تعیین روش مناسب برای تخمین ضریب جذب MTBE توسّط خاک پالایشگاه تهران (شهرری)

الموضوعات :

محمّد نیکخواه منفرد ¹ (کارشناس ارشد عمران-محیط زیست)
محمّدرضا صبور ² (دکترای ژئوتکنیک زیست‌محیطی، عضو هیأت علمی دانشکده‌ی عمران دانشگاه خواجه نصیرالدّین طوسی)

تاريخ الإرسال : 23 الخميس , ذو القعدة, 1427 تاريخ التأكيد : 29 الإثنين , صفر, 1428 تاريخ الإصدار : 05 الأحد , ربيع الثاني, 1431

الکلمات المفتاحية: ضریب پخش (Distribution Coeffic, ژئوتکنیک زیست‌محیطی, متیل ترشیو بوتیل اتر(MTBE), پالایشگاه تهران, آب زیرزمینی,

ملخص المقالة :

متیل ترشیو بوتیل اتر(MTBE) از افزوده‌های بنزین است که در افزایش عدد اکتان سوخت برای بهره‌وری بیشتر کاربرد دارد. سازمان حفاظت محیط زیست امریکا MTBE را مادّه‌ای مضر با سرطانزایی بالا طبقه‌بندی کرده است. این مادّه از مخازن زیرزمینی سوخت، وارد محیط خاک می‌شود. ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی MTBE موجب نفوذ سریع این مادّه در خاک و ورود به آبهای زیرزمینی می‌گردد. در نشت این مادّه به خاک، توانایی خاک در جذب آلاینده، نقشی مهم در حذف MTBE ایفا می‌کند و شاخص ضریب پخش (Distribution Coefficient-Kd)، این توانایی را نشان می‌دهد. این شاخص در ژئوتکنیک زیست‌محیطی خاک بررسی می‌شود. چون دامنه‌ی تغییرات این شاخص برابر صفر تا هزار و حتی بیشتر است، در مدلسازی، حرکت و پراکنش آلاینده‌ها در خاک، نقشی مهم دارد. در این پژوهش با انجام چندین آزمایش جذب با خاک شهرری و آْلاینده‌ی MTBE، مقدار واقعی جذب اندازه‌گیری و باتوجّه به مقدار بدست‌آمده، روشهای مختلف عددی موجود، از نظر تطابق نتایج تخمینی با مقدار واقعی بررسی شد تا مناسب‌ترین روش تخمین برای خاک این منطقه و MTBE انتخاب شود. آزمایشهای این پژوهش، (آزمایش‌های خاک،جذب و GC)، همگی طبق استاندارد ASTM انجام گرفته است. در پایان مشاهده شد که هر چهار روش بررسی‌شده، برای تعیین ضریب جذب قابل استفاده‌اند؛ امّا در شرایط مشابه، می‌توان به ترتیب، روش‌های دوبینین-رادوشکویچ، لانگ‌مایر، فرندلیخ و در نهایت ایزوترم خطّی را برای تخمین Kd و فرآیند جذب، پیشنهاد کرد.

المصادر:

[1] ابوالفضل‌زاده، عماد و گیتی‌پور، سعید؛ 1386؛ «بررسی میزان جذب و نشت MTBE در خاکهای رسی معمولی و اصلاح‌شده»؛ پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد؛ دانشکده‌ی محیط زیست دانشگاه تهران

[2] محمّد، نیک‌خواه منفرد و محمّدرضا، صبور؛ 1386؛ «شبیه‌سازی و مدلسازی عددی جهت بررسی پراکنش آلاینده‌های هیدروکربنی نفتی از مخازن در خاک»؛ پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد؛ دانشکده‌ی عمران دانشگاه خواجه نصیرالدّین طوسی

[3]  EPA; Office of Radiation and Indoor Air; August 1999; "UNDERSTANDING VARIATION IN PARTITION COEFFICIENT, Kd, VALUES"; EPA 402-R-99-004A

 [4] http://www.hamshahrionline.ir/News/?id=41720