بررسي اولويت های محيط زيستي به منظور پياده سازی سيستم مديريت محيط زيست در دانشگاهها (مطالعه موردی دانشگاه آزاد اسلامي واحد علوم و تحقيقات تهران)
الموضوعات :مونا کریمی اصل 1 , اکرم الملوک لاهیجانیان 2 , معصومه شجاعی 3
1 - کارشناسی ارشد مدیریت محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه علوم و تحقیقات واحد تهران، ایران
2 - دانشیار گروه مدیریت محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه علوم و تحقیقات واحد تهران، ایران. *(مسوول مکاتبات)
3 - استادیار گروه مدیریت محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی واحد پرند، ایران
الکلمات المفتاحية: سیستم مدیریت محیط زیست, فرآیند تحلیل سلسله مراتبی, دانشگاه ها, اولویت های محیط زیستی.,
ملخص المقالة :
زمینه و هدف: دانشگاه ها همانند صنایع در آلودگی های محیط زیستی نقش دارند. به همین علت بایستی به کمک استانداردهایی مشابه صنایع، به پناهگاهی امن برای سلامتی انسان تبدیل شوند. روش بررسی: پژوهش حاضر با هدف مشخص نمودن عوامل و فاکتورهای محیط زیستی و اولویت بندی آن ها، ملزم به شناسایی مجموعه ای از عوامل کلیدی در پیاده سازی سیستم مدیریت محیط زیستی در دانشگاه ها بوده است. یافته ها: جامعه آماری پژوهش حاضر شامل 15 نفر از خبرگان دانشگاهی با مدرک دکتری در زمینه محیط زیست می باشند. که به روش غیرتصادفی هدفمند انتخاب شدند. با استفاده از نظر خبرگان 5 معیار اصلی و 26 زیر معیار، شناسایی و سپس پرسشنامه مقایسات زوجی طراحی گردید. و برای پاسخ دهی به فرضیه ها و محاسبه اوزان از روش AHP و نرم افزار Expert choice بهره گرفته شده است. بحث و نتیجه گیری: پس از تجزیه و تحلیل اطلاعات، فرضیه های "صرفه جویی در مصرف انرژی و کاهش آلودگی هوا از عوامل مؤثر بر EMS هستند"، "خط مشی دانشگاه و تعهد مدیریت از عوامل مؤثر بر EMS هستند"، "معیارهای مؤثر بر سیستم مدیریت محیط زیستی در دانشگاه ها دارای رتبه بندی متفاوتی هستند" و "زیر معیارهای، معیار آموزش و فرهنگ سازی در راستای سیستم مدیریت محیط زیستی در دانشگاه ها اولویت بندی متفاوتی دارند" اثبات گردید. نتایج این پژوهش، نشان می دهد که معیار " تخصیص اعتبارات و بودجه"، "زیر ساخت ها"، " آموزش و فرهنگ سازی"، " اقدامات بهبود وضع محیط زیست" و "ساختمان ها و محوطه" برای پیاده سازی سیستم مدیریت محیط زیستی به ترتیب دارای اولویت هستند.
1. Shaeri AM, Ramati AR. Human Environmental Laws, Regulation, Criteria and Standards. Hak Publications, 2012. (In Persian)
2. Solki N, Khansefid M. Documentary review of international statements related to Green University. 5th International Conference on Environmental Engineering and Natural Resources, Tehran, Iran, 2019. (In Persian)
3. Mohammadi SZ, Khosravipour B. Green university and environmental protection. 4th International Congress of Developing Agriculture, Natural Resources, Environment and Tourism of Iran, 2019. (In Persian)
4. Ghorchian N, Lahijanian A. Studying knowledge management in the higher education system and providing a suitable model, Journal of Economics and Management, 69, 14-19, 2006. (In Persian)
5. Malekinia E, Bazargan A, Feiz S. Presenting an Operational Model for Sustainability Evaluation of Higher Education Institutions: University of Tehran as a Case of Study. Quarterly of Research on Educational Leadership and Management, 3 (10), 2017. (In Persian)
6. Delbari AS, Aziz Asiai A. Evaluation of ISO 14001 environmental management system implementation in student dormitories of Amir Kabir University (Tehran Polytechnic), 2nd Conference of Environmental Engineering, Tehran, Iran, 2007. (In Persian)
7. Lahijanian A. Methods and Technics in Environmental management, Planning and Educations. Publications of Islamic Azad University, 2015. (In Persian)
8. Zorofchi Benis K, Fatehi Far E, Vahidi Rad S, Keivani Nahr F. Green University and Sustainable Development. The first international conference on environmental engineering, Tehran, 2013. (In Persian)
9. Nouri J, Torabifard M. Investigating the benefits of establishing an environmental management system (ISO 14000) in universities and higher education centers, The 2rd International Conference on Environmental Engineering papers, 2015. (In Persian)
10. Vice-Chancellor of Civil Engineering of Science and Research Unit of Islamic Azad University, Special Letter of Introduction of Science and Research Unit, Publications of Islamic Azad University, 2000. (In Persian)
11. Website of Islamic Azad University Science and Research Unit http://Srbaiau.ac.ir
12. Savely SM, Carson AI, Delclos GL. An environmental management system implementation model for US colleges and universities. Journal of Cleaner Production. 2007 Jan 1;15(7):660-70.
13. Viebahn P. An environmental management model for universities: from environmental guidelines to staff involvement. Journal of cleaner production. 2002 Feb 1;10(1):3-12.
14. Gustafsson L, Axelsson E, MiezahKwofie E. Development and Implementation of an Environmental Management System in Universities.
15. Adams R, Martin S, Boom K. University culture and sustainability: Designing and implementing an enabling framework. Journal of Cleaner Production. 2018 Jan 10;171:434-45.
16. Ramos TB, Caeiro S, Van Hoof B, Lozano R, Huisingh D, Ceulemans K. Experiences from the implementation of sustainable development in higher education institutions: Environmental Management for Sustainable Universities. Journal of Cleaner Production. 2015 Nov1;106:3-10.
