مقایسه‎ ‎خصوصیات‎ ‎خاک‌های زیست بوم بیابانی با پوشش گیاهی متفاوت‏ ‏ (مطالعه موردی: جنوب غربُ سیستان)‏

الموضوعات :

منصور جهان تیغ ¹ , معین جهان‌تیغ ²

1 - دانشیار بخش منابع و آبخیزداری مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی سیستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، زابل
2 - دکتری آبخیزداری

تاريخ الإرسال : 10 الجمعة , ربيع الأول, 1438 تاريخ التأكيد : 27 السبت , شوال, 1443 تاريخ الإصدار : 18 الإثنين , شعبان, 1443

الکلمات المفتاحية: ‎ ‎‏ مناطق بیابانی, جنوب غرب سیستان‏, خصوصیات‎ ‎فیزیکی‎ ‎شیمیایی, نمونه‌های خاک,

ملخص المقالة :

هدف: هدف از انجام این پژوهش بررسی خصوصیات فیزیکی شیمیایی خاک‌های مناطق بیابانی با پوشش گیاهی متفاوت می‌باشد. این پژوهش در دو منطقه تاسوکی و ترش‌آب (جاریکا) واقع در جنوب غرب سیستان که دارای دو پوشش گیاهی متفاوت گز و تاغ هستند صورت پذیرفت. روش بررسی: برای اجرای این تحقیق، ابتدا با استفاده از نقشه‌ توپوگرافی محدوده مورد مطالعه مشخص و با استفاده از GPS کنترل گردید. با توجه به شرایط اکولوژیکی و فیزیوگرافی منطقه 4 نمونه خاک از هر محل (عمق 45-0 سانتی‌متر) برداشت و خصوصیات، pH، EC، مواد آلی، کربن آلی، ازت، کربنات کلسیم، درصد رطوبت اشباع، درصد رطوبت خاک، کلسیم، پتاسیم، سدیم، فسفر، منزیم، مقدار نسبت جذب سدیم، کلر و بافت خاک اندازه‌گیری شد. همچنین پوشش گیاهی منطقه مورد شناسایی قرار گرفت. داده‌ها با استفاده از برنامه آماری SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد که بین ویژگی‌های pH، ازت، فسفر، رطوبت، منزیم و سیلت نمونه‌های خاک دو منطقه مورد مطالعه در سطح 05/0 اختلاف معنی‌داری وجود ندارد. (05/0P>) ولی بین مواد آلی، کربن آلی، کربنات کلسیم، کلسیم، پتاسیم، سدیم، کلر، نسبت جذب سدیم، رس و شن در سطح 01/0 اختلاف معنی‌داری وجود دارد (01/0P<). بحثونتیجه گیری: نتیجه‌گیری می‌شود خاک‌های دو منطقه مورد بررسی دارای محدودیت برای توسعه پوشش گیاهی نمی‌باشند.

المصادر:

• Ahmadi T., Malek Poor B., and Kazemi Mazandarani S.S. 2011. Investigation of exclosure effect upon physical and chemical properties of soil at Kohneh Lashak Mazandaran, Plant Ecophysiology, 8(3):89-100. (In Persian)

2-      Amtahani M. H. 2007. Bioecological study of Gaz Chah Afzal Ardakan hand-planted forest in Yazd, M.Sc. Thesis in Forestry, Faculty of Natural Mina, Gorgan University of Agricultural Sciences, 2007, p. 86. (In Persian)3-      Izadi Z. 2013. Desert ecosystem - case study: Iran, Journal of Geographical data, 22, P: 33-39. (In Persian)4-      Jahantigh, M. 2016. Final Report of the Research Project on Weapon Potential of Eastern Water and Investigation of Its Control and Extraction Fields (Case Study of Iran-Afghanistan Border), Soil Conservation and Watershed Management Research Institute, p.44. (In Persian)

• A. H, Hakimi M.H., Sadeghinia M., Azimzadeh H.R. 2013. Effect Of Some Soil Properties On Establishment Of Tamarix Ramossisima In Waste Dams Of Processing Factory In Iran Central Iron Ore Company Of Bafgh, plant ecophysiology, 4(11), p: 75-89. (In Persian)  


• A. H, Sadeghinia.A, A. Nohegar and Hakimi. M. H. 2014. Determination of some soil properties on distribution of vegetation types and Dorema ammoniacum and Rheum ribes in ranges of Baghedar region in Bafgh city. DEEJ. 3 (4): 69-78. (In Persian)

