بررسی وجوه تشابه و تفاوت مقوله فضا در زبان شناسی و معماری
الموضوعات :مجید رفعتی 1 , پرویز ضیاء شهابی 2 , عباس مسعودی 3 , مالک حسینی 4
1 - دانشجوی دکتری ، گروه فلسفه‌ی هنر، واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران ، ایران.
2 - استادیار گروه فلسفه‌ی هنر، واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران ، ایران.
3 - استادیار، گروه هنر و معماری، واحد کرمان، دانشگاه آزاد اسلامی ، کرمان ، ایران.
4 - استادیار، گروه فلسفه‌ی هنر، واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران ، ایران
الکلمات المفتاحية: فضای تنبنیاد, شکل گرایی, معماری, زبانشناسی, فضای شعر,
ملخص المقالة :
فضا، اگر چه معمولاً از آغاز قرن بیستم در کانون مباحثات معماری بوده است، اما هرگز مبنای نظریه های زبانشناختی و شعرشناختی قرار نگرفته و در نتیجه، شاعرانگی معماری نیز همچون زبانی فضامند به فهم و تجربه درنیامده است. از آنجا که ترکیب دانش ها در دوره معاصر، از اهمیت بالایی برخوردار است، می توان بین معماری و ادبیات، وجوه اشتراک فراوانی یافت.این مقاله برمبنای روش توصیفی – تحلیلی، بدنبال این است تا مقوله فضا را در دو هنر معماری و ادبیات و برداشت های خاص آن مقایسه نماید و با تکیه بر نقدهای فلسفی شعر و گرایش های نوین زبان شناختی، وجوه تشابه و تفاوت بین معماری و ادبیات در مفهوم فضا را نقد و بررسی و تطبیق کند. از مهمترین یافته های این تحقیق می توان به این اشاره کرد که زبان هندسیِ معماری و بافت شهرهای سنتی با عناصر وجودی همچون دالان و هشتی و حیاط و ساباط و سایر فضاهای متباین مصداقی روشن از زبان اقامت و شعر فضاست. معماری و زبان، هردو واسطه ی مواجهه ی ما با جهان اند زیرا ما همواره درون معماری حضور داریم، همچنانکه همواره درون زبان حضور داریم. این شباهت، فضامندی هر دو را آشکار می کند. شعرِ فضا، تجربه پذیرکردن زبان است، پس ساخت فضایی آشکارکننده از یک سو و تجربه پذیر و تنبنیاد از سوی دیگر، چیزی است که شعر باید از معماری بیاموزد. اما آنچه معماری باید از شعر بیاموزد، در کار آوردنِ زبان معماری به گونه ای است که بیشتر از معماری باشد.
آرنهایم، رودولف. 1382ش، پویه شناسی صور معماری، ترجمه مهرداد قیومی بیدهندیف تهران: فرهنگستان هنر.
آندو، تادو. 1381ش، رخنه در محیط، شعرفضا، ترجمه محمدرضا شیرازی، تهران: فکر نو.
استیرلن، هانری. 1377ش، اصفهان شهر بهشت، ترجمه محمد ارجمند، تهران: فرزان روز.
ایگلتون، تری. 1368ش، پیش درآمدی بر نظریه ادبی، ترجمه عباس مخبر، تهران: مرکز.
باطنی، محمدرضا. 1385ش، زبان و تفکر، چاپ هشتم، تهران: آگه.
بلوری بزاز، مونا و علیرضا مستغنی. 1398ش، فرمالیسم در معماری و نسبت آن با مفهوم فرم، صفه، شماره 87، تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
پالاسما، یوهانی. 1389ش، چشمان پوست، معماری و ادراکات حسی، ترجمه رامین قدس، تهران: پرهام نقش.
پرتوی، پروین. 1392ش، پدیدارشناسی مکان،چاپ دوم، تهران: فرهنگستان هنر.
سوسور، فردینان. 1388ش، مبانی ساخت‌گرایی در زبانشناسی، ساخت‌گرایی و پساساخت‌گرایی و مطالعات ادبی، ترجمه کورش صفوی، چاپ دوم، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامی.
سلدن، رامان و پیتر ویدوسون. 1384ش، راهنمای نظریه ادبی معاصر، ترجمه عباس مخبر، چاپ سوم، تهران: طرح نو.
شفیعی کدکنی، محمدرضا. 1391ش، رستاخیز کلمات، چاپ سوم، تهران: سخن.
فورویاما، ماسائو. 1386ش، تادائوآندو، ترجمه آبتین گلکار، تهران: هنر معماری قرن.
کلارک، تیموتی. 1388ش، مارتین هایدگر، ترجمه پویا ایمانی، تهران: مرکز.
لودویک، رالف. 1387ش، راهنمای مطالعه سنجش خرد ناب، ترجمه خسرو ناقد، تهران: مهراندیش.
مرلوپونتی، موریس. 1394ش، جهان ادراک، ترجمه فرزاد جابرالانصار، چاپ دوم، تهران: ققنوس.
مهدلیکو، اوا. 1394ش، در جستجوی تجربیات جدید بدن به واسطه فضا، اطلاعات حکمت و معرفت، شماره 6، ترجمه مهرداد پارساف تهران: موسسه اطلاعات.
