بررسی تطبیقی شیوه‌های تعذیب و شکنجه در شاهنامه، ایلیاد و رامایانا
الموضوعات :
مریم محمّدزاده
1
(استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی، واحد اهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اهر، ایران)
الکلمات المفتاحية:
ملخص المقالة :
نوشتار حاضر با در نظر گرفتن این نکته که یکی از بهترین روش های تبیین هر مسأله‌ای مقایسه آن با نمونه ای هم شأن و هم جنس است، بر اساس مکتب آمریکایی در مطالعات ادبیات تطبیقی و با روش توصیفی- تحلیلی، شیوه های تعذیب و شکنجه را در حماسه های سترگ شاهنامه، ایلیاد و رامایانا مورد کاوش قرار داده تا ضمن بررسی چگونگی رویکرد سه اقلیم حماسه ساز جهان نسبت به این مقوله، به این پرسش پاسخ دهد که شکنجه اساساً برای چه مقاصد و انگیزه هایی به کار می رفته است؟ یافته‌ها نشان می دهد، اغلب شکنجه ها در غیاب نظام قضایی منسجم به عنوان روشی در مجازات، به قصد انتقام گیری و با انگیزه نابودی مخالف، صورت می گرفته است. پارهای از شیوه های شکنجه در این سه اثر، مشابه یا نزدیک به هم بوده؛ امّا در برخی موارد، شکنجه به جغرافیای خاصّی محدود بوده است. شاهنامه، بیش ترین و رامایانا، کم ترین بسامد شکنجه را به خود اختصاص داده اند. وحشتناک ترین و بی‌رحمانه ترین شکنجه ها از قبیل به سیخ کشیدن، سوراخ کردن شانه، شکم دریدن، بر خام دوختن، سوراخ کردن بینی، پی و پوست کندن و زنده به گور کردن، تنها در شاهنامه فردوسی بازتاب داشته است.
اسلامی ندوشن، محمّدعلی. 1378ش، ایران و یونان در بستر باستان، چاپ دوّم، بیجا: انتشار.
اسلامی ندوشن، محمّدعلی. 1395ش، جام جهانبین، تهران: قطره.
انوری، حسن. 1381ش، فرهنگ بزرگ سخن، تهران: سخن.
بلعمی، محمد. 1337ش، تاریخ طبری، به اهتمام محمد جواد مشکور، تهران: خیّام.
بهار، مهرداد. 1380ش، جستاری چند در فرهنگ ایران، تهران: فکر روز.
جمالی، کامران. 1368ش، فردوسی و هومر، تهران: اسپرک.
خلیلی، مهیار. 1381ش، تاریخ شکنجه(تاریخ کُشتار و آزار در ایران)، چاپ دوم، تهران: قصیده سرا.
دهخدا، علی اکبر. 1339ش، لغتنامه، تهران: دانشگاه تهران.
زرّینکوب، عبدالحسین. 1389ش، نامور نامه، تهران: سخن.
سرّامی، قدمعلی. 1378ش، از رنگ گل تا رنج خار، تهران: علمی و فرهنگی.
شمیسا، سیروس. 1377ش، فرهنگ اشارات ادبیّات فارسی، تهران: فردوسی.
الفاروقی، حارث سلیمان. 1410ق، المعجم القانونی، چاپ دوّم، بیروت: مکتبه لبنان.
فردوسی، ابوالقاسم، 1387، شاهنامه، به کوشش دکتر سعیدحمیدیان، تهران: قطره.
فوکو، میشل. 1378ش، مراقبت و تنبیه(تولّد زندان)، ترجمه نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، تهران: نی.
کریستینسن، آرتور. 1351ش، ایران در زمان ساسانیان، ترجمه رشید یاسمی، تهران: نگاه.
مشکور، جواد. 1347ش، ایران عهد باستان در تاریخ اقوام و پادشاهان پیش از اسلام، تهران: امیرکبیر.
مظفری، نسرین. 1389ش، نقد تطبیقی جایگاه انسان در شاهنامه و مهابهاراتا، تهران: شلاک.
والمیکی، تلسیداس. 1379ش، رامایانا، ترجمه امر سنکهه و امر پرکاش، چاپ اوّل، تهران: الست فردا.
هرودوت. 1341ش، تاریخ هرودوت، 5 جلد، ترجمه هادی هدایتی، تهران: دانشگاه تهران.
هومر. 1372ش، ایلیاد، ترجمه سعید نفیسی، تهران: علمی و فرهنگی.
کتب انگلیسی
Hawkins, joyc,1989,The oxford reference dictionary, published by oxford university
مقالات
ادهم، نیما. 1392ش، «بررسی تطبیقی اهریمنان خشکی در شاهنامه فردوسی و حماسه رامایانا»، فصلنامه ادبیّات عرفانی و اسطوره شناختی، س9، ش32، صص38-11.
پاکرو، فاطمه. 1391ش، «نقد تطبیقی اسطوره آفرینش در شاهنامه فردوسی و مهابهاراتای هندی»، فصلنامه ادبیّات عرفانی و اسطوره شناختی، س8، ش27، صص15-1.
دارمستتر، جیمز. 1354ش، «وجوه مشترک مهابهاراتا و شاهنامه»، ترجمه جلال ستّاری، هنر و مردم، س32، صص33-17.
دزفولیان، کاظم. 1380ش، «پارهای از مشترکات حماسههای ملی»، نامه پارسی، س7، ش1، صص 50-42.
