تطبیق مؤلفه‌های رئالیسم و کارکرد آن در داستانهای «گیله مرد» و «میرامار»
الموضوعات :
رضا دهقان اشتیوانی
1
(دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نیشابور)
اکبر شعبانی
2
(استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نیشابور)
الکلمات المفتاحية:
ملخص المقالة :
یکی از دستاوردهای مثبت استفاده از مبانی مکتب های ادبی، تحلیل و واکاوی دقیق متون ادبی و پی بردن به اوضاع و احوال شرایط جامعه و اعضای آن است. در جوامع ایران و مصر، با توجّه به شرایط نامناسب سیاسی، فرهنگی و اجتماعی که در دوران معاصر گریبان گیر مردم این دو کشور بوده است، نویسندگانی متعهّد و مردمی ظهور کردند و با تکیه بر مؤلّفه های مکاتب ادبی گوناگون به ویژه رئالیسم به تبیین اوضاع نامساعد پرداخته اند و گام هایی مهم برای آسیب شناسی معضلات برداشته اند. در این بین، آثار داستانی بزرگ علوی و نجیب محفوظ از اهمیت بیشتری برخوردار است؛ زیرا هر دو نویسنده به خوبی با اصول داستان نویسی و مکتب های ادبی به ویژه رئالیسم آشنا بوده اند و از طرفی، با حضور در اجتماع و لمس مشکلات مردم، آثاری در خور توجه خلق کرده اند. در این مقاله، با رویکرد تطبیقی(مکتب آمریکایی) و روش توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر مبانی رئالیستی، مقایسه ای میان داستان گیله مرد از بزرگ علوی و رمان میرامار از محفوظ انجام شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که به دلیل همسانی های بافتاری جوامع ایران و مصر، در بیش‌تر موارد، دو نویسنده آراء نزدیکی به هم داشته اند و ساختار و محتوای دو داستان دارای شباهت های قابل توجّهی است.
کتب فارسی
ایرانی، ناصر. 1380ش، هنر رمان، تهران: آبانگاه.
بهارلو، محمد. 1373ش، داستان کوتاه ایران، تهران: طرح نو.
پرهام، سیروس. 1336ش، رئالیسم و ضد رئالیسم در ادبیات، تهران: نیل.
سیدحسینی، رضا. 1387ش، مکتبهای ادبی، ج1، تهران: نگاه.
علوی، بزرگ. 1357ش، نامهها،تهران: امیرکبیر و سپهر.
کنان، شلومیت ریمون. 1387ش، روایت داستانی، ترجمه ابوالفضل حرّی، تهران: نیلوفر.
گرانت، دِیمیان. 1375ش، رئالیسم(واقعگرایی)، ترجمه حسن افشار، تهران: مرکز.
لوکاچ، گئورگ. 1391ش، پژوهشی در رئالیسم اروپایی، ترجمه اکبر افسری، چاپ دوم، تهران: علمی و فرهنگی.
محفوظ، نجیب. 1386ش، میرامار، ترجمه رضا عامری، چاپ اول، تهران: نشر نی.
میرصادقی، جمال. 1394ش الف، ادبیات داستانی، تهران: سخن.
میرصادقی، جمال. 1394ش ب، عناصر داستان، تهران: سخن.
هابسباوم، اریک. 1374ش، عصر انقلاب: اروپا 1848-1789، ترجمه علیاکبر مهدیان، تهران: مترجم.
یاحقی، محمدجعفر. 1388ش، جویبار لحظهها: جریانهای ادبی معاصر، چاپ یازدهم، تهران: جامی.
کتب عربی
حسن، عبدالرّحیم. 1988م، الحلم الّذی اصبح واقعاً، لندن: مجله العالم.
خضر، العبّاس. 1967م، الواقعیة فی الأدب، بغداد: دار الجمهوریه.
زغلول السّلام، محمّد. لا تا، دراسات فی القصة العربیة الحدیثة، الاسکندریة: دار المعارف.
مقالات
شهریوری، نادر. 1391ش، «نیرویی داستان رئالیستی را پیش میبرد؛ نقدی بر گیلهمرد بزرگ علوی»، روزنامه شرق، شماره 3119، ص 25.
صادقی محسنآباد، هاشم. 1393ش، «تأملی در اصول و بنیادهای نظری رئالیسم در ادبیات»، فصلنامه نقد ادبی، سال 7، شماره 25، صص 70-41.
صلاحی، عسکر و رنجبر، ابراهیم و نبیزاده اردبیلی، ندا. 1395ش، «بررسی داستان گیله مرد با تکیه بر عوامل نمایشیشدن داستان»، نشریه ادب و زبان دانشگاه شهید باهنر کرمان، سال 19، شماره 40، صص 204-183.
طهماسبی، مژگان و نوروز، مهدی. 1397ش، «بررسی تطبیقی رئالیسم کثیف در آثار صادق چوبک و ریموند کارور»، مطالعات ادبیات تطبیقی دانشگاه آزاد اسلامی جیرفت، سال 12، شماره 45، صص 262-241.