هایدگر، مارتین. 1393ش، ساختن باشیدن اندیشیدن، هرمنوتیک مدرن، بابک احمدی و دیگران، چاپ دهم، تهران: مرکز.
هایدگر، مارتین. 1392ش، سرآغاز کار هنری، ترجمه پرویز ضیا شهابی، چاپ پنجم، تهران: هرمس.
هایدگر، مارتین. 1389ش، شعر زبان و اندیشه رهایی، ترجمه عباس منوچهری، چاپ دوم، تهران: مولی.
هایدگر، مارتین. 1384ش، نامه درباره انسانگرایی، از مدرنیسم تا پست مدرنیسم، ترجمه عبدالکریم رشیدیان، چاپ چهارم، تهران: نی.
هایدگر، مارتین. 1388ش، هستی و زمان، سیاوش جمادی، چاپ سوم، تهران: ققنوس.
هیل، جاناتان. 1396ش، مرلوپونتی برای معماران، گلناز صالح کریمی، تهران: فکر نو.
_||_
Arnheim, Rudolf. (2002). Dynamics of architectural forms. Translated by Mehrdad Qayyumi Bidhendi. Tehran: Academy of Arts.
Ando, Tado. (2001). Penetration into the environment. Poetry. Translated by Mohammad Reza Shirazi. Tehran: Fekr-e No.
Stirlen, Henry. (1998). Isfahan is a city of paradise. Translated by Mohammad Arjomand, Tehran: Farzan Rooz.
Eagleton, Terry. (1986). An Introduction to Literary Theory. Translated by Abbas Mokhber. Centeral Tehran.
Bateni, Mohammad Reza (2005). Language and thinking. Eighth edition. Tehran: Ad.
Blori Bazaz, Mona and Alireza Mostaghni (2019). Formalism in architecture and its relation to the concept of form. صفه. No. 87. Tehran: Shahid Beheshti University.
Palasma, Johani. (2010). Skin eyes, architecture and sensory perceptions. Translated by Ramin Quds. Tehran: Parham Naghsh.
Partovi, Parvin. (2013). Phenomenology of place. second edition. Tehran: Academy of Arts.
Saussure, Ferdinand. (2009), Fundamentals of Constructivism in Linguistics. Constructivism and poststructuralism and literary studies. Translated by Kourosh Safavid. second edition. Tehran: Institute of Islamic Culture and Art.
Selden, Raman and Peter Widowson. (2003). Guide to Contemporary Literary Theory. Translated by Abbas Mokhber. Third edition. Tehran: New design.
Shafiee Kadkani, Mohammad Reza. (2012). Resurrection of words. Third edition. Tehran: Sokhan.
Furuyama, Masao. (2007). Tadao Ando. Translated by Abtin Golkar. Tehran: The Architectural Art of the Century.
Clark, Timothy. (2009), Martin Heidegger, Pouya Imani, Tehran: Center.
Kuznerheu, David. (1998). Heidegger and the Hermeneutic Rotation. Modern hermeneutics. Translated by Babak Ahmadi and others. The tenth edition. Centeral Tehran.
Ludwig, Ralph. (2008). A guide to studying pure wisdom. Translated by Khosrow Naqd. Tehran: Mehranndish.
Merleau-Ponty, Morris. (2015), The World of Perception, translated by Farzad Jabralansar. second edition. Tehran: Phoenix.
Mahdliko, Eva. (2015). In search of new experiences of the body through space. Information of wisdom and knowledge. No. 6. Translated by Mehrdad Parsa. Tehran: Information Institute.
Heidegger, Martin. (2014). Making to be thinking. Modern hermeneutics. Babak Ahmadi and others. The tenth edition. Centeral Tehran.
Heidegger, Martin. (2013). The beginning of a work of art. Translated by Parviz Zia Shahabi. Fifth Edition. Tehran: Hermes.
Heidegger, Martin. (2010). Poetry, language and the idea of liberation. Translated by Abbas Manouchehri. second edition. Tehran: Molly.
Heidegger, Martin. (2005). Letter on Humanism. From modernism to postmodernism. Translated by Abdul Karim Rashidian. fourth edition. Tehran: Ney.
Heidegger, Martin. (2009). Existence and time. Siavash Jamadi. Third edition. Tehran: Phoenix.
Hill, Jonathan. (2017). Merleau-Ponty for Architects. Golnaz Saleh Karimi. Tehran: Fekr-e No.
Colquhoun, Alan.Rationalism: A Philosophical Concept in Architecture”, in Collected Essays in Architectural Criticism, introduction by Kenneth Frampton, Black Dog Pub, 2009.
“Misreading”, in Houses of Card, New York: Oxford University Press, 1987.. Eisenman, Peter
Merleau–ponty, murice. (1962). Phenomenology of perception.Colin smith, Ruotledge.
Owens, Wayne D. (1987). Heidegger and the philosophy of language. Auslegung. Vol, XIV. No.1.
Shirazi,Mohammadreza (2012). An Investigation on Tadao Ando’s Phenomenological Reflections. Armanshahr Architecture & Urban Development. No 5(8).
Heidegger,M. (1959) The Fundamental Concepts of Metaphysics: tvanslated by William McNeill and Nicholas Walke. Indiana Univershty Press.
