ارزیابی و رتبه بندی الگوی مدیریتی یکپارچه بخش انرژی کشور با تأکید بر سیاستهای زیست‌محیطی (مورد مطالعه: شرکت نفت)
الموضوعات :
معصومه اسدی
1
,
سعید مطهری
2
,
مریم فراهانی
3
,
آزیتا بهبهانی نیا
4
1 - دانشجوی دکتری مدیریت محیط زیست، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران.
2 - گروه علمی محیط زیست، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران. *(مسوول مکاتبات)
3 - گروه علمی محیط زیست، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران.
4 - گروه علمی محیط زیست، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران.
الکلمات المفتاحية: سیاست های زیست محیطی , الگوی مدیریتی یکپارچه, انرژی , نفت,
ملخص المقالة :
زمینه و هدف: پس از انقلاب صنعتی و رشد روزافزون صنایع و به دنبال آن افزایش آلودگی و تخریب محیط زیست و بروز بحرانهای پی در پی زیست حیطی باعث شد دولتها از حدود چهار دهه قبل به طور جدی به تکاپو بیافتند تا چارهای برای برخورد با چالشهای زیست محیطی بیابند. از این رو به منظور حفظ و حراست از طبیعت و محیط زیست، به تدریج اندیشه وضع قواعد و مقررات جهانی شکل گرفت و از رهگذر کنفرانسها و سازمانهای بینالمللی تکامل یافت. انتخاب بخش انرژی بدین دلیل صورت پذیرفته است که بیشترین میزان انتشار گازهای گلخانهای مربوط به تولید و مصرف انواع انرژیهای فسیلی است. در مقاله حاضر به موضوع ارزیابی و رتبه بندی الگوی مدیریتی یکپارچه بخش انرژی کشور با تأکید بر سیاستهای زیست‌محیطی(مورد مطالعه: شرکت نفت) پرداخته شده است.
روش بررسی: روش تحقیق حاضر، کمی به روش پیمایشی از نوع تحقیقات توصیفی (غیر آزمایشی) است. نمونه آماری تحقیق شامل 169 نفر از مدیران ارشد و میانی در شرکت نفت بوده است که پرسشنامهای شامل ابعاد اجتماعی،فنی، اقتصادی، زیست محیطی، حقوقی سیاسی در الگوی مدیریتی یکپارچه بخش انرژی کشور با تأکید بر سیاستهای زیست‌محیطی در اختیار آنان قرار گرفت. در بخش تجزیه و تحلیل داده‌ها، رتبه بندی با استفاده از میزان اهمیت عوامل و برازش الگو یا استفاده از روش معادلات ساختاری انجام شد.
یافته ها: یافته‌ها نشان داده است برازش الگوی تحقیق تایید شده است. همچنین ابعاد حقوقی، سیاسی و قانونی، محیط زیستی، اقتصادی، اجتماعي، فنی به ترتیب دارای بیشترین به کمترین رتبه میباشند. مولفههای الگو (ابعاد فرعی) یعنی حقوقی، سیاسی و قانونی1)ضوابط و استانداردهاي زيست محيطي؛ 2) نظارت و اجرای قوانین؛ بُعد محیط زیستی 1) مدیریت انرژیهای تجدید پذیر، 2) خطرات زیست محیطی؛ بعد اقتصادی1) توسعه زیرساخت هاي بخش انرژي، 2)تأمين منابع مالی پایدار، 3) سیاستهای تشویقی و حمایت مالی، 4)توسعه تجارت ، 5) انتقال فراوردههای نفتی؛ بُعد اجتماعي 1)بهینه سازی عرضه و مصرف انرژی، 2) حمایت از فناوریهای تخصصی و جدید، 3) آموزش تخصصی، 4)ميزان مصرف انرژي، 5)شكل گيري تشكل هاي مردم نهاد ؛ بُعد فنی 1) مشخصات فنی و استانداردهای مصرف انرژی ، 2) مدیریت فناوری، 3) متنوع سازی و مدیریت منابع تولید ، 4) تكنوژي هاي پاك و كمتر آلاينده میباشند.
بحث و نتیجه گیری: با توجه به اینکه در سالهای اخیر کشورهای مختلف پیشرفته و در حال توسعه توجه فزایندهای به انرژی تجدیدپذیر (انرژی خورشید، باد، زمین گرمایی و غیره) برای ایجاد تنوع در استفاده از منابع انرژی و کاهش وابستگی به یک حامل انرژی و ملاحظات زیست‌محیطی در جهت دستیابی به انرژی پایدار معطوف داشته اند، این امر می بایست در کشور ما نیز پیگیری گردد. و بر اساس نتایج به دست آمده باید توجه بیشتر به ایجاد قوانین دقیق و قابل اجرا و تامین منابع مالی برای آن، کرد.
