بازنگری در کیفیات رنگی بوستان های شهری در جهت ارتقاء كيفيت زيبايي شناسي محيط (مطالعه موردی: بوستان نرگس، منطقه ١٨ شهرداري تهران)
الموضوعات :سارا احمدی 1 , نسیم صحرائی نژاد 2 , حسین موسوی فاطمی 3
1 - کارشناس ارشد، گروه مهندسی محیط زیست، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
2 - دکتری مطالعات منظر، استادیار گروه مهندسی محیط زیست، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. * (مسوول مکاتبات)
3 - دکتری شهرسازی، استادیار گروه مهندسی محیط زیست، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
الکلمات المفتاحية: بوستان, رنگ, زیبایی شناسی, منظر شهری.,
ملخص المقالة :
زمینه و هدف: منظر شهری، یکی از عناصر ضروری زندگی روزمره شهری و مهم ترین بخش شهرها به شمار می روند و بخش مهمی از فضاهای عمومی و بازنمود زندگی مدرن شهری و محیطهایی برای تفریح، گذران اوقات فراغت و زندگی اجتماعی و فرهنگی محسوب می گردند. بنابراین توجه به کیفیات بصری و زیبائی شناختی در این مناظر می تواند نقش موثری بر سرزندگی و سلامت روحی و روانی شهروندان داشته باشد و در نهایت موجب دستیابی به پایداری مناظر شهری گردد. در این میان رنگ به عنوان يكي از مهمترين عناصر بصري ميتواند نمودي فعال وتاثيرگذاردر کیفیات زیباشناسانه منظر يك شهر داشته باشد. کیفیات رنگی در مناظر شهري می توانند موجب بروز هویتی مشخص و قدرتمند شوند و اين قابليت را به افراد ميدهند تا به آساني به تفكيك فضاها بپردازند و فضاهاي مختلف را از يكديگر تميز دهند. بنابراین می توان ادعا نمود که ارتقاء کیفیات زیباشناسائه مستلزم استفاده هماهنگ، متنوع و معنی دار از عنصر رنگ است. اما متاسفانه امروزه شهرهای ما دچار فقر رنگی هستند و بهره گیری اصولی از این عنصر قدرتمند و ارزشمند در مناظر شهری تا حدزیادی دچار غفلت گردیده است. در همین راستا، بوستان نرگس منطقه 18 شهرداری تهران به عنوان نمونه موردی در این تحقیق انتخاب شده و هدف از انجام این پژوهش، بازنگری در کیفیات رنگی این بوستان در جهت ارتقاء کیفیات زیبایی شناسی آن است. روش بررسی: این تحقیق، مؤلفه های اصلی مرتبط با تئوری رنگ را که شامل صفات رنگ، کنتراست رنگ و ترکیب بندی رنگ ها است مورد مطالعه و بررسی قرار می دهد تا از آن طریق ضمن تعیین میزان تاثیرگذاری هر یک از این عوامل بر ارتقاء کیفیات زیبائی شناسی در محیط، با بهره گیری از این عوامل به بازطراحی بوستان نرگس با هدف ارتقاء کیفیات زیبائی شناسی در آن بپردازد. روش تحقیق از نوع توصیفی-پیمایشی بوده و ابزار گردآوری اطلاعات آن، کتابخانه ای و میدانی(پرسش نامه و پیمایش) بوده و داده های جمع آوری شده در مرحله شناخت محدوده مورد مطالعه با استفاده از تکنیک SWOT و داده گردآوری شده از طریق پرسشنامه از طریق نرم افزار SPSSنسخه 21 مورد تجزیه و تحلیل قرار خواهد گرفت. یافته ها: نتایج بیانگر آن است که به ترتیب ترکیب بندی یا کمپوزیسیون رنگ ها با ضریب بتای 31/0، بهره گیری از کنتراست باضریب 22/0 و استفاده مناسب از صفات رنگی با ضریب 19/0 می توانند بر ارتقاء کیفیات زیبائی شناسی بوستان نرگس تاثیرگذار باشند و می توانند به فضا یکپارچگی و وحدت بخشیده و آن را از فضاهای پیرامون متمایز و هویت مند نمایند. بحث و نتیجه گیری: در نهایت نیز تلاش گردیده براساس نتایج حاصل شده، در این بوستان راهکارهای مناسب جهت بازطراحی و در نهایت طرح راهبردی ارائه گردد و باتوجه به نتایج حاصل از این تحقیق سعی شده در طرح پیشنهادی تمرکز بیشتری روی تنظیم و ترکیب رنگ‌ها و استفاده آن‌ها در کنار هم باشد.
