رویکرد ابوالعلاء معری و خیام نسبت به زندگی و مرگ
الموضوعات :
فاطمه قدمی نجارکلایی
1
(دانشجوی دکترای دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم)
الکلمات المفتاحية:
ملخص المقالة :
مرگ به عنوان یکی از بزرگ‌ترین معماهای حیات بشری در طول تاریخ همواره مورد توجه متفکران و اندیشمندان بوده است. ابوالعلاء معری شاعر، اندیشمند و متفکر عرب و خیام نیشابوری شاعر، فیلسوف و دانشمند ایرانی از جمله شخصیت‌هایی بوده‌اند که در باب مرگ تأملات بسیاری داشته‌اند. از نظر آن‌ها برداشت‌های مختلفی از مرگ وجود دارد. برداشت‌های مثبت و منفی که ریشه در فلسفه آفرینش و معنای زندگی دارد و بدون دستیابی به فلسفه حیات نمی‌توان برداشت درستی از مرگ داشت. در نتیجه میان معنای زندگی و مرگ رابطه عمیقی برقرار است. ما به یاری خداوند قصد داریم در این مقاله ضمن ارائه شرح حالی از زندگی دو شاعر به بررسی و تحلیل افکار و عقاید و وجوه تشابه و تباین بین آنان بپردازیم و دیدگاه این دو تن را نسبت به مقوله فناپذیری و مرگ مورد نقد و بررسی قرار دهیم.
ابن خلکان، شمس الدین ابوالعباس. بی‌تا، وفیات الأعیان فی أنباء أبناء الزمان، تحقیق د.احسان عباس، بیروت: دار الثقافه.
احمدی، بابک. 1375ش، ساختار و تأویل متن، چاپ سوم، تهران: انتشارات مرکز.
اسلامی ندوشن، محمد علی. 1379ش، خیام و درد روشن بینی، تهران: فصلنامه هستی.
امین رضوی، مهدی. 1385ش، صهبای خرد، ترجمه مجدالدین کیوانی، تهران: انتشارات سخن.
آسیموف، ایزاک. 1366ش، دایرة المعارف علم و صنعت، ترجمه محمود مصاحب، ج1، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
البستانی، فؤاد افرام. 1988م، المجانی الحدیثة، قم: انتشارات ذوی القربی.
پژمان، حسین. 1322ش، ترانه‌های خیام، اصفهان: شرکت تضامنی علمی، کتابفروشی خورشید.
تیموربان، احمد. 2003م/1424ق، ابوالعلاء المعری؛ نسبه، اخباره، شعره ومعتقده، الطبعة الاولی، القاهره: دار الافاق العربیه.
حجازی، بنفشه. 1381ش، دایره حیرت، چاپ اول، تهران: انتشارات دانش فریار.
حسین، طه. 1344ش، گفت و شنود فلسفی در زندان ابوالعلاء معری، ترجمه حسین خدیو جم، تهران: بی نا.
حسین، طه. 1988م، من تاریخ الأدب العربی، ج 3، الطبعة الرابعة، بیروت: دار العلم للملایین.
دانش، حسین. 1379ش، رباعیات عمر خیام، ترجمه توفیق سبحانی، چاپ اول، تهران: انتشارات انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
الدباب، عبد المجید. 1986م، ابوالعلاء المعری الزاهد المفتری علیه، مصر: بی نا.
رضازاده شفق، صادق. 1321ش، تاریخ ادبیات ایران، تهران: چاپخانه دانش.
زرین کوب، عبد الحسین. 1382ش، با کاروان حله، چاپ سیزدهم، تهران: انتشارات علمی.
زرین کوب، عبد الحسین. 1382ش، تاریخ مردم ایران، چاپ هشتم، تهران: نشر امیرکبیر.
سارتر، ژان پل. 1370ش، ادبیات چیست، مترجمان: ابوالحسن نجفی و مصطفی رحیمی، چاپ هفتم، تهران: نشر امیرکبیر.
سپهری، سهراب. 1368ش، هشت کتاب، چاپ هشتم، تهران: چاپ طهوری.
السیوطی، جلال الدین عبد الرحمن. 1979م، بغیة الوعاة فی اللغویین والنحاة، بیروت: دار الفکر.
الصفدی، صلاح الدین جلیل بن ایبک. 1981م، الوافی بالوفیات، تحقیق د.احساس عباس، آلمان: دار فرانز شتاینر ویسبادن.
صولتی، بهمن. 1382ش، رباعیات حکیم عمر خیام، چاپ اول، تهران: نشر قطره.
