طراحی الگوی مدیریت خدمات پزشکی از راه دور در ایران
الموضوعات :منیره فلک باز 1 , کامران حاجی نبی 2 , لیلا ریاحی 3 , لیلا نظری منش 4
1 - دانشجوی دکتری مدیریت خدمات بهداشتی درمانی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - استادیار گروه مدیریت خدمات بهداشتی درمانی، واحد علوم وتحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
3 - دانشیار گروه مدیریت خدمات بهداشتی درمانی، واحد علوم وتحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
4 - استادیار گروه مدیریت خدمات بهداشتی درمانی، واحد علوم وتحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
الکلمات المفتاحية: پزشکی از راه دور, ارتقاء دسترسی به خدمات سلامت, برنامه ریزی, هماهنگی, سازماندهی, کنترل, تامین مالی.,
ملخص المقالة :
مقدمه: پزشکی از راه دور داراي بيشترين نقش در گسترش مراقبت از سلامت در مناطق محروم و روستاها بوسيله فراهم آوردن امكاناتي براي پزشك و يا ديگر عوامل حوزه سلامت براي معاينه بيمار از طريق ويدئو كنفرانس، اينترنت و ... به متخصص مشاور در مركز پزشکی از راه دور مي‌باشد. پژوهش حاضر با هدف طراحی و ارزیابی یک الگوی پزشکی از راه دور و ارتقاء دسترسی به خدمات سلامت انجام شد.
روش پژوهش: در این پژوهش از روش آمیخته که ترکیبی از روش کیفی و کمی می‌باشد، استفاده شد. اطلاعات مورد نياز اين تحقيق، ابتدا از طريق مصاحبه نیمه ساختاریافته با 10 نفر از خبرگان دانشگاهی، مدیران و کارشناسان وزارت بهداشت به روش نمونهگیری گلوله برفی، استخراج گردید و در طی سه مرحله به روش تحلیل مضمون (کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی) با نرم افزار مکس کیودا تحلیل شد و در نهایت طبق مصاحبه‌ها ابعاد و مولفه و شاخص‌ها استخراج و پرسشنامه محقق ساخته طراحی شد. بر اساس فرآیند مصاحبه، کدگذاری و آزمون‌های انجام شده نهایتاً مدل نهایی پژوهش ارائه گردید. سپس در بخش کمی، پرسشنامه بین 384 نفر توزیع شد و از مدلسازی معادلات ساختاری و نرم افزار اسمارت پی ال اس (3smart pls) میزان ارتباط بین ابعاد مشخص گشت.
یافته‌ها: نتایج نشان داد بین ابعاد برنامه ریزی، هماهنگی، سازماندهی، کنترل، تامین مالی و خدمات پزشکی از راه دور در ایران رابطه مثبت و معناداری وجود دارد.
نتیجه‌گیری: با توجه به این که ارائه خدمات پزشکی از راه دور گرایش جدیدی است که در سال‌های اخیر به واسطه شرایط خاص بهداشتی و شیوع کرونا ویروس بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است و لذا ضروری است تا برنامهریزی لازم برای استقرار الگوی خدمات پزشکی از راه دور در ایران برای همگان و به ویژه مناطق دور افتاده صورت پذیرد.
1- Hamelink, C. J. New information and communication technologies, social development and cultural change. Geneva: United Nations Research Institute for Social Development; 1997.
2- Doshmanghir, Leila; Ismailzadeh, Hamid; Arab Zozani, Morteza. The strategic position of using telemedicine technology in Iran's health system, Journal of Kerman Faculty of Medical Information and Management, 2014; 2(2): 144-51. [Persian].
3- Kho, J., Gillespie, N., & Martin-Khan, M. A systematic scoping review of change management practices used for telemedicine service implementations. BMC health services research, 2020; 20: 1-16.
4- Amirani, Hossein. Principles and requirements of telemedicine. No Andish Sabz Educational Research Information Quarterly, 9th year. 2014; 9 (34-35). [Persian].
5- Amini, Hamidreza. Designing a comprehensive electronic health system based on electronic monitoring of treatment. Master's thesis in the field of management. Business management - marketing. Isfahani Shahid Ashrafi University, Faculty of Administrative Sciences and Economics; 2018. [Persian].
6- Mousavi Baigi, S. F., Raei Mehneh, M., Sarbaz, M., Norouzi Aval, R., & Kimiafar, K. Telerehabilitation in Response to Critical Coronavirus: A Systematic Review Based on Current Evidence. Journal of Isfahan Medical School, 2022; 40(678): 498-508.
7- Piette, J. D., Datwani, H., Gaudioso, S., Foster, S. M., Westphal, J., Perry, W., & Marinec, N. Hypertension management using mobile technology and home blood pressure monitoring: results of a randomized trial in two low/middle-income countries. Telemedicine and e-Health, 2012; 18(8): 613-620.
8- Barati, Mehrdad. Designing a telemedicine service model in comprehensive health service centers implementing a specialized family medicine program, based on a need's assessment model, in Tehran University of Medical Sciences, PhD thesis in the field of general medicine. Department of Social Medicine, University of Tehran; 2017. [Persian].
9- Zarezadeh, nabiollah. Challenges of establishing telemedicine in Jahrom University of Medical Sciences. Master's thesis. Islamic Azad University, Maroodasht Branch, Faculty of Basic Sciences; 2016. [Persian].