1. Pakzad, J., (2006). Urban Planning and Agriculture vice Decorate, publishment of Ministry of Housing and Urban Development, 100- 250. (In Persian)
2. Mortezaei, S. R. (2012). Basics of design in urban beautification. Tehran: Architectural art of the century. (In Persian)
3. Salehifard, M., Khakpour, B.A., Rafii, H., Tuwanger, M. (2010). An analysis of the social dimensions of urban green spaces with an emphasis on the citizens' point of view (case study: Mashhad metropolis). Geographical space journal. 29, 51-93. (In Persian)
4. Masoumi, A., Kalambardzfouli, M (2019). Measuring the factors affecting aesthetic quality in urban housing (case study: Jamal Abad neighborhood). City identity, 14(2), 81-94. (In Persian)
5. Grutter, Kurt (2014). Aesthetics in Architecture, translated by Jahashah Pakzad and Abdul Reza Homayun. Tehran: Shahid Beheshti University Press. (In Persian)
6. Carmona, M., & Punter, J. (2013). The Design Dimension of Planning: Theory, Content and Best Practice for Design Policies. Routledge.
7. Golkar, K., (2006). Concept of urban landscape. Abadi Quarterly of the 16th year. 53, 38-48. (In Persian)
8. Shamlou, S., Habib, F. (2012). Explaining the cognitive concept of aesthetic criteria in the city landscape. City identity, 16, 5-14. (In Persian)
9. Hospers, J., Scratton, R. (2016). Philosophy of Art and Aesthetics, translated by Yacoub Azhend. Tehran: University of Tehran Printing and Publishing Institute. (In Persian)
10. Khademolhosseini, A., Mansoorin, H., Sattari, M.H. (2010). Measuring the subjective quality of life in urban areas (case study: Noorabad city, Lorestan province). Geography and environmental studies. 3, 45-60. (In Persian)
11. Shi Ji Wa, Hidaki (1998). The Combination of Colors, translated by Faryal Dehdashti, Nasser Pour Bidar, Tehran: Karang Publishing House. (In Persian)
12. Zare, A., Lotfi, K., Color in the city with the approach of creating diversity and vitality in the urban space, Journal of Urban Planning and Research. 29, 99-110. (In Persian)
13. Kodeh Hatmian, T. (2018). Color poverty in the design of cities. The first international conference on sustainable development and urban development, Isfahan, Iran. (In Persian)
14. Zhang ,Shu. Li , Jun. Liu ,Yijie .(2013). Visual City’s Color Design Management (Taking the studying of Wuhan city color as an Example). International Conference on Education Technology and Management Science.
15. Nguyen, Luan. Teller ,Jacques. (2016). Color in the Urban Environment: A User -Oriented Protocol for Chromatic Characterization and the Development of a Parametric Typolog. Wiley Online Library.
16. Ahmadi, F., Shirazi, A., Rafiean, M. (2017). Investigating the role of color in urban landscape (case example of Khalja neighborhood of Isfahan). Geography and environmental studies. 6(23), 119-134. (In Persian)
17. Nia, H.,A., Suleiman, Y.H. (2018). Aesthetics of Space Organization: Lessons from Traditional European Cities. International Journal of Contemporary Urban Affairs, 2(1), 66-75.
18. Shakiba Menesh, A., Mahmoudi Deh Dehbiglou, K. (2004). Principles and basics of color science in architecture and urban planning. Helle publication. (In Persian)
19. Seyed Sadr, S.A. (2009), Architecture, Color and Man, Tehran: Andisheh Publications. (In Persian)
20. Sarmad, Z., Bazargan, A., Hejazi, E. (2015). Research methods in behavioral sciences. Tehran: Nashr Agah. (In Persian)
21. Criteria for urban green space design (2010). Nashriyeh journal No. 203. (In Persian)
22. Ahmadi, P., Sahraeinejad, N., Nahibi, S., (2022) Proposing a Stattegic Plan in order to Enhance Visual Qualities Surrounding Niayesh Urban Highway (from Saadatabads’s Exit to Farahzad). 6th National Conference on Sustainable Architecture and City: 2022, March, 09. Tehran, Iran. (In Persian)
