بررسی تطبیقی مدح بحتری و عنصری

الموضوعات :

یحیی معروف ¹ , آرمین ستاروند ²

1 - عضو هیأت علمی گروه ادبیات عرب، دانشگاه رازی کرمانشاه(دانشیار).
2 - دانش‌آموخته مقطع کارشناسی ارشد ادبیات عرب، دانشگاه رازی کرمانشاه

تاريخ الإرسال : 27 الخميس , محرم, 1436 تاريخ التأكيد : 27 الخميس , محرم, 1436 تاريخ الإصدار : 01 الثلاثاء , جمادى الثانية, 1435

الکلمات المفتاحية:

ملخص المقالة :

اشعار مدحی بخش قابل توجهی از اشعار فارسی و عربی را به خود اختصاص داده‌اند. مدیحه‌سرایی به عنوان یکی از گونه‌های مختلف ادبی بارها مورد توجه شاعران پارسی‌زبان و عرب‌زبان در دوره‌های مختلف قرار گرفته است. عنصری شاعر پارسی‌گو، و بحتری شاعر عرب‌زبان، در این عرصه طبع‌آزمایی کرده‌اند. بحتری شاعر دربار عباسی، و عنصری شاعر دربار غزنوی، که هر دو به مدح خلفا، سلاطین، وزرا و کارمداران عصر خود پرداخته‌اند. بین دو شاعر مضامین مشترک و متفاوتی است که تحت تأثیر عوامل محیطی زندگی آن دو به وجود آمده است. این مقاله برآن است تا به این سؤال‌ها پاسخ دهد: هدف از مدح در اشعار دو شاعر چیست؟ آیا هر دو شاعر به مدح شخصیت‌های اساطیری، باستانی ایران و اکاسره ساسانی پرداخته‌اند؟ میزان اخلاص در مدح، در شعر دو شاعر در چه مرتبه‌ای قرار دارد؟ دو شاعر چهره ممدوح خود را چگونه ترسیم کرده‌اند؟

المصادر:

الجنّان، مأمون بن محیی الدین. 1414ق، البحتری دراسهًْ نقدیهًْ حول فنونه الشعریهًْ، الطبعهًْ الاولی، بیروت: دارالکتب العلمیهًْ.

دبیرسیاقی، محمد. 1363ش، دیوان عنصری بلخی، چاپ دوم، تهران: کتابخانه سنایی.

شروانی، خاقانی. 1362ش، دیوان خاقانی شروانی، تهران: ارسطو.

صفا، ذبیح الله. 1387ش، تاریخ ادبیات ایران،چاپ هجدهم، تهران: فردوس.

ضیف، شوقی. 2001م، تاریخ الادب العربی(العصرالعباسی الثانی)، چاپ دوازدهم، القاهره: دائرهًْ المعارف.

الفاخوری، حنا. 1385ش. تاریخ الادب العربی، چاپ چهارم، تهران: توس.

فاووق الطباع، عمر. 1420ق، دیوان البحتری، بیروت: شرکهًْ دارالأرقم بن أبی الأرقم.

فروزانفر، بدیع الزمان. 1380ش، سخن و سخنوران، چاپ چهارم، تهران: شرکت سهامی انتشارات خوارزمی.

قبادیانی، ناصرخسرو. 1353ش. دیوان، به تصحیح مجتبی مینوی و همکارش، تهران: دانشگاه تهران.

وزین‌پور، نادر. 1374ش، مدح داغ ننگین بر سیمای ادب فارسی، تهران: معین.

 

مجلات و پایان‌نامه‌ها

ایمانیان، حسن و همکاران. 1389ش، «جامعه آرمانی(با نگاهی به مدایح ابن رومی)»، مجله انجمن ایرانی زبان و ادبیات عربی، تهران، شماره 17-4.

شرفیابی، محمد. 1388ش، «المدح فی الشعر العربی القدیم»، پایان‌نامه دکترا، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات تهران.

غلامرضایی، محمد. 1385ش. «طرز عنصری(ویژگی‌های زبانی و بیانی اشعار عنصری)»، فرهنگستان زبان و ادب فارسی، تهران، شماره 24.

میرزایی، فرامرز و همکاران. 1389ش، «استدعاء الشخصیّات السّاسانیهًْ فی شعر البحتری»، مجلهًْ العلوم الانسانیهًْ الدولیهًْ، طهران، شماره5-4.