عبدالحمید احسانی. 1393ش، «مؤلفههای پایداری در اشعار فارسی علّامه اقبال لاهوری»، نشریه ادبیات پایداری، دانشکده ادبیات و علوم انسانی- دانشگاه شهید باهنر کرمان، سال ششم، ش11، صص1- 24.
ایرانی، مصیب. 1388ش، «استراتژی وحدت ملی و انسجام اسلامی با توجه به دیدگاه امام خمینی(ره)»، فصلنامه اندیشه تقریب، سال پنجم، شماره هجدهم.
آلبویه لنگرودی، عبدالعلی و ابراهیم ناطق تجرق. 1393ش، «التزام دینی در شعر معاصر عربی(بررسی موردی شعر معروف رصافی)»، فصلنامه ادبیات دینی، دوره3، ش7، صص33- 52.
توانا، محمدعلی. پاییز و زمستان1385ش، «اسلام و مدرنیته در اندیشه سید جمال الدین اسدآبادی»، پژوهش علوم سیاسی، شماره3، صص97- 113.
حاتمی، حافظ و دیگران. 1388ش، ««رویکرد اجتماعی شعر ادیب الممالک فراهانی»، جستارهای ادبی(دانشکده ادبیات و علوم انسانی سابق)، ش164، صص161- 193.
زینیوند، تورج و دیگران. 1395ش، «بنمایههای ادب پایداری در شعر شاعران مسیحی فلسطین (مطالعه مورد پژوهش: کمال ناصر)»، نشریه ادبیات پایداری، دانشکده ادبیات و علوم انسانی- دانشگاه شهید باهنر کرمان، سال هشتم، ش15، صص229- 256.
سامخانیانی، علی اکبر و سیده طیبه مدنی ایوری. 1395ش، «ابعاد اسلام‌گرایی در شعر طاهره صفارزاده»، نشریه ادبیات پایداری، دانشکده ادبیات و علوم انسانی- دانشگاه شهید باهنر کرمان، سال هشتم، ش14، صص79- 98.
غنی پور ملکشاه، احمد و دیگران. 1391ش، «تحلیل مؤلفههای ادبیات پایداری در اشعار طاهره صفّارزاده»، نشریه ادبیات پایداری، دانشکده ادبیات و علوم انسانی- دانشگاه شهید باهنر کرمان، سال4، ش7، صص139-176.
قاسمی، لیلا و محمد مظاهری. 1392ش، «وحدت اسلامی و نقش شعرای معاصر عرب در تحکیم آن»، نقد ادب معاصر عربی، سال سوم، پیاپی6، صص95-121.
_||_
Holy Quran.
Bahar, Mohammad Taqi 1975, Poetry Divan, Tehran: Amirkabir.
Khalili, Khalilollah 1999, Divan, with introduction by Mohammad Sarvar Molaei, V 1, Tehran: Erfan Publications.
Khomeini, Ruhollah 2008, Velayat-e Faqih, Tehran: Qadr Velayat Cultural and Artistic Institute.
Dehkhoda, Ali Akbar. 1960, Dictionary, Tehran: University of Tehran.
Al-Rasafi, Maruf. 1999, Diwan al-Rasafi, Beirut: Dar al-Montazer.
Ramezani, Abbas 2004, Seyed Jamaluddin Asadabadi, Tehran: Tarfand
Saffarzadeh, Tahereh. 1986, Allegiance to Awakening, V3, Shiraz: Navid Publications.
Saffarzadeh, Tahereh. 2005, morning visit, Tehran: Pars Ketab.
Ghasan Bin Jadu, 2001, Islamic and Future Addresses, Vol. 3, Beirut: Dar al-Melak.
Al-Ghalaini, Mustafa 1911, Arij Al-Zahr, Beirut: Maktaba Al-Ahliyeh.
Al-Ghalaini, Mustafa 1993, Diwan al-Ghalaini, v 1, Sayda-Beirut: Al-Maktabah al-Asriya.
Ghiyas Mohsen, 2008, Arab poet, Abdul Mohsen Al-Kazemi, v1, Beirut: Al-Dar Al-Arabiya Lelmusuat
Farahani, Adib al-Mamalik. 2007, Life and Poetry of Adib Al-Mamalik Farahani (Poetry), Volume 2, Tehran: Qadyani Publishing Institute.
Fazlullah, Mohammad Hussein 2001, Poems of Islam and Life, Vol 2, Beirut: Dar al-Melak.
Al-Kazemi, Abdul Mohsen 1940, Diwan al-Kazemi, Damascus: Bina.
Lahouri, Iqbal. 2008, Generalities of Iqbal Lahouri, by the efforts of Parvin Ghaemi, v 3, Tehran: Peyman Publishing.
Muharram, Ahmad. 1963, Diwan, Egypt: Dar al-Kitab al-Arabiya.
Velayati, Ali Akbar 2005, Islamic Culture and Civilization, Qom: Maaref Publishing.
Articles
Iqbal, Majed. 1986, "Iqbal, the Union of the Islamic World and the Third World", in Recognizing Iqbal: Proceedings of the World Congress in Honor of Allameh Iqbal Lahouri, pp. 39-46.
Amiri Khorasani, Ahmad and Abdul Hamid Ehsani. 2014, "Components of Sustainability in Persian Poems of Allameh Iqbal Lahouri", Journal of Sustainability Literature, Faculty of Literature and Humanities, Shahid Bahonar University of Kerman, Year 6, Vol. 11, pp. 1-24.
Irani, Masib. 2009, "Strategy of National Unity and Islamic Cohesion according to the view of Imam Khomeini (RA)", Quarterly Journal of Thought of Approximation, Year 5, Issue 18.
Alboyeh Langroudi, Abdul Ali and Ebrahim Nategh Tajragh. 2014, "Religious Commitment in Contemporary Arabic Poetry (A Case Study of Rasafi's Famous Poetry)", Quarterly Journal of Religious Literature, Volume 3, Issue 7, pp. 33-52.
Tavana, Mohammad Ali Fall and Winter of 2006, "Islam and Modernity in the Thought of Seyyed Jamaluddin Asadabadi", Political Science Research, No. 3, pp. 97-113.
Hatami, Hafez and others. 2009, "Social Approach to the Poetry of Adib al-Mamalik Farahani", Literary Essays (former Faculty of Literature and Humanities), vol. 164, pp. 161-193.
Zinivand, Touraj and others. 2016, "Principles of Sustainability Literature in the Poetry of Palestinian Christian Poets (Case Study: Kamal Nasser)", Journal of Sustainability Literature, Faculty of Literature and Humanities, Shahid Bahonar University of Kerman, Year 8, Vol. 15, pp. 229-256.
Samkhaniani, Ali Akbar and Seyedeh Tayebeh Madani Ivari. 2016, "Dimensions of Islamism in Tahereh Saffarzadeh's Poetry", Journal of Sustainability Literature, Faculty of Literature and Humanities, Shahid Bahonar University of Kerman, Year 8, Vol. 14, pp. 79-98.
Ghanipour Malekshah, Ahmad and others. 2012, "Analysis of the components of sustainability literature in the poems of Tahereh Saffarzadeh", Journal of Sustainability Literature, Faculty of Literature and Humanities - Shahid Bahonar University of Kerman, Volume 4, Issue 7, pp. 139-176.
Ghasemi, Leila and Mohammad Mazaheri. 2013, "Islamic Unity and the Role of Contemporary Arab Poets in Consolidating It", Critique of Arabic Contemporary Literature, Third Year, 6, pp. 95-121.