فرزانه، محسن. 1362ش، نقد و بررسی رباعیات خیام، چاپ اول، تهران: چاپ احمدی.
مهاجر شیروانی، فردین. 1382ش، خیام و عقاب الموت، چاپ اول، تهران: انتشارات سنایی.
همایی، جلال الدین. 1346ش، خیامی نامه، تهران: انتشارات انجمن آثار ملی.
یکانی، اسماعیل. 1342ش، نادره ایام حکیم عمر خیام، تهران: انتشارات انجمن آثار ملی.
مقالات
ذکاوتی قراگز لو، علیرضا. 1375ش، «آیا ابوالعلاء ملحد بوده است؟»، مجله شعر، ص20.
_||_
Ibn Khalkan, Shams al-Din Abu al-Abbas. Bita, Vafiyat Al-Ayan Fi Anba Abna Al-Zaman, research by D. Ehsan Abbas, Beirut: Dar al-Saqafa.
Ahmadi, Babak 1996, Text Structure and Interpretation, Third Edition, Tehran: Markaz Publications.
Islami Nadushan, Mohammad Ali 2000, Khayyam and Dard Roshan Bini, Tehran: Hasti Quarterly.
Amin Razavi, Mehdi 2006, Sehbai Kherad, translated by Majdadin Keiwani, Tehran: Sokhan Publications.
Asimov, Isaac. 1987, Encyclopedia of Science and Technology, translated by Mahmoud Masaheb, vol. 1, Tehran: Scientific and Cultural Publications.
Al-Bostani, Fouad Afram. 1988, Al-Majani Al-Hadith, Qom: Zuy Al-Ghorba Publications.
Pejman, Hossein 1943, Khayyam Songs, Isfahan: Scientific Cooperative Company, Khorshid Bookstore.
Teimurban, Ahmad 2003, Abu Ala al-Moari; Generation, News, Poetry and Belief, First Edition, Cairo: Dar Al-Afaq Al-Arabiya.
Hejazi, Banafsheh. 2002, Circle of Wonder, first edition, Tehran: Danesh Faryar Publications.
Hossein, Taha. 1964, Philosophical Dialogue in Abul Ala Moari Prison, translated by Hossein Khadio Jam, Tehran: Bina.
Hossein, Taha. 1988, from the History of Arabic Literature, vol. 3, Al-Taba Al-Rabeaa, Beirut: Dar Al-Alam Lel-Malaiyn.
Danesh, Hussein 2000, Omar Khayyam's quatrains, translated by Tawfiq Sobhani, first edition, Tehran: Publications of the Association of Cultural Works and Honors.
Al-Dabab Abd Al-Majid, 1986, Abu Ala al-Moari al-Zahid al-Moftari, Egypt: Bina.
Rezazadeh Shafaq, Sadegh. 1942, History of Iranian Literature, Tehran: Danesh Printing House.
Zarrinkoob, Abdul Hussein 2003, with Helle Caravan, 13th edition, Tehran: Scientific Publications.
Zarrinkoob, Abdul Hussein 2003, History of the Iranian people, eighth edition, Tehran: Amirkabir Publishing.
Sarter, Jean Paul. 1991, What is Literature, Translators: Abolhassan Najafi and Mostafa Rahimi, seventh edition, Tehran: Amirkabir Publishing.
Sepehri, Sohrab 1989, eight books, eighth edition, Tehran: Tahoori Press.
Al-Sivati, Jalal al-Din Abd al-Rahman. 1979, Baghiya Al-Vaat Fi Al-Laghvein Valnahat, Beirut: Dar al-Fekr.
Al-Safadi, Salahuddin Jalil bin Aybak. 1981, Alwafi Belvafiyat, research by D. Ehsas Abbas, Germany: Dar Franz Steiner Wiesbaden.
Solati, Bahman. 2003, Hakim Omar Khayyam's quatrains, first edition, Tehran: Qatreh Publishing.
Farzaneh, Mohsen 1983, Critique of Khayyam's quatrains, first edition, Tehran: Ahmadi Press.
Mohajer Shirvani, Fardin. 2003, Khayyam and Oghab Al-mot, first edition, Tehran: Sanai Publications.
Homayi, Jalaluddin 1967, Khayami Nameh, Tehran: National Works Association Publications.
Yekani, Ismail. 1963, Nadereh Ayam of Hakim Omar Khayyam, Tehran: National Works Association Publications.
Articles
Zakavati Qaragaz Lu, Alireza. 1996, "Was Abu Ala an atheist?", Poetry Magazine, p.
