جایگاه کودکان مبتکر در فضاهای زیست‌شهری با تأکید بر مؤلفه‌های تعامل، مشارکت‌پذیری و حس تعلق به محیط
الموضوعات :
الهام عطائی
1
,
سیامک پناهی
2
,
زهره ترابی
3
1 - دانشجوی دکتری معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان، زنجان، ایران. *(مسوول مکاتبات)
2 - استادیار گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان، زنجان، ایران
3 - استادیار گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر، ایران
الکلمات المفتاحية: کودک, شهر, فضای شهری, آموزش و پرورش کودک, خلاقیت.,
ملخص المقالة :
زمینه هدف: طراحی فضاهای زیست‌شهری برای کودکان، به منظور ایجاد مشارکت و تعاملات اجتماعی با محیط و ایده‌پردازی حائز اهمیت است. هدف این پژوهش بررسی جایگاه کودکان آفرینشگر در فضاهای طراحانه شهری می‌باشد و در پی دست‌یابی به مؤلفه‌هایی در فضای شهری است که حضورپذیری و آموزش کودک را همراه داشته باشد.
روش بررسی: در این پژوهش از روش تحلیلی_توصیفی استفاده شده و برای دست‌یابی به یافته‌های پژوهش و اطلاعات از رفتار کودکان در تجربه فضایی از روش پژوهش پیمایشی (زمینهای) استفاده گردیده است، چرا که تأثیر فضا و محیط بر رفتار، تأثیری متقابل بوده و یکی از ابزارهایی است که می‌توان محیط و مؤلفه‌های آن را مورد سنجش قرار داد. لذا در این پژوهش با مقایسه تطبیقی بین ویژگی‌ها و اتفاقات شکل گرفته در نمونه‌های مورد مطالعه و فضاهای شهری تلاش گردید که مؤلفه‌های کلیدی برای طراحی فضاهای شهری متناسب با پویایی و آفرینشگری کودکان به دست آید.
یافته ها: در این پژوهش که بر پایه تلفیق نظریات مرتبط با موضوع و با در نظر گرفتن فضایی مناسب و دارای مؤلفه‌های کالبدی مورد نظر از جمله تنوع در مصالح و جزئیات بصری و انعطاف پذیری عناصر و فضاها و حضور عوامل طبیعی و تهیه چک‌لیست‌هایی هدف‌مند جهت سنجش رفتار کودکان انجام شد (جامعه آماری شامل 96 کودک از چهار مهدکودک در سطح شهر) و نگرش مربیان و متخصصین نسبت به عوامل تأثیرگذار کالبدی بررسی گردید و سپس اطلاعات به دست آمده با استفاده از نرم‌افزارSpss22 تحلیل و رتبه‌بندی شد.
بحث و نتیجه‌گیری: نتایج پژوهش، نشان‌دهنده آن است که مهم‌ترین مؤلفه‌های پویای تأثیرگذار بر افزایش خلاقیت کودکان، ایجاد فرصت برای تعاملات مثبت اجتماعی کودکان، دعوت‌کنندگی محیط برای حرکت و جنبش، امکان تحریک حواس کودک در محیط به صورت متعادل،ایجاد فضایی برای نمایش شایستگی‌های فردی در تعامل با محیط، ایجاد حس تعلق به محیط، آموزش احترام و مراقبت از محیط زیست، ایجاد مسیرهایی برای خلاقیت و ایده‌پردازی، مشارکت‌پذیری، ایجاد حس شادی، ایمنی در فضای بازی به عنوان ابزار آموزشی هستند که در طراحی فضاهای شهری کودکان باعث نجات آنان از فضاهای ماشینی و تکراری موجود در پارک‌ها و زمینهای بازی می‌گردد.
1. Krippner, S. (1999) "Dream and Creativity "Encyclopedia of Creativity, vol 1, San Diego.
2. Fishkin, A.S. (1999), Issues in studying creativity in Youth. In a.s.fishkin, B.Cramond&P.Olszewski-Kubilius (Eds), Investing Creativity in Youth (pp.3-26. New Jersey: I lampton Press.
3. Guignard J. II, & Lubart, T. (2006) is it Reasonable to be Creative? lo J.C. Kaufman&J.B.1cm (Eds.), Creativity and Reason in Cognitive Development (pp.269-281). New York: Cambridge University Press.
4. Fazeli, N. (2008), creativity and culture-critique of the common approaches to creativity, Journal of Social Sciences, 11 (3), 6-19.
5. Seif, Aliakbar. (1998), New Psychology Studious, Tehran: Douran (In Persian)
6. Torrence, T.P(1983), Talents & skills of creative and methods for their Experiment and nurture. Tranlator: Ghasemzade, H. Tehran: Donyaie no.
7. Chowns, J. (2003), Toy Story. Fairfax Digital. Retrieved February15, 2007, from http://www.smh.com.au. articles/2003/11/21/106/9027320836html from castorylis.
