بررسی تطبیقی جنبه‌های معناشناسی و هستی شناسی زیبایی از دیدگاه ابن سینا و ملاصدرا

الموضوعات :

فرحناز عیدی ¹

1 - استادیار گروه فلسفه و حکمت اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم آباد

تاريخ الإرسال : 23 الأربعاء , ربيع الأول, 1441 تاريخ التأكيد : 23 الأربعاء , ربيع الأول, 1441 تاريخ الإصدار : 24 الأربعاء , صفر, 1441

الکلمات المفتاحية:

ملخص المقالة :

معناشناسی زیبایی شاخصه اولی است که ابن سینا آن را به عنوان الگویی از زیبایی مطرح می‌کند. از دیدگاه وی زیبایی، غایت فی نفسه نیست و در ارتباط با خداوند است که دارای ارزش می‌شود، و منشأ همه زیبایی‌ها واجب تعالی است. همچنین نظم، تناسب و اعتدال شرایط تحقق زیبایی است و موجودی زیباست که کمال شایسته خود را داشته باشد و زیبایی مساوق با وجود و امری عینی و مشکک است. ملاصدرا زیبایی را عین وجود می‌داند و قائل به اصالت، تشکیک و اشتداد زیبایی است. از نظر وی منشأ همه زیبایی‌ها خداوند است و هر زیبایی و کمالی پرتوی از زیبایی و کمال خداوند است. بنابراین با وجود اینکه هر دو فیلسوف در مورد زیبایی غالباً نظرات مشابهی دارند اما با توجه به نظام فلسفی آن دو، در بعضی از موارد در بیان مسائل تفاوت‌هایی دیده می‌شود.

المصادر:

ابن‌سینا، حسین بن عبدالله. 1375ش، اشارات و تنبیهات، با شرح خواجه نصیرالدین طوسی، ج 1، چاپ اول. قم: نشر بلاغت.

ابن‌سینا، حسین بن عبدالله. 1379ش، التعلیقات، چاپ چهارم، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.

ابن‌سینا، حسین بن عبدالله. 1400ق، رسائل(رسالة العشق)، قم: انتشارات بیدار.

ابن‌سینا، حسین بن عبدالله. 1405ق، الشفاء، با مقدمه عبدالرحمن بدوی، قم: نشر وزارت تعلیم و تربیت.

ابن‌سینا، حسین بن عبدالله. 1417ق، الهیات شفا، تحقیق حسن حسن‌زاده آملی، چاپ اول، قم: مرکز نشر.

ابن‌سینا، حسین بن عبدالله. 1935ق، رسالة فی ماهیة العشق، ترجمه احمد آتش، استانبول: دانشکده ادبیات استانبول.

احمدی، بابک. 1380ش، حقیقت و زیبایی، چاپ چهارم، تهران: نشر مرکز.

ارسطو. 1358ش، فن شعر، ترجمه عبدالحسین زرین‌کوب، تهران: انتشارات امیرکبیر.

افلاطون. 1380ش، مجموعه آثار، ترجمه محمدحسن لطفی و رضا کاویانی، تهران: انتشارات خوارزمی.

افلوطین. 1366ش، دوره آثار، ترجمه محمدحسن لطفی، چاپ اول، تهران: انتشارات خوارزمی.

بابایی، علی. 1394ش، پریچهره حکمت: زیبایی‌شناسی در حکمت صدرا، چاپ سوم، تهران: انتشارات مولی.

صدر الدین شیرازی. 1381ش، اسفار اربعه، تصحیح احمد احمدی، جلد1-6، تهران: انتشارات بنیاد حکمت اسلامی.

صدر الدین شیرازی، محمد بن ابراهیم. 1382ش، الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیة، مقدمه، تصحیح و تعلیق سید جلال‌الدین آشتیانی، قم: مؤسسه بوستان کتاب.

صدر الدین شیرازی، محمد بن ابراهیم. 1410ق، اسفار(الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیةالأربعة)، جلد 1-9، بیروت: دار احیاء التراث العربی.

صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم. 1354ش، المبدأ والمعاد، تصحیح سید جلال‌الدین آشتیانی، تهران: انجمن حکمت و فلاسفه ایران.

صدرالدین شیرازی، محمدبن ابراهیم. 1380ش، المبدأ والمعاد، تحقیق سید جلال‌الدین آشتیانی، قم: انتشارت بوستان کتاب.

فارابی، ابونصر. 1385ش، السیاسة المدنیة، ترجمه جعفر سجادی، تهران: انجمن حکمت و فلسفه ایران.

کاویانی، شیوا. 1375ش، خرد زیبا، تهران: نشر سی گل.

گات، بریس و دو منیک آیور لوپس، مک. 1379ش، دانشنامه زیبایی‌شناسی، گروه مترجمان، تهران: فرهنگستان هنر.

 

مقالات

اکبری، رضا. 1384ش، «ارتباط وجودشناسی و زیبایی‌شناسی در فلسفه ملاصدرا»، مجله پژوهش‌های فلسفی-کلامی، شماره 25.

هاشم نژاد، حسین. 1390ش، «زیبایی شناسی از دیدگاه ملاصدرا»، فصلنامه علمی-پژوهشی فلسفه، دوره 39، شماره 2.