تأمین اطلاعات مورد نیاز برای طراحی شبکه فاضلاب توسط نرم‌افزار ArcGIS

الموضوعات :

امیر‌حسین جاوید ¹ , امیر‌حسام حسنی ² , علی‌اصغر آل‌شیخ ³ , فاطمه رحمان ⁴

1 - دانشیار، دانشکده محیط زیست و انرژی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران.
2 - استادیار، دانشکده محیط زیست دانشگاه علوم و تحقیقات تهران.
3 - استادیار، دانشکده محیط زیست دانشگاه علوم و تحقیقات تهران.
4 - کارشناس ارشد آب و فاضلاب، دانشکده محیط زیست و انرژی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

تاريخ الإرسال : 25 الثلاثاء , ربيع الثاني, 1430 تاريخ التأكيد : 27 الأحد , ذو القعدة, 1430 تاريخ الإصدار : 14 الخميس , شوال, 1431

الکلمات المفتاحية: طراحی شبکه جمع‌آوری فاضلاب, ArcGIS, Sewercad,

ملخص المقالة :

با توجه به قابلیت‌های فراوان GIS و کاربری آن در علوم مختلف به ویژه آب و فاضلاب، استفاده از آن به دلیل مزایای فراوان در مقایسه با معایب آن، به عنوان نرم‌افزاری مکمّل برای مهندسین طراح بسیار مناسب می‌باشد. در این تحقیق کاربرد نرم‌افزار ArcGIS در تعیین پارامتر‌های مورد نیاز برای طراحی شبکه ‌فاضلاب در منطقه مورد‌مطالعه (شهرک نبوّت واقع در استان ایلام) مورد بررسی قرار‌گرفته‌است. به عبارت بهتر، ArcGIS به عنوان نرم‌افزاری مکمّل جهت تهیه اطلاعات لازم برای طراحی شبکه فاضلاب و Sewercad تنها به عنوان نرم‌افزار محاسباتی جهت تحلیل شبکه‌فاضلاب مورد‌استفاده قرار‌گرفته است. برای این منظور طراحی شبکه‌ فاضلاب به چهار فاز زیر تقسیم شده‌است : فاز اوّل: در این مرحله، اطلاعات مورد نیاز برای طراحی شامل تعیین طول لوله فاضلاب رو، مساحت سطوح فاضلاب گیر و درون‌یابی رقوم ارتفاعی زمین در محل منهول‌ها از طریق نرم‌افزار ArcGIS تعیین گردید. فاز دوّم: در این مرحله، اطلاعات مورد نیاز برای طراحی شامل اطلاعات مرتبط با ویژگی‌های توپوگرافی، جوّی (آب و هوایی) و اطلاعات آماری (مانند جمعیت و سرانه‌های آب و فاضلاب) منطقه جغرافیایی مورد‌نظر تهیه شد. فاز سوّم: در این مرحله، اطلاعات دو فاز قبل برای تحلیل اطلاعات به وسیله نرم‌افزار زیست‌محیطی Sewercad استفاده گردید. فاز چهارم: بعد از این مراحل، کاربرد نرم‌افزار ArcGIS در طراحی شبکه‌فاضلاب منطقه مورد‌مطالعه از نظر دقت، سرعت و سهولت تعیین پارامتر‌های مورد‌نیاز برای طراحی شبکه‌فاضلاب در مقایسه با نرم‌افزار‌های مشابه، مورد بررسی کیفی قرار‌گرفت. نتایج‌ این تحقیق نشان داد: استفاده از نرم‌افزار‌ ArcGIS برای تعیین اطلاعات مورد‌نیاز برای طراحی شبکه‌فاضلاب، موجب رفع نقایص عمده سایر نرم‌افزار‌ها و افزایش دقت، سرعت و سهولت تعیین اطلاعات مورد‌نیاز برای طراحی شبکه‌فاضلاب گردید (مانند: ناتوانی نرم‌افزار AutoCad در تعیین مساحت سطوح فاضلاب گیر از طریق انتخاب یک نقطه دلخواه بر روی سطوح فاضلاب گیر و نیاز به انتخاب دقیق هریک از رئوس چندضلعی ایجاد شده ).

المصادر:

1. فرجی، ب. (1378). بررسی کاربرد رایانه در طراحی شبکه‌های جمع‌آوری فاضلاب و بهینه‌سازی نرم‌افزار. پایان‌نامه کارشناسی ارشد مهندسی محیط ‌زیست، دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران.


2. دهنوی، ع. (1376). برنامه کامپیوتری طراحی شبکه جمع‌آوری و انتقال فاضلاب. پایان‌نامه کارشناسی ارشد مهندسی عمران محیط ‌زیست، دانشکده فنّی و مهندسی دانشگاه تربیت مدرس.


3. پرهیزکار، ع. (1379). کاربرد سیستم اطلاعات جغرافیایی در تهیه طرح اصلی شبکه ‌فاضلاب. پایان‌نامه کارشناسی ارشد مهندسی عمران محیط ‌زیست، دانشکده فنّی و مهندسی دانشگاه تربیت مدرس.


4. مهندسین مشاور یکان. (1370). گزارش مطالعات مرحله اول طراحی شبکه جمع‌آوری فاضلاب مناطق شهری و روستایی، تهران. 


5. محوی، ا. (1375). شبکه جمع‌آوری فاضلاب، چاپ دوّم، مرکز نشر جهاد دانشگاهی، تهران.


6. تی‌تی‌دژ، ا. (1385). مفاهیم پایه ArcGIS، چاپ سوّم، مؤسسه فرهنگی هنری شمال پایدار، آمل. 


7. سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور. (1371). مبانی و ضوابط طراحی شبکه جمع‌آوری آب های سطحی و فاضلاب شهری (نشریه شماره3-118)، تهران.