بررسی تطبیقی کاربست شرقی و غربی نماد « شیر» از سوی نظامی و شکسپیر
الموضوعات :
زهره ساکیان
1
(زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران.)
محمد طاهری
2
(گروه آموزشی زبان و ادبیات فارسی،دانشکده علوم انسانی، دانشگاه بو علی سینا)
الکلمات المفتاحية: شکسپیر, شیر, نماد, نظامی, ادبیات تطبیقی,
ملخص المقالة :
نمادگرایی رهیافتی ادبی است که از نمادها اعم از کلمات، افراد، نشانه‌ها، مکان‌ها یا ایده‌های انتزاعی برای نشان دادن چیزی فراتر از معنای تحت اللفظی و مدلول‌های حقیقی آنها در عالم واقع استفاده می‌کند. هدف از مقاله حاضر بررسی و مقایسه تطبیقی وجوه تشابه و تفاوت مفاهیم مرتبط با نمادپردازی‌های استعاری و اسطوره‌ای شیر در دو اثر اتللو و هملت از شکسپیر و اثر سترگ و غنایی خسرو و شیرین نظامی است. جستار پیش‌رو نشان می‌دهد استفاده از نماد اساطیری شیر در شیوه بیان هر دو نویسنده، مفاهیم انتزاعی گسترده و ویژه‌ای را شامل می‌گردد. از جمله در هملتِ شکسپیر، نماد شیر با مفاهیمی چون: جنون، خشم، انتقام و نفرت و در خسرو و شیرین نظامی با مفاهیمی چون: شکوه، جلال و عظمت همراه است؛ در کتاب اتللو نیز شکسپیر به شیوه‌ای متفاوت از نماد شیر در جایگاه یک استراتژی اجتماعی سود جسته است. بررسی تحلیلی نماد موجود نشان می‌دهد که نمادپردازی شیر نویسندگان را در ترغیب خواننده به باورداشت ذهنیت آنان و پذیرش کاراکترهای داستانی یاری رسانده است؛ علاوه بر این، شاهد آن هستیم که نویسندگان اهداف بلاغی مشترکی را از حیث ایجاز و اغراق دنبال کرده و به تبع نماد شیر علاوه بر مفاهیم متعارف آن در میان جوامع مختلف، در آثار این دو نویسنده از مشابهت‌های خاص خود در نحوه کاربست برخوردار گشته است.
