شهر بی‌نشان در اندیشه عبدالوهاب البیاتی و مهدی اخوان ثالث

الموضوعات :

اسحق رحمانی ¹ (استادیار دانشگاه شیراز)
شیوا متحد ² (دانشجوی دکترا)

تاريخ الإرسال : 24 الإثنين , ربيع الثاني, 1440 تاريخ التأكيد : 24 الإثنين , ربيع الثاني, 1440 تاريخ الإصدار : 14 الخميس , ربيع الأول, 1440

الکلمات المفتاحية:

ملخص المقالة :

شهر آرمانی نمایانگر حقیقتی است دست‌نیافتنی که از گذشته‌های دور همواره در اندیشه‌ انسان وجود داشته و پناهگاه او برای گذر از ناملایمات روزگار و تلخی‌های هستی بوده است. این نامرادی‌ها سبب شده که شاعران معاصر بکوشند در آثار خود دنیایی آرمانی و شایسته‌ زیستن انسان بیافرینند. در این آرمانشهرها کمال مطلوب، دستیابی به نظام و سامانی عقلانی و انسانی است که شر و فساد و سایر خوی‌های تباه‌کننده بدان راه نداشته باشند. پژوهش حاضر، به آفرینش آرمانشهر و متضاد آن پلیدشهر، در اندیشه‌ دو شاعر معاصر ایرانی و عراقی، مهدی اخوان ثالث و عبدالوهاب البیاتی، می‌پردازد. محیط یکسان زندگی دو شاعر، برداشت و واکنشی یکسان را از رویدادهای هستی برای دو شاعر در پی داشته است. اخوان و بیاتی هر دو نگاهی یکسان به پدیده‌ آرمانشهر داشته‌اند و در مقابلش پلیدشهر را نیز تصویر کرده‌اند، اما در پرداختن به این موضوعات تفاوت‌هایی نیز باهم دارند که این پژوهش به شرح این تفاوت‌ها می‌پردازد.

المصادر:

اخوان ثالث، مهدی. 1363ش، آخر شاهنامه، تهران: مروارید.

اخوان ثالث، مهدی. 1370ش، زمستان، تهران: مروارید.

اخوان ثالث، مهدی. 1376ش، تو را ای کهن بوم و بر دوست دارم، چاپ پنجم، تهران: مروارید.

اخوان ثالث، مهدی. 1379ش، ارغنون، چاپ یازدهم، تهران: مروارید.

اخوان ثالث، مهدی. 1379ش، از این اوستا، چاپ یازدهم، تهران: مروارید.

امین‌ مقدسی، ابوالحس. 1386ش، ادبیات تطبیقی، تهران: دانشگاه تهران.

پاپاس، نیکولاس. بی تا، جمهوری افلاطون، ترجـمـه بـهزاد سـبزی، بی‌جا: بی نا(نسخه‌ی پی دی اف).

داد، سیما. 1382ش، فرهنگاصطلاحاتادبی؛واژ‌ه‌نامهمفاهیمواصطلاحاتادبیفارسیواروپایی (تطبیقیوتوضیحی)، تهران: انتشارات مروارید.

غنیمی هلال، محمد. 1373ش، ادبیات تطبیقی، ترجمه سید مرتضی آیت‌الله زاده شیرازی، تهران: امیرکبیر.

ندا، طه. 1380ش، ادبیات تطبیقی، ترجمه‌ زهرا خسروی، تهران: فرزان روز.

یاحقی، محمدجعفر. 1375ش، فرهنگاساطیرواشاراتداستانیدرادبیاتفارسی، تهران: سروش.

کتب عربی

ابواحمد، حامد. 1991م، عبدالوهاب البیاتی فی اسبانیا، بـیروت: مؤسـسة العـربیة للدراسات والنشـر.

البیاتی، عبدالوهاب. 1972ش، دیوان، الطبعة الاولی، بیروت: دار العودة.

البیاتی، عبدالوهاب. 1989م/1409ق، ‌بستان عائشة، مصر: دار الشروق.

البیاتی، عبدالوهاب. 1993ش، کنت اشکو الی الحجر، بیروت: مؤسسة العربیة للدراسات والنشر.

البیاتی، عبدالوهاب. 1999ش، ینابیع الشمس(سیرةالشعریة)، الطبعة الاولی، دمشق: دار الفرقد.

الملائکة، نازک صادق. 1962ش، قضایا الشعر المعاصر، الطبعة الاولی، بیروت: دار الملایین.

 

مقالات

ناظمیان، رضا. 1386ش، «بررسی و تحلیل دو شعر «افسانه» از نیما یوشیج و «فی السوق القدیم» از بدر شاکر السیاب»، سخن عشق، بهار و تابستان، شماره 33 و 34، صص 95 تا 102.

ناظمیان، رضا. 1389ش، «زمان در شعر فروغ فرخزاد و نازک الملائکه؛ بررسی تطبیقی دو شعر بعد از تو و افعوان»، مجله ادبیات تطبیقی، بهار، شماره 2، علمی- پژوهشی، صص 207- 220.