10- Rabieifar, Fatemeh, Radfar, Reza, and Toloui Ashlaghi, Abbas. Designing an electronic health record model with high security in telemedicine based on the Internet of Things. Health Management (Health System), 2023; 13(1 (43)): 7-21. [Persian].
11- Darkins, A. W., & Cary, M. A. Telemedicine and telehealth: principles, policies, performances and pitfalls. Springer publishing company; 2000.
12- Bhaskar, S., Bradley, S., Sakhamuri, S., Moguilner, S., Chattu, V. K., Pandya, S. & Banach, M. Designing futuristic telemedicine using artificial intelligence and robotics in the COVID-19 era. Frontiers in public health, 2020; 8: 708.
13- Moini, Ebrahim and Bakhtiari, Zohra. Identification and investigation of effective factors in the use of telemedicine technology in Iranian hospitals, the 4th Iran Technology Management Conference, Tehran; 2019. https://civilica.com/doc/94716 [Persian].
14- Preston, J., Brown, F. W., & Hartley, B. Using telemedicine to improve health care in distant areas. Psychiatric Services, 1992; 43(1): 25-32.
15- Granja, C., Janssen, W., & Johansen, M. A. Factors determining the success and failure of eHealth interventions: systematic review of the literature. Journal of medical Internet research, 2018; 20(5): e10235.
16- Melnychuk, N., & de Loë, R. Legitimacy assessment throughout the life of collaborative water governance. Environmental Policy and Governance, 2023; 30(1): 14-28. [DOI:10.1002/eet.1872].
17- Biancone, P., Secinaro, S., Marseglia, R., & Calandra, D. E-health for the future. Managerial perspectives using a multiple case study approach. Technovation, 2023; 120: 102406.
18- Boumans, D., & Ferry M. Networks and efficient policy implementation: insights from cohesion policy. Evaluation, 2022; 25(4): 411-429.
19- Manning, L. A., & Gillespie, C. M. E-Health and telemedicine in otolaryngology: Risks and rewards. Otolaryngologic Clinics of North America, 2022; 55(1): 145-151.
20- Mousavi Baigi Seyedah Fatemeh, Kimiyafar Khalil, Sarbaz Masoumeh, Abbaszadeh Ali, Mousavi Atefeh Sadat. Investigating the effect of remote medicine in military medicine: a review study, paramedical sciences and military health; 2023; 17(2): 77-89 . [Persian].
21- Badi Arshiya, Rahbar Farhad. Development of remote medicine system during the outbreak of epidemic diseases using virtual social network, Journal of Health and Biomedical Informatics; 2022; 8(4): 359-377 [Persian].
22- Li, W., Gui, J., Luo, X., Yang, J., Zhang, T., & Tang, Q. Determinants of intention with remote health management service among urban older adults: A Unified Theory of Acceptance and Use of Technology perspective. Frontiers in Public Health, 2023; 11: 1117518.
23- Torabipour A, Minaie F, Jahanbani Vashareh E, Zarei J. Presenting a model for telemedicine implementation: A case study of Ahvaz Jundishapur University of Medical Sciences. JMIS, 2022; 7(4): 4-13. [Persian].
24- Mousavi Baigi S F, Kimiafar K, Sarbaz M, Abbaszadeh A, Mousavi A S. Effect of Telemedicine in Military Medicine: A Literature Review. Paramedical Sciences and Military Health, 2022; 17(2): 77-89[Persian].
25- Sclafani, A. P., Shomorony, A., Stewart, M. G., Grunstein, E., & Overdevest, J. B. Telemedicine lessons learned during the COVID-19 pandemic: The augmented outpatient otolaryngology teleconsultation. American Journal of Otolaryngology, 2021; 42(4): 102960.
26- Badi A, Rahbar F. Development of Telemedicine System during the Outbreak of Epidemic Diseases using Virtual Social Networks. Jhbmi, 2022; 8(4): 359-377. [Persian].
27- Lu, Y. A knowledge-driven decision support system for remote medical management. Math. Biosci. Eng, 2023; 20: 2732-2749.
28- Narcisse, M. R., Andersen, J. A., Felix, H. C., Hayes, C. J., Eswaran, H., & McElfish, P. A. Factors associated with telehealth use among adults in the United States: findings from the 2020 National Health Interview Survey. Journal of Telemedicine and Telecare; 2022: 1357633X221113192.
29- Khosravi Z, Javadzade H, Mahmoodi M, Basirian-Jahromi R. The Effectiveness web-based Educational Program on Optimal Use of Smartphones among Students with Nomophobia based on Self-Efficacy Theory: The Role of the Medical Librarian. Iran J Health Educ Health Promot, 2021; 9(3): 246-257. [Persian].
30- Gupta, N., Gupta, M. K., Joshi, N. K., Mantri, N., Sridevi, G., Patel, M., & Bhardwaj, P. Is telemedicine a holy grail in healthcare policy: clinicians’ and patients’ perspectives from an Apex Institution in Western India. BMC Health Services Research, 2023; 23(1): 161.
31- Gharib M, Rahmani N. Telerehabilitation During the COVID-19 Pandemic. jrehab 2021; 22 (1): 2-9. [Persian].
