مروری بر وضعیت گیاهان مهاجم، مطالعه موردی پراکنش سنبل آبی در استان گیلان
الموضوعات :
1 - کارشناس پژوهشی، پژوهشکده محیط زیست جهاددانشگاهی، رشت، گیلان، ایران. *(مسوول مکاتبات)
2 - عضو هیات علمی، پژوهشکده محیط زیست جهاددانشگاهی، رشت، گیلان، ایران.
الکلمات المفتاحية: گونه مهاجم, سنبل آبی, استان گیلان,
ملخص المقالة :
امروزه با توجه به افزایش فعالیت های بشر، تاثیرات مخرب آن بر محیط زیست به منطقه خاصی از جهان محدود نمی‌شود. از جمله این تاثیرگذاری های ویران‌گر ورود گونه های گیاهی غیربومی به نقاط مختلف جهان بوده است که در طول 200 سال اخیر با گسترش کشاورزی، افزایش مبادله های کالا، افزایش فعالیت های بشر و همچنین ویران‌گری روزافزون محیط زیست، روند افزایشی داشته است. یکی از این آسیب هایی که به‌ویژه در سال‌های اخیر مورد توجه بسیاری قرار گرفته است، مساله ورود گونه ی گیاهی غیربومی (مهاجم) سنبل آبی به اکوسیستم های طبیعی می باشد، این گیاه نخستین بار سال 1390 در تالاب عینک رشت مشاهده شد با توجه به سرعت بالای رشد و تکثیر، این گونه توانست در مدت زمان کوتاهی، کل سطح تالاب عینک جایی که برای اولین بار در عرصه‌های طبیعی استان گیلان دیده شده بود، را بپوشاند. بررسی ها نشان می‌دهد، سنبل آبی با آن‌که توانایی جذب و تصفیه فلزات سنگین را دارد؛ اما حضور نابجای آن به‌دلیل شدت توانایی تکثیر و سازگاری آن، به مثابه دستکش آهنین سبز رنگی می‌تواند گلوی حیات زیست‌مندان محیط‌های آبی و تالابی اعم از آبزیان و گیاهان را مستقیماً و با اختلال در زنجیره غذایی پرندگان و سایر موجودات فشرده و آنان را از پای درآورد در نتیجه مقابله نکردن با این گونه غیربومی و مهاجم منجر به مرگ تدریجی تالاب‌های استان خواهد شد. در این مقاله وضعیت پراکنش گونه در استان بررسی و اقدامات کنترلی کوتاه مدت و میان مدت تشریح می گردد.
1- روان بخش م، پناهنده م ، مدنی س ، «مدیریت محیط زیستی گونه مهاجم سنبل آبی در اکوسیستم‌های آبی»، اولین همایش ملی محیط زیست طبیعی، اسفند 1394، رشت، ایران.
2- Williams, S.L. E.D. Grosholz. 2008. The invasive species challenge in estuarine and coastal environments: marrying management and science. The H.T. Odum Synthesis Essay. Estuaries and Coasts 31:3-20.
3- خبرنامه علف‌هرز، مؤسسه تحقیقات آفات و بیماریهای گیاهی، با همکاری انجمن علوم علف‌های‌هرز ایران، سال دوم، شماره هفتم: زمستان 1382.پ
4- ملکیان.م. همامی.م.ر. «مبانی زیست شناسی حفاظت». انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد. 1391.
5- پیتر جی جارویس، «مبانی بوم شناسی و مسائل محیط زیست»، ترجمه مظفر شریفی، محمد غفوری، انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد، 1387. چاپ اول،
6- David S. Wilcove, David Rothstein, Jason Dubow, Ali Phillips, Elizabeth Losos Source, 1998, Quantifying Threats to Imperiled Species in the United States, BioScience, Vol. 48, No. 8, pp. 607-615.
7- Pimentel,D.,Zuniga, R., Morrison, D. 2005, Update on the environmental and economic costs associated with alien-invasive species in the United States. Ecological Economics, 52, 273–288.
8- فریلند، جوانا (نویسنده)، منصوره ملکیان (مترجم) «بوم شناسی مولکولی»، جهاد دانشگاهی مشهد، 1391.
