ارایه مدل مفهومی مشارکت مردمی در مدیریت پسماند شهر تهران ( مطالعه موردی: مناطق 3، 6 و 21 )

الموضوعات :

هانیه توانایی بشرویه ¹ , محمد حسن بهزادی ² , محمد رضا خانی ³

1 - دانش آموخته کارشناس ارشد برنامه ریزی، مدیریت و آموزش محیط زیست،گروه مدیریت محیط زیست، دانشکده محیط زیست و انرژی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
2 - - استادیار گروه آمار، دانشکده علوم پایه، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم وتحقیقات، تهران، ایران.
3 - دانشیار گروه مهندسی بهداشت محیط ، دانشکده بهداشت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم پزشکی تهران، ایران *(مسوول مکاتبات).

تاريخ الإرسال : 09 الثلاثاء , رجب, 1436 تاريخ التأكيد : 02 الثلاثاء , ربيع الثاني, 1437 تاريخ الإصدار : 21 الخميس , ذو الحجة, 1437

الکلمات المفتاحية: مشارکت مردمی, مدیریت پسماند, شهرداری تهران,

ملخص المقالة :

امروزه با توجه به مشکلات دفع مواد زاید شهری و آلودگی محیط زیستی این مواد بر روی منابع طبیعی و اکوسیستم، لزوم مشارکت مردمی درمدیریت پسماند اجتناب ناپذیر شده است. در تحقیق حاضر ضمن بررسی عوامل موثر بر میزان مشارکت مردمی در مدیریت پسماند مناطق 3، 6 و 21 شهر تهران، مدل مفهومی مشارکت مردم در مدیریت پسماند ارایه گردیده است. جامعه آماری هدف، کلیه شهروندان تهرانی بالای 12 سال ساکن در آن مناطق و حجم نمونه توسط فرمول کوکران در سطح اطمینان 95 % محاسبه شده است. روش نمونه برداری، شبه خوشه‌ای چند مرحله‌ای و روش تحقیق، توصیفی از نوع پیمایشی به روش مقطعی می‌باشد. گردآوری اطلاعات از طریق پرسش نامه صورت پذیرفت که شامل 21 سوال بوده است. برای ارزش‌گذاری کمی پاسخ‌های سوالات پرسش‌نامه از طیف لیکرت استفاده شده است. فرضیه تحقیق، پس از گردآوری اطلاعات، به کمک نرم افزار SPSS مورد بررسی قرار گرفت و پس از انجام آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی چندگانه مشخص گردید از میان عوامل تاثیرگذار (جنسیت، سن، تحصیلات، تعداد افراد خانوار، درآمد و آموزش) عامل آموزش ارتباط معنی‌داری با میزان مشارکت مردم در مدیریت پسماند دارد و با آموزش بیش‌تر می‌توان میزان مشارکت مردم را در مدیریت پسماند افزایش داد.

المصادر:

- مجلسی م. (1389). «نقش مشارکت‌های مردمی در سیستم مکانیزه جمع‌آوری زباله»- سومین همایش مدیریت‌پسماند، تهران-ایران.

2- تقوایی م.، موسوی م.، کاظمی زاد ش.، قنبری ح. (1391). «مدیریت پسماندهای جامد شهری، گامی در راستای توسعه پایدار مطالعه موردی:  شهر زنجان»، فصلنامه مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، جلد سوم، شماره دوازدهم، صفحه 3.

3- فهامی ا.، مختارنیا م.، درویش ا.، رضوانفر ا. (1386). «دیدگاه اعضای سازمان‌های غیردولتی منابع طبیعی تهران پیرامون زمینه‌های مشارکت در ترویج و توسعه منابع طبیعی»، مجله علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، جلد سوم، شماره دوم، صفحه 85-96.

4- Ali AA., Gumbe LO., Mohammed AH., Nathan N. (2010). Nairobi solid waste management practices: Need for improved public participation and involvement. Tanzania Journal of Forestry and Nature Conservation, vol. 80(1), pp. Abstract.

5- رفیعی ه.، شاهنوشی ن.، رحیم رهنما م. (1392). «بررسی و رتبه بندی مناطق شهری از نظر مشارکت شهروندان در تفکیک از مبدأ زباله با استفاده از برنامه‌ریزی چندمعیاره: مطالعه موردی شهر مشهد»، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، جلد بیست و هشتم، شماره دوم، صفحه 195-214.

6- سادات رحمتی ف.، زاهدی ح.، تشکری م.، عطاری م. (1392). «آسیب‌شناسی مدیریت پسماند در شهر تهران باتمرکزبرمحور آموزش»- کنفرانس بین المللی عمران، معماری و توسعه پایدار شهری، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز- ایران.

7- جعفری نسب ت. (1393). «ارزیابی مدیریتی تفکیک پسماند از مبدا با رویکرد برنامه‌ریزی در شهرداری تهران (مطالعه موردی شهرداری منطقه 4)»- هفتمین همایش ملی و نمایشگاه تخصصی مهندسی‌محیط‌زیست، تهران، دانشکده محیطزیست و انرژی، دانشگاه آزاد اسلامی علوم و تحقیقات، تهران-ایران.

8- Hedjazi, Y., Arabi, F. (2009).  Factors Influencing Non Government Organizations’ Participation in Environmental Conservation. International Journal of Environmental Research, vol. 3(1), pp. 129-136.

9- محمدی ز.، منصف ع. (1393). «تاثیر مشارکت مردمی در مدیریتپسماند شهری( جمع آوری، کاهش از مبدا، بازیافت) »- اولین همایش ملی محیط زیست، دانشگاه پیام نور،  اصفهان- ایران.

10- عراقی م.، سعیدی رضوانی ن. (1392). «ارزیابی مدیریتی تفکیک پسماند از مبدا با رویکرد برنامه ریزی در شهرداری تهران (مطالعه موردی شهرداری منطقه 16)»- اولین همایش ملی جغرافیا، شهرسازی و توسعه پایدار، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران- ایران.

11- Otitoju, T. A. (2014). Individual Attitude toward Recycling of Municipal Solid Waste in Lagos, Nigeria. American Journal of Engineering Research, vol.  7(3), pp. 78-88.

12- Zhang, D., Huang, G., Yin, X., Yin, Q. (2015).  Residents’ Waste Separation Behaviors at the Source: Using SEM with the Theory of Planned Behavior in Guangzhou, China. International Journal of Environmental Research and Public Health, vol. 12(8), pp. 1& 9

13- Lee, S., Paik, H. S. (2011), Korean Household Waste Management and Recycling Behavior. Journal of Building and Environment, vol. 46(5), pp. 1159-1166

14- الموتی صفری پ.، شمس ع. (1394). «عوامل موثر بر رفتار پیشگیری از تولید پسماند خانگی خانوارهای روستایی شهرستان قزوین»، فصلنامه روستا و توسعه، جلد هجدهم، شماره یکم، صفحه 45-70.

15- مظاهری م.، کرامتی نژاد ح. (1392). «بررسی میزان تأثیر آموزش‌های چهره به چهره عوامل شهرداری تهران بر رفتار شهروندان در مبحث مدیریت‌پسماند شهری(مطالعه موردی منطقه 18 تهران) »،  فصلنامه مطالعات مدیریت شهری، جلد پنجم، شماره چهاردهم، صفحه 49-64.