مقایسه و بررسی تطبیقی موسیقی کناری غزلیات سلمان ساوجی و خواجوی کرمانی

الموضوعات :

رضا اشرف زاده ¹ (استاد رشته زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد مشهد)
آمنه تاک ² (دانشجوی دکتری رشته زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد واحد مشهد)
محمد فاضلی ³ (استاد رشته زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد مشهد)

تاريخ الإرسال : 24 الإثنين , ربيع الثاني, 1440 تاريخ التأكيد : 24 الإثنين , ربيع الثاني, 1440 تاريخ الإصدار : 14 الخميس , ربيع الأول, 1440

الکلمات المفتاحية:

ملخص المقالة :

خواجوی کرمانی و سلمان ساوجی از شاعران نامدار و صاحب سبک قرن هشتم توانسته‌اند به کمک موسیقی شعر، توازن و تناسب کلمات را در محور هم‌نشینی زبان، به بهترین شکل به نمایش بگذارند. این مقاله در بررسی و مقایسه موسیقی کناری غزلیات سلمان و خواجو بر آن است که اثبات کند قافیه‌های دو همسان کم‌آهنگ‌ترین کلمات قافیه‌اند. این نوع قافیه در شعر خواجو بیش از سلمان است. وجود قافیه‌های سه همسان و بیش‌تر در شعر سلمان بیانگر این است که وی بیش از خواجو به موسیقی کناری حاصل از قافیه اهمیت داده است. خواجو تمایل چندانی به استفاده از ردیف‌های تصنّعی نشان نداده، حال آنکه ردیف‌های سلمان اغلب ساده و پیشوندی است. ردیف در غزلیات هر دو شاعر متنوع است. بکارگیری فعل مضارع بیش از ماضی، بیانگر خلاقیت و تحرّک تصاویر شعری آنان است.

المصادر:

خواجوی کرمانی. 1374ش، دیوان اشعار، به کوشش احمد قانعی، تهران: بهزاد.

سلمان ساوجی. 1371ش، دیوان اشعار، تصحیح ابو القاسم حالت، تهران: ما.

شفیعی کدکنی، محمّدرضا. 1372ش،صور خیال، تهران: انتشارات توس.

شفیعی کدکنی، محمّدرضا. 1384ش، موسیقیشعر، تهران: انتشارات توس.

صفا، ذبیح الله. 1380ش، تاریخ ادبیات در ایران، جلد دوم، تهران: فردوسی.

طوسی، خواجه نصیر الدّین. 1363ش، معیار الأشعار، تهران: انتشارات ناهید.

القیروانی، ابی علی الحسن بن الرّشیق. 1424ق، العمدة فی محاسن الشّعر وآدابه ونقده، بیروت: المکتبة العصریّة.

قیس رازی، شمس. 1360ش، المعجم فی معاییر اشعار العجم، تهران: زوّار.

گرگانی، شمس العلماء. 1328ش، ابدع البدایع، چاپ سنگی، تهران.

نجفقلی، میرزا. 1362، درّه نجفی، تصحیح حسین آهی، تهران: انتشارات فروغی.

نجفی، ابوالحسن. 1382ش، مبانی زبان‌شناسی، تهران: نیلوفر.

وحیدیان کامیار، تقی. 1380ش، وزن و قافیه شعر فارسی، تهران: انتشارات دانشگاه.

وطواط،‌ رشید الدّین. 1362ش، حدائق السّحر، تصحیح عبّاس اقبال آشتیانی، تهران: بی نا.

ولک . رنه و آوستن وارن. 1372ش، نظریه ادبیات، ترجمه ضیاء موّحد و پرویز مهاجر، تهران: انتشارات علمی فرهنگی.

 

Alqirvani, abi ali alhasan ebn rashiq. 1442, Alomda fi Mahasene Alsher o Adabeh, Beyroot: Alasriye.

Gheys Razi, Shams, 1360. Al mojam fi maayir al ashar alajam, Tehran: Zavar.

Khajoy Kermani. 1374, Poem collection, correct by Ahmad Ganei, Tehran: Behzad.

Kaje nasir toosi. 1363, Meyar alashar,Tehran:Nahid.

Najaf qoli,Mirza. 1362, Dorre Najafi, correct by Hosen Ahi, Tehran: Forooqi.

Najafi, Abolhasan. 1382, Linguistics.

Shafii kadkani, Mohamadreza. 1384. Poetry music, Tehran: toos.

Shafii kadkani, Mohamadreza. 1372. Emagination faces, Tehran: Toos.

Salman Savojy. 1371, Poem collection, correct by Abolqasem Halat, Tehran: Ma.

Safa, Zabihollah. 1380, History of Literature in Iran, Volume 2, Tehran: Ferdowsi.

Shams ololama Gorgani. 1328, Abda olbadaye, Tehran.

basics, Tehran: Niloofar.

Vahidiyan kamyar, Taqi. 1380, Weight and rhyme of Persian poetry, Tehran: University.

Vatvat,Rashidoldin. 1362, Hadayeq alsehr, correct by, Abas Eqbal ashtiyani, Tehran: Nashr.

Volek rene, a.v. 1372, The theory of literature, Translation by zia movahed and parviz mohajer, tehran: Cultural science.