ارزیابی زیست¬پذیری در بافت¬های فرسوده شهری (مطالعه موردی: منطقه 4 کلانشهر تبریز)
الموضوعات :
محمدعلی شهرامی فر
1
,
علیرضا استعلاجی
2
,
محمدرضا رضوانی
3
1 - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه¬ریزی شهری، دانشکده علوم و فنون دریایی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
2 - استاد گروه جغرافیا، دانشکده علوم انسانی، واحد یادگار امام خمینی (ره) شهرری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. *(مسوول مکاتبات)
3 - دانشیار گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
الکلمات المفتاحية: زیست¬پذیری, بافت فرسوده شهری, کلانشهر تبریز, ویکور.,
ملخص المقالة :
زمینه و هدف: ایده شهر زیست¬پذیر در بافت¬های فرسوده شهری عمدتاً بر خلق محله¬های پایدار و زیست¬پذیری این بافت¬ها تأکید دارد. زیست پذیری نقش حیاتی در رشد و توسعه شهرها و کیفیت زندگی شهروندان دارد. شناسایی و درک نیازهای شهروندان و زنده‌سازی این سکونتگاه‌ها باعث بهبود کیفیت زندگی و ارتقای زیست¬پذیری در این بافت¬ها می¬شود. روش بررسی: پژوهش حاضر با بهره¬گیری از تکنیک تصمیم¬گیری چند معیاره ویکور و با هدف ارزیابی زیست¬پذیری نواحی منطقه چهار کلانشهر تبریز صورت گرفته است. پس از استخراج عوامل دخیل در زیست¬پذیری در سطح ناحیه با بهره¬گیری از نظرات متخصصین مولفه¬ها در 5 بعد، شناسایی و جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات به دست آمده از تکنیک¬های آنتروپی شانون، ویکور و از نرم افزار Arc GIS استفاده شده است. یافته¬ها: نتایج به دست آمده بیانگر آن است که ناحیه پنج و چهار در ابعاد اجتماعی، خدمات و زیرساخت¬های شهری و کالبدی- فضایی در وضعیت مطلوبی قرار دارند. ناحیه سه تنها در بعد کالبدی- فضایی در وضعیت کاملا مطلوبی واقع شده و در سایر شاخص-های مورد بررسی در وضعیت نامطلوبی قرار دارد. همچنین ناحیه دو و یک در اغلب شاخص¬های مورد مطالعه در وضعیت نسبتا نامطلوبی قرار دارد. بحث و نتیجه¬گیری: یافته¬ها حاکی از آن است که نواحی پنجگانه منطقه چهار کلانشهر تبریز از نظر شرایط اجتماعی، اقتصادی، خدمات و زیرساخت شهری، کالبدی- فضایی و زیست محیطی، بالاتر از سطح متوسط میانگین جامعه آماری قرار دارد و بنابراین از نظر زیست¬پذیری در وضعیت نسبتا مطلوبی می¬باشد.
1. Mouratidis, K., 2020. Commute satisfaction, neighborhood satisfaction, and housing satisfaction as predictors of subjective well-being and indicators of urban livability. Travel Behaviour and Society. 21. 265–278.
2. Cobbinah, P. B., Erdiaw-Kwasie, M.O., Amoateng, P., 2015. Rethinking sustainable development within the framework of poverty and urbanisation in developing countries. Environmental Development. 13. 18-32.
3. Liang, L.i., Deng, X., Wang, P.. Wang, Z.. Wang, L.. 2020. Assessment of the impact of climate change on cities livability in China. Sci. Total Environ. 726. 138339.
4. Bandar Abad, Alireza and Ahmadinejad, Fereshte, 2014, evaluation of quality of life indicators with emphasis on sustainable city principles, Urban Research and Planning Magazine, Spring 2014, Volume 5, Number 16, pp. 55-74. (In Persian)
5. Balsas, C.J.L., 2004. Measuring the liveability of an urban centre: An exploratory study of key performance indicators’. Planning, Practice and Research, Vol.19. No. 1. pp.101-110.
6. Wheeler, S.M.. 2005. Liveable communities: Creating safe and liveable neighbourhoods, towns and regions in California, Institute of Urban and Regional Development.University of California, Berkley.
7. Yang, S., 2011. A livable City Study in China Using Structural Equation Models. Department of Statistics. Uppsala University.
8. Cities Plus. 2003. A Sustainable Urban System: the Long Term Plan fir Greater Vancuouver, Vancouver. Canada. Cities PLUS.
9. Ali Akbari, Esmail and Akbari, Majid, structural-interpretive modeling of factors affecting the livability of Tehran metropolis, Space Planning and Development, spring 2015, volume 21, number 1, pp. 1-31. (In Persian)
10. Isa Lu, Ali Asghar; Bayat, Mustafa; Bahrami, Abdul Ali, The concept of livability, a new approach to improve the quality of life in rural communities (case study: Qom city, Kohk district), Environmental and Rural Housing Journal, Zamestan 2012, period 107-120. pp. 146, number 23. (In Persian)
11. Iran Statistics Center, Population and Housing Census, 2015. (In Persian)
12. Nagsh Mohit, development and construction plan (comprehensive) of Tabriz metropolis, 2015. (In Persian)
13. Liao, P. S., Shaw, D., & Lin, Y. M., 2015. Environmental Quality and Life Satisfaction: Subjective Versus Objective Measures of Air Quality. Social Indicators Research, 124(2). 599–616.