9- فیلی زاده، ی، «بررسی اکولوژیکی رشد بیش از اندازه آزولا در تالاب انزلی و چگونگی کنترل آن»، مجله منابع طبیعی ایران، 1381، دوره 55، شماره 1، صفحه 65-82.
10- Andersen, Mark C, 2005, Potential Applications of Population Viability Analysis to Risk Assessment for Invasive Species, Human and Ecological Risk Assessment, 11: 1083–1095.
11- EEA, 2012. The impacts of invasive alien species in Europe. EEA Technical Report 16. European Environment Agency, Copenhagen, pp 114.
12- عاشوری، عباس، «گزارشی از وضعیت گیاه مهاجم سنبل آبی در تالاب بین المللی انزلی و اقدام‌های انجام گرفته»، پرتال اداره کل حفاظت محیط زیست گیلان. 1394.
13- Twongo, T., Balirwa, J.S., 1995. The water hyacinth problem and the biological control option in the highland lake region of the upper Nile basin—Uganda’s experience. The Nile 2002 conference: Comprehensive water resources development of the Nile basin—taking off. Arusha, Tanzania Arusha, Tanzania.
14- Matagi, S.V., 2002. Some issues of environmental concern in Kampala, the capital city of Uganda. Environ. Monit. Assess. 77, 121–138.
15- A.M. Mailu , 2001, Preliminary Assessment of the Social, Economic andEnvironmental Impacts of Water Hyacinth in the Lake Victoria Basin and the Status of Control, Biological and Integrated Control of water Water Hyacinth,Center and Ding Iian cing ACIAR Proceding 102.
16- Bootsma, H.A., Hecky, R.E., 1993. Conservation of the African great lakes: a limnological perspective. Conserv. Biol. 7, 644–656.
17- Ogwang, J.A., Molo, R., 1999. Impact studies on Neochetina bruchi and Neochetina eichhorniae in Lake Kyoga Uganda. In: Hill, M.P., Julien, M.H., Center, T.D. (Eds.), Proceedings of the First IOBC Global Working Group Meeting for the Biological and Integrated Control ofWater Hyacinth,Weeds Research Division, ARC, South Africa, pp. 10–13.
18- Achaval F, González JF, Meneghel M, Melgarejo ,1979, Lista comentada del material recogido en Costas Uruguayas, transportado por camalotes desde el Rio Paraná. Acta Zoologica Lilloana 35: 195-200.
19- Gopal, B. 1987 Aquatic plant studies 1: Water Hyacinth. Elsevier, Amsterdam.
20- Wangai Njoka, S. 2004, The Biology and Impact of Neochetina Weevils on Water Hyacinth, Eichhornia crassipes in Lake Victoria Basin, Kenya,
21- Masser, M, Murphyو T. Sheltonو J . 2013, Aquatic Weed Management: Herbicides, SRAC Publication No. 361
22- Bownes, A. King, and A. Nongogo. 2011, Pre-release Studies and Release of the Grasshopper Cornops aquaticum in South Africa – a New Biological Control Agent for Water Hyacinth, Eichhornia crassipes,
23- Julien M.H., M.P. Hill, T.D. 2001, Center and Ding Jianqing, , Biological and Integrated Control of Water Hyacinth, Eichhornia crassipes, Australian Centre for International Agricultural Research.
_||_1- روان بخش م، پناهنده م ، مدنی س ، «مدیریت محیط زیستی گونه مهاجم سنبل آبی در اکوسیستم‌های آبی»، اولین همایش ملی محیط زیست طبیعی، اسفند 1394، رشت، ایران.
2- Williams, S.L. E.D. Grosholz. 2008. The invasive species challenge in estuarine and coastal environments: marrying management and science. The H.T. Odum Synthesis Essay. Estuaries and Coasts 31:3-20.
3- خبرنامه علف‌هرز، مؤسسه تحقیقات آفات و بیماریهای گیاهی، با همکاری انجمن علوم علف‌های‌هرز ایران، سال دوم، شماره هفتم: زمستان 1382.پ
4- ملکیان.م. همامی.م.ر. «مبانی زیست شناسی حفاظت». انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد. 1391.