7-      Zare Chahouki, M.A. 2001. Investigation of relationships between several rangeland species with some physicochemical properties of soil in Poshtkuh rangelands of Yazd province, Master's thesis in rangeland management, Faculty of Natural Resources, University of Tehran, 2001, p.110. (In Persian)8-      Ghanbarian.A and A. Liaghat. 2012.  Evaluation of Pedotransfer Functions and Effect of Organic Matter in Prediction of Soil Saturated Water ContentJournal of Water and Soi,25(5), pp: 1016-1024. (In Persian)9-      Karimi Karviyeh Ali.1997. Comparison of vegetation soils with adjacent vegetation-free surfaces in Segzi area of ​​Isfahan, M.Sc. Thesis, Faculty of Agriculture, Isfahan University of Technology, 1997. (In Persian)10-  Lalozaei. A, Dahmardeh Ghaleno and Ebrahimi.M.2016.Effect of the tree windbreakers of Tamarix and Eucalyptus on some physical and chemical properties of soil in Hamoon Plain Journal of Watershed Engineering and Managemen, 7(4), pp: 536-54. (In Persian)11-  Mahmoudi.S and M. Hakimian, Fundamentals of Soil Science, First Edition, University of Tehran Press, pp. 710. (In Persian)12-  Mousavi, S.M.2001. Investigation of the effect of exclosure on the trend of vegetation and soil changes in semi-steppe rangelands of Reza Abad, Semnan, Second National Conference on Rangeland and Rangeland Management, Iran, Boroujerd, p.106. (In Persian)

13-  S.R. Mahdavi Ardakani , M. Jafari , N. Zargham, M.A. Zare Chahouki, N. Baghestani Meibodi, A. Tavili. 2011. Investigation on the effects of Haloxylon aphyllum, Seidlitzia rosmarinus and Tamarix aphylla on soil properties in Chah Afzal-Kavir (Yazd), Iranian Journal of Forest, 2(4), pp: 365-375. (In Persian)

• Mirzaei mousivand. A. 2016. The most important environmental effective factors on Dorema aucheri Boiss. Dispersion in rangelands Lorestan province, Journal Natural Ecosystems of Iran, 14(3), pp: 83-96. (In Persian)


• Nourmandipour. F, M.A. Farpoor and Sarcheshmehpour. 2013. Physicochemical Properties and Micromorphology of Pistachio Orchards Compared to Adjacent Non-cultivated Soils in Bayaz Area, The Journal of Water and Soil , 27 (1), pp: 169-179. (In Persian)


• Hasheminia, M., and G., Haghnia, Plant nutrients in desert and arid environments, Ferdowsi University of Mashhad Press, p. 180. (In Persian)

 

• Bengough, A. G., Campell, D. J., and O’Sullivan, M.F. 2001. Penetrometer techniques in relation to soil compaction and root growth, P 377-403. In: Smith, K.A and C.E. Mullins (ed.), Soil and environmental analysis. 2^nd Marcel Dekker, New York.


• Derner, J. D. D. D. Briske, and T. W. Boutton. 1997. Does grazing mediate soil carbon and nitrogen accumulation beneath C4 perennial grasses along an invironmental gradient. Plant and soil. 191 (2): 147-156.


• Heuvelmans, G., B. Muys and J. Feyen. 2004. Analysis of the spatial variation in the parameters of the SWAT model with application in Flanders, Northern Belgium. Hydrology and Earth System Sciences, 8(5): 931-939.


• Karlen, D.L., Mausbach, M.J., Doran, J.W., Cline, R.T., Harris, R.F. and Schuman, G.E. 1997. Soil quality a concept definition and framework for evaluation. Soil Sci. Soc. Am. J. 90:644-650.


• Nemes, A., J.W. Rawls and Y.A. Pachepsky. 2005. Influence of organic matter on the estimation of saturated hydraulic conductivity. Soil Sci. Soc. Am. J., 69: 1330-1337.


• Rowell, D.L. 1994. Mesurement of the composition of soil solution. Soil science methods and application, Part7. 146p.


• Sebastia, M. T.2004. Role of topography and soils in grassland structuring at the landscape and community scales, Basic and Applied Ecology, 5: 331-346.


• Weaver R.W. 1982. Methods of soil analysis. Soil Science Society of America. Washington, D.C. 1094P.


• D.A.C.S., Hood .2004. Vegetation patterns and environmental gradients in tropical dry forests of the northern Yucatan peninsula. Vegetation Science, 15: 151-160.