1. Khatbib Eghda, Abdanbi, Olomi Yazdi, Hamidreza, Hajian, Mohammad Mahdi, Qazi Nouri, Sir Soroush (2023). Analysis and classification of upstream contracts of Iran's oil industry from the perspective of learning capacities and technology transfer, strategic studies and public policy, 10.22034/sspp.2023.563544.3308. (In Persian)
2. Aghai, Amir Hossein, Pourabutaleb, Firuzeh (2021). Improving energy intensity, more productivity, sustainable development, Oil and Economy Magazine, Isfahan (In Persian)
3. Chen, X.; Wang, M.; Wang, B.; Hao, H.; Shi, H.; Wu, Z.; Chen, J.; Gai, L.; Tao, H.; Zhu, B.; et al. (2023). Energy
4. Fernandez‑Gonzalez, E., Puime‑Guillen, F., Eduardo Vila‑Biglieri, J. (2023) Environmental strategy and the petroleum industry: a sustainability balanced scorecard approach., Journal of Petroleum Exploration and Production Technology, 13, 763-774.
5. Mohammadi, Mostafi, Gankhaki, Agil (2022). Challenges of governance and integrated management of urban water resources (a study of the cities of Bushehr province), Water and Sustainable Development Journal, 9(1), 11-24. (In Persian)
6. Rasouli, Masoud, Nowrozi, Mohammad (2021). Identifying and prioritizing the international marketing strategies of Iran's crude oil under sanctions, Strategic Studies and Public Policy Quarterly, 11(38), 1-20. (In Persian)
7. Farghali, m., Osman, a. i., Israa M. A. Mohamed, Zhonghao Ch. Lin Ch., Ikko I. (2023). Strategies to save energy in the context of the energy crisis: a review, Environmental Chemistry Letters, 2003-2039, https://doi.org/10.1007/s10311-023-01591-5.
8. La Rocca, T., La Rocca, M., Fasano, F., Cariola, A. (2022). Does a country's environmental policy affect the value of small and medium sized enterprises liquidity in the energy sector? WIELEY, 14, 1-15.
9. Maleki, Abbas (2017). Environmental policies in the Middle East, Strategic Studies and Public Policy Quarterly 8(27), 1-11. (In Persian)
10. Morgunova, M., Shaton, K. (2022). The role of incumbents in energy transitions: Investigating the perceptions and strategies of the oil and gas industry, ESLVIER, Energy Research & Social Science, 89, 1-12.
11. Mousavi Shafaei, Massoud, Nurollahi, Younes, Rezayan Qiyabashi, Ahad, Yousefi, Hassan, Rezayan, Ali Hossein (2015). Human security and the challenges of renewable energy development in Iran, with an emphasis on environmental security, Environmental Science and Technology Quarterly, 18(3), 1-15. (In Persian)
12. Kanani Maman, Yasser (2017). The framework of the impact of energy security components on optimal energy supply models based on the integrated method of scenario and random models, Strategic Studies and Public Policy Quarterly, 8(27), 1-18. (In Persian)
13. Pickl, M. J. (2019). The renewable energy strategies of oil majors – From oil to energy? Energy Strategy Reviews, 26, 1-8.
14. Rahimi, Hafez (2015). Examining the relationship between the economy and energy resources and their effects on the environment, the third international conference on science and technology research, Berlin., Germany. (In Persian)
15. Rawat, A., Gupta, S., Rao, T. J. (2021). Review on prospective risks and mitigation for oil and gas projects: implication for Indian CGD companies, Emerald, 17, 32. DOI 10.1108/IJESM-01-2021-0016.
16. Shah, S.Q. A.; Lai, F.-W.; Shad, M. K.; Jan, A.A. (2022). Developing a Green Governance Framework for the Performance Enhancement of the Oil and Gas Industry. Sustainability, 14, 3735. https://doi.org/ 10.3390/su14073735
17. Wang, H., Su, CH., Umar, M. Dumitrescu Peculea, A. (2023). Oil prices and the green bond market: Evidence from time-varying and quintile-varying aspects, Borsa _Istanbul Review, 23-2, 516-526.
18. Payamfar Mohsen, Khodri Ali (2023), Estimating the effect of renewable energy consumption in reducing electricity tariff consumption: Application of replacing renewable energy consumption with fossil. The 27th International Conference on Power Distribution Networks, May 1402. (In Persian)
19. Fuladi, Saeed (2022), analysis of the environmental effects of exploitation of shale oil resources on its future. Scientific monthly oil and gas exploration and production. Number 200. (In Persian)
20. Chien, F., Zhang, Y., Li, L., Chu Huang, X. (2023). Impact of government governance and environmental taxes on sustainable energy transition in China: fresh evidence using a novel QARDL approach. Environmental Science and Pollution Research (2023) 30:48436–48448. https://doi.org/10.1007/s11356-023-25407-9.
21. Saadaoui, H. (2022) The Impact of Financial Development On the Clean Energy Transition in MENA Region: The Role of Institutional and Political Factors. This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License. University of Sfax https://orcid.org/0000-0002-7218-2291