5- پیتر جی جارویس، «مبانی بوم شناسی و مسائل محیط زیست»، ترجمه مظفر شریفی، محمد غفوری، انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد، 1387. چاپ اول،
6- David S. Wilcove, David Rothstein, Jason Dubow, Ali Phillips, Elizabeth Losos Source, 1998, Quantifying Threats to Imperiled Species in the United States, BioScience, Vol. 48, No. 8, pp. 607-615.
7- Pimentel,D.,Zuniga, R., Morrison, D. 2005, Update on the environmental and economic costs associated with alien-invasive species in the United States. Ecological Economics, 52, 273–288.
8- فریلند، جوانا (نویسنده)، منصوره ملکیان (مترجم) «بوم شناسی مولکولی»، جهاد دانشگاهی مشهد، 1391.
9- فیلی زاده، ی، «بررسی اکولوژیکی رشد بیش از اندازه آزولا در تالاب انزلی و چگونگی کنترل آن»، مجله منابع طبیعی ایران، 1381، دوره 55، شماره 1، صفحه 65-82.
10- Andersen, Mark C, 2005, Potential Applications of Population Viability Analysis to Risk Assessment for Invasive Species, Human and Ecological Risk Assessment, 11: 1083–1095.
11- EEA, 2012. The impacts of invasive alien species in Europe. EEA Technical Report 16. European Environment Agency, Copenhagen, pp 114.
12- عاشوری، عباس، «گزارشی از وضعیت گیاه مهاجم سنبل آبی در تالاب بین المللی انزلی و اقدام‌های انجام گرفته»، پرتال اداره کل حفاظت محیط زیست گیلان. 1394.
13- Twongo, T., Balirwa, J.S., 1995. The water hyacinth problem and the biological control option in the highland lake region of the upper Nile basin—Uganda’s experience. The Nile 2002 conference: Comprehensive water resources development of the Nile basin—taking off. Arusha, Tanzania Arusha, Tanzania.
14- Matagi, S.V., 2002. Some issues of environmental concern in Kampala, the capital city of Uganda. Environ. Monit. Assess. 77, 121–138.
15- A.M. Mailu , 2001, Preliminary Assessment of the Social, Economic andEnvironmental Impacts of Water Hyacinth in the Lake Victoria Basin and the Status of Control, Biological and Integrated Control of water Water Hyacinth,Center and Ding Iian cing ACIAR Proceding 102.
16- Bootsma, H.A., Hecky, R.E., 1993. Conservation of the African great lakes: a limnological perspective. Conserv. Biol. 7, 644–656.
17- Ogwang, J.A., Molo, R., 1999. Impact studies on Neochetina bruchi and Neochetina eichhorniae in Lake Kyoga Uganda. In: Hill, M.P., Julien, M.H., Center, T.D. (Eds.), Proceedings of the First IOBC Global Working Group Meeting for the Biological and Integrated Control ofWater Hyacinth,Weeds Research Division, ARC, South Africa, pp. 10–13.
18- Achaval F, González JF, Meneghel M, Melgarejo ,1979, Lista comentada del material recogido en Costas Uruguayas, transportado por camalotes desde el Rio Paraná. Acta Zoologica Lilloana 35: 195-200.
19- Gopal, B. 1987 Aquatic plant studies 1: Water Hyacinth. Elsevier, Amsterdam.
20- Wangai Njoka, S. 2004, The Biology and Impact of Neochetina Weevils on Water Hyacinth, Eichhornia crassipes in Lake Victoria Basin, Kenya,
21- Masser, M, Murphyو T. Sheltonو J . 2013, Aquatic Weed Management: Herbicides, SRAC Publication No. 361
22- Bownes, A. King, and A. Nongogo. 2011, Pre-release Studies and Release of the Grasshopper Cornops aquaticum in South Africa – a New Biological Control Agent for Water Hyacinth, Eichhornia crassipes,
23- Julien M.H., M.P. Hill, T.D. 2001, Center and Ding Jianqing, , Biological and Integrated Control of Water Hyacinth, Eichhornia crassipes, Australian Centre for International Agricultural Research.