8. Piaget, Jean. (1375), where does education lead, translated by Dodestan, Mansour, Tehran University Press, Tehran.
9. Ruknifard, Yasmin and Asl Falah, Mehdi and Yousefi, Azadeh. (2016) "Investigation of the factors on the design of educational aids to maintain and develop the creativity of preschool children", Family and Research Journal, Volume 13, 30, 59-75. (In Persian)
10. Karimi Azari, Amirreza and Hosseini, Baqer and Saleh, Sedekpour and Bahram, Hosseini and Desheiri, Afzal Alsadat (2015), "Principles of residential space design, with the approach of promoting creativity of 3-7-year-old children in Iran", Bagh Nazar magazine, number 41, pp.19-34. (In Persian)
11. Pourjafar, M., Ansari, M., Hadi, M., Alizadeh, A. (2010). Analyze Study of Children’s Creativity Incentives in Urban Spaces and Environment’s Design With Emphasis on Bringing up Cohesions between Creativity and Physical Design of Urban Spaces. Journal of Urban Management, 25(8),.63-82
12. Tabaiyan, Maryam and Abbas Alizadeh, Sanaz, Vakalai, Reza and Fayaz, Rima. (2016), "Investigating the effect of nature on children's creativity", Armanshahr Magazine, No. 17, 91-102. (In Persian)
13. Kardan, Atefeh and Hojjat, Isa and Shafaei, Mino. (2016), "Approaches to promote children's creativity in house design", Armanshahr Architecture and Urbanism Magazine, No. 19, 55-67. (In Persian)
14. Diwandari, Javad, Boghor Qomi, Leila. (2015) Utilizing the capabilities of light and color in educational spaces in order to increase creativity, Architectural Journal, Volume 1, Number 6. (In Persian)
15. Kopaei, Golrokh, Naghizadeh, Mohammad and Habib, Farah (2015), "The influence of physical factors of play spaces on the creativity of children aged 6 to 12 in urban parks", Scientific Research Journal of Urban Studies, Volume 6, Number 21, 39-50. (In Persian)
16. Shafi Porbordshahi, Priya and Kayani, Mostafa and Tabatabayian, Maryam. (2017) The role of playground design in fostering children's creativity, Armanshahr Architecture and Urbanism Scientific and Research Journal, No. 23, 53-63. (In Persian)
17. Alavi Langroudi, Seyyed Kazem and Rajaei, Afsana. (2015), "The effect of the curriculum of storytelling and creative presentation on the creativity and academic performance of fifth grade female students in essay and art courses", Quarterly Journal of Research in Curriculum Planning, 13th year, second period, consecutively 5,527-24. (In Persian)
18. Iftikhari, Hojjat and Bani Asadi, Tahereh and Iftikhari, Jaber and Bakshizadeh, Gholamreza. (2017), "The effect of storytelling on children's creativity and identity in preschool", Education Research Journal, Volume 4, Number 14, 51-66. (In Persian)
19. Rastgar, Amir. (2007), Guide to child-friendly urban design, a case study of improving the quality of spatial platforms from neighborhood units to schools for children 7 to 12 years old, thesis. (In Persian)
20. Muzaffar, Farhang and Hosseini, Seyyed Baqer and Bagheri, Mohammad and Azmati, Hamidreza (2016). "The role of neighborhood open spaces in children's growth and creativity" Bagh Nazar Magazine, (8): 59-73. (In Persian)
21. Kyani, Akbar and Ismailzadeh, Ali, (2017), "Analysis and planning of a child-friendly city, a case study: Qochan", Bagh Nazar magazine. (In Persian)
22. Altman I. (1980) , Behavior and environment: advances in theory and research, V.10.
23. Ittelson, (1974). W. H. Proshansky, H. M, Rivlin, L. G. and Winkel, G. H. An introduction to Environmental psychology. Holt, N. Y.
24. Hayward, D. G. Rothenberg, M. Beasley, R. (1973) School aged children in thre urban playgrounds. CityUniv. of N. Y. Housing Developm. Direc. Children at play. London, Her Maj. Stat. office.
25. Shieh, Ismail. (1385), "Preparing the city for children", first edition, Shahr Publishing Institute, Tehran. (In Persian)
26. Moradi, Ahmed and Qobadi, Kobri. (2019), "Effectiveness of creativity on problem solving and comparison with play method in preschool children", Journal of Psychological Sciences, Volume 19, Number 85, 57-66. (In Persian)
27. Shieh, Ismail. (2016), "Industrial role for Iranian cities", International Quarterly of Technical Sciences and Engineering of Iran University of Science and Technology, Number 5, Volume 18, Tehran. (In Persian)
28. Izadpanah, Ida. (1383), child, game and city; The process and principles of criteria for planning and designing children's play spaces, Publications of the Organization of Municipalities of the country, Tehran. (In Persian)
29. Shaarenijad, Ali Akbar. (1385), developmental psychology, Tehran: Information Publishing, 19th edition. (In Persian)
30. Kitta. A. (2002), The role of neighborhood open spaces in children’s growth and creativity, 24-25.
31. Seif, Aliakbar. (1998), New Psychology Studious, Tehran: Douran (In Persian)
32. Abedi, Samia and Abbasi, Zahra and Ziafat, Hassan. (2019), "Explaining the role of knowledge-based urban spaces in fostering children's creativity with an emphasis on science and technology parks", Scientific Research Journal of Islamic Art Studies, 16th year, number 37. (In Persian)
33. Hosseini, Afzal-Sadat, Mohammadzadeh, Seyed Zohra. (2015). The effectiveness of the creativity training program in the form of artistic activities on the growth of students' creativity: Quarterly Journal of Students' Innovation and Creativity in Humanities, 6(1), 109-130. (In Persian)
34. Khiabanian, Ali and Makseh, Leila. (1389), child and architecture. (In Persian)
35. White.R, Stoeckline.V.(1997), Article of extensive reaqrch in children’s development and experience in early childhood edu.
36. Mirhadi, Toran, (2016), Searching for ways and methods of education, Didar publication. (In Persian)