فرجی، فرشید. 1388ش، «گیله مرد ادبیات داستانی ایران»، نشریه ثریا، شماره 17، صص 78-53.
ممتحن، مهدی و لک، ایران. 1392ش، «تحلیل تطبیقی دو مکتب واقعگرایی و نمادگرایی در آثار نجیب محفوظ و احمد محمود»، کاوشنامه ادبیات تطبیقی دانشگاه رازی کرمانشاه، سال 3، شماره 12، صص 174-147.
میرزایی، محمود. 1371ش، «انعکاس دین و مظاهر آن در داستانهای نجیب محفوظ»، فصلنامه دانشکده علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس، دوره 1، شماره 1، صص 10-9.
میرصادقی، جمال. 1382ش، «ادبیات داستانی ایران زمین»، با مقدمه ابراهیم یونسی، ترجمه پیمان متین، زیر نظر احسان یارشاطر، در دانشنامه ایرانیکا، تهران: امیرکبیر. صص 106-93.
هاشمیان، لیلا و کمالی، راحله. 1390ش، «نقد روانشناختی داستان «سرباز سربی» بزرگ علوی»، پژوهشهای نقد ادبی و سبکشناسی، شماره 3، صص 148-133.
_||_
Persian books
Alawi, Bozorg. 1987, Letters, Tehran: AmirKabir and Sepehr.
Baharloo, Mohammad 1994, Short Story of Iran, Tehran: Tarhe No.
Grant, Deimien. 1987, Realism (Realism), translation of Hasan Afshar. Tehran: Markaz.
Hobssebavem, Eric. 1998, Revolutionary Age: Europe 1848-1789, translation of AliAkbar Mahdian. Tehran: Motarjem.
Irani, Naser 2001, Art of the Novel, Tehran: AbanGah.
Kenan, Shellomit Raymond. 2008, narrative narration, translated by Abolfazl Horri. Tehran: Niloufar.
Lukács, Georg. 2012, Research in European Realism, Translated by Akbar Afsari. 2Edition, Tehran: Elmi & Farhangi.
Mahfooz, Najib. 2007, Miramar, translated By Reza Ameri. 1Printing, Tehran: Publishing Ney.
Mirsadeghi, Jamal. 2015A, Fiction, Tehran: Sokhan.
Mirsadeghi, Jamal. 2015B, Elements of Story, Tehran: Sokhan.
Parham, Sirus. 1957, Realism and Anti-Realism in Literature, Tehran: Nil.
SeyedHosseini, Reza. 2008 Literary Schools, C1, Tehran: Negah.
Yahaghi, MohammadJafar 2009, Stroke of Moments: Contemporary Literary Currents, 11thEdition, Tehran: Jami.
Arabic books
Hassan, Abdulrahim. 1988, Rebig really, London: Al-Alam Magazine.
Khezr, Al-Abbas. 1967, Al-Wahaqiyeh fi al-'Adb, Baghdad: Darloukhuria.
Zaghlol al-Salam, Muhammad. No date, in the name of Al-Arabiya al-Haditha, Alexandria: Encyclopedia.
Articles
Faraji, Farshid. 2009. "Gilah, the man of Iranian narrative literature", Soraya. No. 17. pp. 78-53.
Hashemian, Leila and Kamali, Raheleh. 2011. "Psychological Criticism of The Bozorg Alavi's Leader Soldier". Literary criticism and stylistics research. No. 3 pp. 148-133.
Mirsadeghi, Jamal. 2003. "Fictional Literature of Iran Land". With the introduction of Abraham Younesi. Translation of Matin's Treaty. Under the supervision of Ehsan Yarshater. In Iranica's Encyclopedia. Tehran: Amir Kabir. p.p 106-93.
Mirza'i, Mahmoud. 1992. "Reflection of religion and its manifestations in the noble treasures of Mahfouz". Department of Humanities Department of Tarbiat Modares University. Period 1, Number 1, pp. 10-9.
Momtahenn, Mehdi and Lak, Iran. 2013. "Comparative Analysis of Two Schools of Realism and Symbolism in the Works of Najib Mahfouz and Ahmad Mahmoud". Explore the Literature of Comparative Literature at Razi University of Kermanshah. Year 3, No. 12, pp. 174-147.
Sadeghi Mohsen Abad, Hashem. 2014. "Reflection on the Fundamental Principles of Realism in Literature." Literary Review. Year 7, Number 25, pp. 70-41.
Salahi, Askar and Ranjbar, Ibrahim and Nabizadeh Ardebili, Neda. 2016. "A Study of Gillet Man's Story Based on the Dramatic Factors of the Story." Literature and language publication of Shahid Bahonar University of Kerman. Year 19, Number 40. p.p 204-183.
Shahrivari, Nader 2012. "The force of a realistic story; a critique of Guillaume the great Alavi man." East newspaper. No. 3119, p. 25.
Tahmasebi, Mojgan and Nowrooz, Mehdi. 2018. "A Comparative Study of Diral Realism in the Works of Sadegh Chubak and Raymond Carver". Comparative Literature Studies in Jiroft Islamic Azad University. Year 12, Number 45. p.p 262-241.