14. Tewari, sh., & Beynon, D., 2014. A measure of livability in multicultural suburbs of Melbourne. International Urban Desige, No.7-9. pp.152-167.
15. 15- Saitluanga, B. L.. 2014. Spatial Pattern of Urban Livability in Himalayan Region: A Case of Aizawl City, India. Social Indicators Research, 117(2). 541–559.
16. Shabanzadeh Namini, R., & Loda, M., & Meshkini, A., & Roknedineftekhari, A., 2019. Comparative evaluation of livability indicators of the metropolitan Tehrans districts, International Journal of Urban Sustainable Development, Vol.11. pp.48- 67.
17. Dukku, S.J., 2018. Servicability and Liveability Planning In Yelwa Sector of Bauchi Metropolis,Nigeria, International Journal of Humanities and Social Science Invention (IJHSSI) ISSN.Vol.7. pp. 71-80.
18. García-Lamarca, M., Anguelovski, I., Cole, H. V., Connolly, J, J., Pérez del-Pulgar, C., Shokry, G., & Triguero-Mas, M., 2022. Urban Green Grabbing: Residential Real Estate Developers Discourse and Practice in Gentrifying.
19. Furlan, R., Petruccioli, A., Major, M. D., Zaina, S., Zaina, S., Al Saeed, M., & Saleh, D., 2019. The Urban Regeneration of West-Bay, Business District of Doha (State of Qatar): A Transit-Oriented Development Enhancing Livability. Journal of Urban Management, 8(1). 126–44.
20. Sandholz, S., 2016. Urban Regeneration. In Urban Centres in Asia and Latin America Heritage and Identities in Changing Urban Landscapes. 103-134.
21. Khazainejad, Forough, Analysis of livability in the central part of Tehran, a case study: Neighborhoods of Region 12, PhD thesis in the field of geography and urban planning, Kharazmi University, Faculty of Geographical Sciences. 2015, pp. 75. (In Persian)
22. Khorasani, Mohammad Amin, Explaining the livability of peri-urban villages with the quality of life approach, a case study: Varamin city. Doctoral dissertation in the field of geography and rural planning, University of Tehran, Faculty of Geography, 2015. pp. 91. (In Persian)
23. Shamai, Ali; Sasanpur, Farzaneh; Soleimani, Mohammad; Ahdanjad Roshti, Mohsen; Heydari, Taghi, Analyzing the livability of dilapidated urban tissues, Human Geography Research, Spring 2015, Volume 48, Number 4, pp. 7-783. (In Persian)
24. Mehdizadeh, Javad., criteria and regulations for organizing urban industries and services, first volume, Tehran: Publications of the Organization of Municipalities of the country. (In Persian)
25. Heydari, Taghi., Shamai, Ali., Sasanpur, Farzaneh., Soleimani, Mohammad., Ahdanjad Roshti, Mohsen., Analysis of factors affecting the livability of dilapidated urban tissues, a case study: dilapidated tissue of the central part of Zanjan city, Geographical Space Quarterly, Fall 2016, Volume 17, Number 57, pp. 25-1. (In Persian)
26. Shieh, E., Sharifi, A., & Rafieian, M., 2011. Identification of Factors That Assure Quality of Residential Environments, Using Environmental Assessment Indices: A Comparative Study of Two of Tehran’ s Neighborhoods (Zafaranieh & Khaniabad). Iran University of Science & Technology, 21(2), 119-132.
27. Sajjadzadeh, H., & Zolfigol, S., (2015). Role of Urban Design in Regeneration of Ancient District with Catalyst Approach Case Study: KOLAPA District in Hamedan. Journal Environmental Preparation, 31(8), 147–72.
28. Wang, Q., Li, L. J., 2021. The effects of population aging, life expectancy, unemployment rate. population density, per capita GDP. urbanization on per capita carbon emissions. Sustainable Production and Consumption 28. 760–774.
29. Mirzakhani, A., Turró, M., & Jalilisadrabad, S.. 2021. Key Stakeholders and Operation Processes in the Regeneration of Historical Urban Fabrics in Iran. Cities. 118. 1033-1062.
30. Heydari, Taghi., Assessing the livability of dilapidated urban tissues, a case study: Zanjan city, Doctoral Dissertation of Geography and Urban Planning, Khwarazmi University, Faculty of Geography. 2015. pp. 127. (In Persian)
31. Shahavi, Sirvan., improving the quality of life in worn-out urban areas; Teachings of Ludam Project, Omran Company Publishing, and evaluation of livability in worn-out urban structures, first edition, Tehran: Publications of the Ministry of Housing and Urban Development, Civil and Urban Improvement Organization of Iran, 2013. pp. 77. (In Persian)
