ارزیابی پتانسیل آلودگی مواد آلی موجود در پسماندهای خانگی و دامی (مطالعه موردی: حوضه آبریز سد چمگردلان ایلام)
الموضوعات :پریسا امیری 1 , مهدی احمدی کلان 2 , فوزیه بیگ محمدی 3
1 - سازمان حفاظت محیط‌زیست، اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان ایلام، کارشناسی ارشد محیط‌زیست
2 - سازمان حفاظت محیط‌زیست، اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان ایلام، کارشناسی ارشد محیط‌زیست
3 - دانشجوی دکتری آلودگیهای محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه ملایر
الکلمات المفتاحية: منابع آلاینده, سد چمگردلان, پسماندهای خانگی, پسماندهای دامی, حوضه آبریز ایلام,
ملخص المقالة :
هدف از این مطالعه، شناسایی منابع آلاینده حوضة آبریز سد چمگردلان و تعیین پتانسیل آلودگی مواد آلی موجود در پسماندهای خانگی و دامی حوضه آبریز سد و در نهایت ارائه رهنمودهای کنترل و کاهش آلودگی آن می‌باشد. پس از تهیه نقشه حوضه آبریز با استفاده از نرم افزار Arc GIS10، بازدیدهای میدانی جهت شناسایی دقیق منابع آلوده کنندة حوضه آبریز، اعم از روستاها و واحدهای دامی صورت گرفت. سپس پتانسیل آلودگی مواد آلی موجود در پسماندهای خانگی و دامی محاسبه گردید. حدود 56 درصد کل بار نیتروژن و 54 درصد کل بار فسفر حاصل از انواع دام‌های حوضه سد در زیر حوضه گل گل تولید می شوند و حدود 71 درصد پتانسیل آلودگی ناشی از مراکز جمعیتی در زیر حوضه گل گل و 17 درصد آن در زیر حوضه چاویز و 12 درصد در زیر حوضه اما می‌باشد. بر همین اساس حوضه گل گل به دلیل تراکم بالای جمعیت روستایی و همچنین دارا بودن بیشترین تعداد دامداری ها و مرغداری‌های موجود در حوضه آبریز، بیشترین میزان پسماندهای خانگی و دامی را نسبت به دو زیر حوضه دیگر به خود اختصاص داده است.
1- خواجه پور، م. و همکاران، بررسی تغذیه گرایی مخازن سدها با استفاده از مدل CE-QUAL-W2 (مطالعه موردی: سد شیرین دره بجنورد، استان خراسان شمالی). آبیاری و زهکشی ایران،1392، شماره 8، صص 105-94.
2- علیزاده اوصالو، ژ و همکاران، بررسی مقطعی روند تغییرات کیفی آب دریاچه پشت سد ارس، فصلنامه علمی پژوهشی اکوبیولوژی تالاب، سال ششم،1394، شماره 23، ص 14-5.
3- کاظم نژاد، ف و همکاران، بررسی منابع آلاینده رودخانه سردآبرود، فصلنامه علوم و فنون منابع طبیعی، 1389، سال پنجم، شماره دوم، صص 110-101.
4- عوض پور، م و همکاران، بررسی آلاینده حوضه، آبریز سد مخزنی ایلام، مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی ایلام, 1385، دوره 13 , شماره 3 ، صص 55-44.
5- Berrnacsek, G. M. 1984. Dam design and operation to optimize fish production in inpounded river basin .F.A.O technical paper NO.11.FAO, Rome.98p.
6- نورمرادی، ح و همکاران، ارزیابی حوضهً آبریز سد مخزنی ایلام با بهره گیری از شاخص NSFWQI، شانزدهمین همایش ملی بهداشت محیط ایران، 1393، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تبریز.
7- Wynne, F. 2001. Factor Which Affect Water Quality in Livestock Ponds. Aquaculture Extension Specialist. Kentucky State University Guidelines for the Handling Treat met And Disposal of Abattoir Waste, 1-29 August.
8- Freedman, R. & Fleming, R. 2003. Water Quality Impacts of Burying Livestock Nortalities. Ridge town College- University of Guelph, August.
9- قزل سوفلو، ع . و همکاران، شناسایی منابع آلاینده آبخوان دشت مشهد ناشی از فعالیت های دام، طیور و آبزیان، نشریه آب و توسعه پایدار، 1394، سال اول، شماره 3، ص 34-27.
10- سهرابی، ر. و همکاران، بررسی کیفیت آب مخزنی سد تهم و شناسایی منابع آلاینده آن، شانزدهمین همایش ملی بهداشت محیط ایران.
11- عالیقدری, م. و همکاران. کیفیت آب در سرشاخههای اصلی تأمین کننده آب سد اردبیل، 1393، یازدهمین همایش ملی بهداشت محیط ایران, دانشگاه علوم پزشکی زاهدان.
12- ندافی، ک و همکاران، پایش کیفی آب مخزن سد گیلارلو، نشریه آب و فاضلاب، 1394، شماره 51، ص 27-22.
13- کردوانی، پ و همکاران، تحلیلی بر اثرات دفع غیر بهداشتی زباله و فضولات دامی در ایجاد آلودگیهای محیط زیستی به کمک نرم افزارهای (GIS و SPSS) مطالعه موردی: روستاهای شهرستان بجنورد، فصلنامه جغرافیایی سرزمین، 1391، سال نهم، شماره 33 ، ص 21-1.
14- پرهام، ه و همکاران، بررسی تغییرات غلظت ازت و فسفر و برخی پارامترهای فیزیکی و شیمیایی در دریاچه پشت سد کرخه و تعیین بیلان آن. 1386، مجله علوم دانشگاه شهید چمران، شماره 17 ، صص 117 تا 125 .
15- مرکز آمار کشور، سالنامه آماری 1385.
16- مطالعات برنامه جامع سازگاری با اقلیم، مهندسین مشاور جاماب .1384.
17- Gamroth, M.J. 1993.calculating the fertilizer value of the manure from livestock operations.
18- ارجمندی، ر . مدیریت محیط زیستی منابع آلاینده حوضه آبخیز سد طالقان، (پایان نامه کارشناسی ارشد رشته مدیریت محیط زیست، دانشگاه آزاد تهران. 1389.
19- کریمیان،آ. جاوید و همکاران. ارزیابی وضعیت کیفی آب دریاچههای سدهای بزرگ با استفاده ازشاخص WQI و TSI (مطالعه موردی دریاچه سد دز)، اکوبیولوژی تالاب (تالاب) ، 1393، دوره 6 ، شماره 21 ، ص 27 تا 35 .
20- صفاری، ا. تحلیل مخاطرات محیط زیستی و راهبردهای مدیریت پسماند در نواحی روستایی، مطالعه موردی: دهستان اجارود مرکزی، شهرستان گرمی، اقتصاد فضا و توسعه روستایی، 1392، دوره 2، شماره 1، صص 71 تا 91.
21- Havens, K. E, James, R. T, East, T. L. & Smith, V. H. 2003. N: P ratios, Light limitation, and Cyano bacterial dominance in a subtropical lake impacted by non- point source nutrient pollution. Environment pollution, 122, 379- 390.
_||_