صادقی تحصیلی، طاهره و سیّده اکرم زاهدی. 1392ش، «مقایسه جایگاه مادر در شاهنامه و رامایانا»، ادبیّات تطبیقی کرمان، دوره 5، شماره 9، صص 112-95.
عباسی، حجت و حسینعلی قبادی. 1389ش، «مقایسه جایگاه زن در شاهنامه فردوسی با ایلیاد و اودیسه هومر»، فصلنامه ادبیّات عرفانی و اسطورهشناختی، س6، ش19، صص 19-1.
غلامپور دهکی، سکینه و علیمحمّد پشتدار. 1394ش، «کارکردهای پیشگویی در حماسههای بزرگ(شاهنامه، ایلیاد و اودیسه)»، فصلنامه ادبیّات عرفانی و اسطورهشناختی، س11، ش41، صص81-251.
قبادی، حسینعلی و سعید بزرگ بیگدلی و حجت عباسی. 1389ش، «بررسیو مقایسه سبک حماسه‌سرایی ایلیاد و شاهنامه از منظر تعهد ادبی»، فصلنامه ادبیّات عرفانی و اسطورهشناختی، س6، ش18، صص 24-1.
_||_Islami Nodoshan, Mohammad Ali 1999, Iran and Greece in the Ancient Context, Second Edition, Bija: Publication.
Islami Nodoshan, Mohammad Ali 2016, Jame Jahanbin, Tehran: Qatreh.
Anwari, Hassan 2002, Great Culture of Sokhan, Tehran: Sokhan.
Balami, Mohammad 1958, History of Tabari, by Mohammad Javad Mushkour, Tehran: Khayyam.
Bahar, Mehrdad. 2001, A few researches in Iranian culture, Tehran: Fekr Rooz.
Jamali, Kamran. 1989, Ferdowsi and Homer, Tehran: Spark.
Khalili, Mahyar 2002, History of Torture (History of Killing and Harassment in Iran), Second Edition, Tehran: Ghaside Sora.
Dehkhoda, Ali Akbar. 1060, Dictionary, Tehran: University of Tehran.
Zarribkub, Abdolhossein 2010, Namvar Nameh, Tehran: Sokhan.
Sarrami, Ghadam Ali, 1999, From the color of flower to the suffering of thorn, Tehran: Scientific and cultural.
Shamisa, Sirus. 1998, Dictionary of Persian Literature References, Tehran: Ferdowsi.
Al-Farughi, Hares Soleiman, 1410AH, Legal Dictionary, Second Edition, Beirut: Lebanese School.
Ferdowsi, Abolghasem, 2008, Shahnameh, by Dr. Saeed Hamidian, Tehran: Qatreh.
Fouku, Michelle. 1999, Care and Punishment (Birth of Prison), translated by Niko Sarkhosh and Afshin Jahandideh, Tehran: Ney.
Christensen, Arthur. 1972, Iran during the Sassanids, translated by Rashid Yasemi, Tehran: Negah.
Mashkur, Javad. 1968, Ancient Iran in the History of Pre-Islamic Tribes and Kings, Tehran: Amirkabir. Mozaffari, Nasrin 2010, A Comparative Critique of the Status of Man in Shahnameh and Mahabharata, Tehran: Sholak.
Walmicki, Telcidas. 2000, Ramayana, translation of Amr Sankheh and Amr Perkash, first edition, Tehran: Alset Farda.
Herodot. 1962, History of Herodotus, 5 volumes, translated by Hadi Hedayati, Tehran: University of Tehran.
Homer. 1993, Iliad, translated by Saeed Nafisi, Tehran: Scientific and Cultural.
English books
Hawkins, joyc,1989,The oxford reference dictionary, published by oxford university
Articles
Adham, Nima. 2013, "Comparative study of land demons in Ferdowsi Shahnameh and Ramayana epic", Quarterly Journal of Mystical Literature and Mythology, Vol. 9, No. 32, pp. 38-11.
Pakro, Fatima. 2012, "Comparative Critique of the Myth of Creation in Ferdowsi's Shahnameh and the Indian Mahabharata", Quarterly Journal of Mystical and Mythological Literature, Vol. 8, No. 27, pp. 15-1.
Darmstadter, James. 1975, "Common aspects of Mahabharata and Shahnameh", translated by Jalal Sattari, Art and People, p. 32, pp. 33-17.
Dezfulian, Kazem. 2001, "Some of the commonalities of national epics", Persian letter, vol. 7, vol. 1, pp. 50-42.
Sadeghi Tehseli, Tahereh and Seyedeh Akram Zahedi. 2013, "Comparison of the position of mother in Shahnameh and Ramayana", Comparative Literature of Kerman, Volume 5, Number 9, pp. 112-95. Abbasi, Hojjat and Hossein Ali Ghobadi. 2010, "Comparison of the position of women in Ferdowsi's Shahnameh with Homer's Iliad and Odyssey", Quarterly Journal of Mystical and Mythological Literature, Vol. 6, No. 19, pp. 19-1.
Gholampour Dehaki, Sakineh and Ali Mohammad Pashtdar. 2015, "Predictive Functions in Great Epics (Shahnameh, Iliad and Odyssey)", Quarterly Journal of Mystical Literature and Mythology, Vol. 11, No. 41, pp. 81-251.
Ghobadi, Hossein Ali and Saeed Bozorg Bigdeli and Hojjat Abbasi. 2010, "Study and comparison of the epic style of Iliad and Shahnameh from the perspective of literary commitment", Quarterly Journal of Mystical Literature and Mythology, Vol. 6, No. 18, pp. 24-1.
